Η απότομη μείωση του εμπορικού ελλείμματος της ΕΕ με την Κίνα το 2023 δεν αποτελεί απόδειξει ότι η Ένωση «μειώνει την εξάρτησή της» επιτυχώς από την Κίνα. Αντίθετα, μάλλον ενισχύει τον ισχυρισμό ότι το ίδιο το Πεκίνο επιδιώκει στρατηγική ανεξαρτησία από τη Δύση, λένε ειδικοί στο Euractiv.
Μια έκθεση της Eurostat που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (4 Μαρτίου) διαπίστωσε ότι το εμπορικό έλλειμμα του μπλοκ με την Κίνα έπεσε κατά 27% το 2023, σε 291 δισεκατομμύρια ευρώ, από 397 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022. Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 3% στα 223 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 18% στα 514 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, η Alicia García-Herrero, ανώτερη συνεργάτης του think tank Bruegel, υποστήριξε ότι η μείωση των εξαγωγών της Ένωσης προς το Πεκίνο ήταν κυρίως συνέπεια της επιτυχούς εφαρμογής από το τελευταίο μέτρων υποκατάστασης των εισαγωγών, τα οποία αποσκοπούν στη μείωση της στρατηγικής εξάρτησης της Κίνας από τη Δύση.
«Δεν ελαχιστοποιούμε τον κίνδυνο», δήλωσε η García-Herrero. «Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Κίνα δεν εισάγει από εμάς. Και ο κύριος λόγος είναι ότι υποκαθιστούν τις εισαγωγές μας».
Ο Philipp Lausberg, αναλυτής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πολιτικής (EPC), σημείωσε εξίσου ότι η μείωση των εξαγωγών είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας δεκαετιών της Κίνας που αφορά το «εγχώριο εμπόριο στις στρατηγικές αλυσίδες εφοδιασμού».
«Η μεγάλη έκρηξη των εξαγωγών της Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Γερμανίας, κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες τροφοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα που εισήγαγε επενδυτικά αγαθά και μηχανήματα», είπε. «Αλλά τώρα η Κίνα είναι όλο και πιο ικανή να κατασκευάζει αυτά τα αγαθά μόνη της [από μόνη της]».
Οι παρατηρήσεις των δύο αναλυτών έρχονται αφού η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen κάλεσε πέρυσι την ΕΕ να «ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο (de-risking)» -αλλά όχι να απεξαρτηθεί εντελώς (de-coupling)- από τις σχέσεις της με την Κίνα, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
«Εδώ και αρκετό καιρό βλέπουμε μια πολύ σκόπιμη θωράκιση της συνολικής στρατηγικής στάσης της Κίνας», δήλωσε η von der Leyen σε ομιλία της στο EPC τον Μάρτιο του 2023. «Και αυτό έχει τώρα συνδυαστεί με μια κλιμάκωση των όλο και πιο διεκδικητικών [της] ενεργειών».
Σχετικά με τα εμπορικά στοιχεία της Τετάρτης, η García-Herrero επεσήμανε ακόμα ότι η μείωση των εισαγωγών ήταν κυρίως κυκλική και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους Ευρωπαίους εισαγωγείς που προχώρησαν σε προκαταβολικές αγορές τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού πριν από το 2023.
Τα γερμανικά προβλήματα σηματοδοτούν προβληματική τάση
Η μελέτη της Eurostat έρχεται σε ένα τεταμένο κλίμα μεταξύ της Δύσης και της Κίνας λόγω του καθεστώτος της Ταϊβάν, που σήμερα αποτελεί ένα de facto αυτόνομο νησί με μεγάλη παραγωγή τσιπ, όπου το Πεκίνο εγείρει αξιώσεις περί κυριαρχίας του.
Στη δέσμη μέτρων για την οικονομική ασφάλεια που ανακοίνωσε τον Ιανουάριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε ενισχυμένους ελέγχους των εξαγωγών για αγαθά με δυνατότητα διπλής χρήσης (δηλ. πολιτικά και στρατιωτικά) προς συγκεκριμένες «χώρες που προκαλούν ανησυχία». Τα μέτρα θεωρήθηκαν ευρέως ότι στρέφονται κατά της Κίνας.
Επιπλέον, στον τελευταίο γύρο κυρώσεων που επέβαλε κατά της Ρωσίας – τον δέκατο τρίτο από την ολοσχερή εισβολή της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022 – η ΕΕ απαγόρευσε επίσης τις εξαγωγές σε τέσσερις κινεζικές εταιρείες που θεωρούνται ύποπτες για την προμήθεια όπλων στη Ρωσία κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις της στην Ουκρανία.
Εν τω μεταξύ, ο Lausberg σημείωσε ότι, συνολικά, η αποσύνδεση του ενεργειακού εφοδιασμού του Βερολίνου από τη Ρωσία μετά την εισβολή οδήγησε στο να τεθεί σε «δομικό κίνδυνο» το «καθεστώς της Γερμανίας ως παραγωγικής δύναμης».
Τόνισε επίσης ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας ανάγκασαν τις γερμανικές εταιρείες αυτοκινήτων και χημικών να αυξήσουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις τους και την παραγωγή τους στην Κίνα.
«Αυτά τα προϊόντα δεν θα εμφανιστούν ποτέ στους εμπορικούς ισολογισμούς, επειδή… παράγονται στην Κίνα και στη συνέχεια καταναλώνονται εκεί», είπε. «Έτσι, αυτή είναι επίσης μια αλλαγή στρατηγικής που έχει προωθηθεί, ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια».
Η García-Herrero του Bruegel συμφώνησε ότι η μείωση των εξαγωγών προς την Κίνα αποτελεί «τεράστιο» κίνδυνο για τη συνέχιση της ευημερίας της Γερμανίας.
«Θα πρέπει να ανησυχούμε ιδιαίτερα για τη Γερμανία», δήλωσε. «Και νομίζω ότι πλέον το βλέπουμε στους αριθμούς… Θα πρέπει, βασικά, να ανησυχούμε περισσότερο από το να ανησυχούμε. Πρέπει να κάνουμε κάτι γι’ αυτό».