Μετά την αποτυχία των διοργανικών διαπραγματεύσεων για την οδηγία για τους εργαζομένους σε πλατφόρμες την περασμένη εβδομάδα, η βελγική Προεδρία κυκλοφόρησε ένα ακόμη σχέδιο κειμένου, με σημαντική αποδυνάμωση του πιο σημαντικού κεφαλαίου που αφορά στο νομικό τεκμήριο της απασχόλησης.
Η οδηγία για την εργασία σε πλατφόρμες, η οποία είχε αρχικά προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2021, επιδιώκει να δώσει στην ΕΕ μια πρώτη ευκαιρία για τη ρύθμιση της gig economy και να διασφαλίσει ότι οι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες επωφελούνται από το συμβατικό καθεστώς που ταιριάζει καλύτερα στην πραγματικότητα της σχέσης τους με τις ψηφιακές πλατφόρμες.
Ο εν λόγω νομοθετικός φάκελος συνάντησε σημαντικές αντιδράσεις και αδιέξοδα στις διαπραγματεύσεις τα τελευταία δύο χρόνια – ιδίως όσον αφορά τη συμφωνία για τη δημιουργία ενός νομικού τεκμηρίου απασχόλησης. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα επέτρεπε στους αυτοαπασχολούμενους εργαζόμενους σε πλατφόρμες να επαναταξινομηθούν ως εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης, εάν τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι υπάρχει σαφής σχέση υποταγής μεταξύ του εργαζομένου και της πλατφόρμας.
Στις πρόσφατες διοργανικές διαπραγματεύσεις, τα τρία βασικά όργανα της ΕΕ είχαν καταλήξει σε συμφωνία στα μέσα Δεκεμβρίου. Αυτή όμως γρήγορα απορρίφθηκε από τα κράτη μέλη, με πρώτο και καλύτερο τη Γαλλία, με την αιτιολογία ότι το κείμενο είχε απομακρυνθεί πολύ από τη θέση του ίδιου του Συμβουλίου, ιδίως όσον αφορά το νομικό τεκμήριο.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η βελγική Προεδρία, η οποία ανέλαβε τον φάκελο, πρότεινε μια αναθεωρημένη θέση πιο κοντά στην αρχική θέση των κρατών μελών, δηλαδή να είναι πιο δύσκολο να ενεργοποιηθεί το νομικό τεκμήριο για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζόμενους σε πλατφόρμες που ελπίζουν να επαναπροσδιοριστούν.
Όμως η πρόταση αυτή απορρίφθηκε αμέσως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε τριμερή ψηφοφορία την περασμένη Τρίτη (30 Ιανουαρίου), σε μια σπάνια επίδειξη υπερκομματικής ενότητας.
Όχι άλλα κριτήρια
Αντ’ αυτού, συμφωνήθηκε ότι οι Βέλγοι θα εργαστούν πάνω σε ένα νέο «κοινό διερευνητικό κείμενο», που σημαίνει «ένα εναλλακτικό κείμενο του νομικού τεκμηρίου, το οποίο θα αφήνει περισσότερα περιθώρια εφαρμογής στα κράτη μέλη», αναφέρεται σε σημείωμα της Προεδρίας με ημερομηνία 3 Φεβρουαρίου, το οποίο είδε το Euractiv.
Ενώ η αλγοριθμική διαχείριση στο κεφάλαιο για τον εργασιακό χώρο παραμένει, με τους όρους που συμφωνήθηκαν στην προσωρινή συμφωνία του Δεκεμβρίου, το σημείωμα το οποίο περιλαμβάνει ολοκαίνουργιο κείμενο, στην πραγματικότητα ανατρέπει τη λεπτομερή λειτουργία του νομικού τεκμηρίου, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες του Euractiv.
Καταργεί εντελώς τα κριτήρια, αντικαθιστώντας τα με μια αναφορά σε «γεγονότα που υποδηλώνουν έλεγχο και διεύθυνση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμβάσεις ή την πρακτική που ισχύει στα κράτη μέλη και τη νομολογία του Δικαστηρίου».
Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή από προηγούμενες εκδόσεις -και την αρχική πρόταση της Επιτροπής-, οι οποίες περιλάμβαναν κατάλογο λεπτομερών κριτηρίων που θα έδειχναν αν υπάρχει δεσμός υπαγωγής μεταξύ μιας πλατφόρμας και ενός εργαζομένου.
Ως εκ τούτου, «δεν υπάρχουν εναρμονισμένες προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του τεκμηρίου στο κείμενο της οδηγίας», αναφέρεται στο σημείωμα – και εναπόκειται μόνο στα κράτη μέλη να αποφασίσουν πώς θα ενεργήσουν.
Το αναθεωρημένο κείμενο υποχρεώνει, ωστόσο, όλα τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα μαχητό νομικό τεκμήριο στο εθνικό τους σύστημα. Ο μηχανισμός πρέπει να διευκολύνει τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες να αποδεικνύουν την πραγματική συμβατική τους σχέση και να μην καθιστά τις διαδικασίες πιο επαχθείς.
Τη Δευτέρα (5 Φεβρουαρίου) αναμένεται να πραγματοποιηθεί συνάντηση των τεχνικών συμβούλων των κρατών μελών για να εξεταστούν οι λεπτομέρειες του νέου σχεδίου πριν από την ψηφοφορία όλων των πρεσβευτών της ΕΕ επί του αναθεωρημένου κειμένου την Τετάρτη (7 Φεβρουαρίου).
Εάν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο και τα κράτη μέλη το εγκρίνουν, έχει προγραμματιστεί τριμερής διάλογος για την Πέμπτη (8 Φεβρουαρίου) και, εάν τότε επιτευχθεί συμφωνία, το σχέδιο θα επιστρέψει στους πρεσβευτές της ΕΕ για την τελική έγκριση την Παρασκευή (9 Φεβρουαρίου).