Η Πορτογαλία έγινε η όγδοη ευρωπαϊκή χώρα που υιοθέτησε την Παρασκευή (5 Απριλίου) το χρωματικής διατροφικής επισήμανσης Nutriscore στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν κατάφερε να παρουσιάσει μια πρόταση για ενιαίο μοντέλο σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ο νέος νόμος καθιστά το Nutriscore το μοναδικό επίσημο σύστημα επισήμανσης τροφίμων στην Πορτογαλία, αντικαθιστώντας διάφορα συστήματα που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων.
Η κυβέρνηση περιέγραψε την κίνηση αυτή ως «μέτρο δημόσιας υγείας για την προώθηση της υγιεινής διατροφής», ενώ η υιοθέτηση παραμένει προαιρετική για τις εταιρείες.
Το Nutriscore, το οποίο εισήχθη για πρώτη φορά στη Γαλλία το 2017, είναι ένα σύστημα χρωματικής επισήμανσης που κατατάσσει τα τρόφιμα ανάλογα με τη διατροφική τους αξία – από το Α-πράσινο, που υποδηλώνει τον πιο υγιεινό βαθμό, έως το Ε-κόκκινο – υπολογιζόμενο σε μια τυπική μερίδα.
Ο αλγόριθμος που υπολογίζει τις διατροφικές αξίες υποβλήθηκε σε αναθεώρηση στα τέλη του 2023, ώστε να συμπεριλάβει αυστηρότερες παραμέτρους για το γάλα και τα προϊόντα δημητριακών πρωινού, ενώ το ελαιόλαδο και άλλα λίπη φυτικής προέλευσης κατατάσσονται υψηλότερα από ό,τι στην προηγούμενη εκδοχή.
Οι πορτογαλικές αρχές χαιρέτισαν το σύστημα ως «επιστημονικά αξιόπιστο» μετά την πρώτη ενημέρωση του αλγορίθμου.
«Έχει εφαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρησιμοποιείται ήδη από αρκετούς εθνικούς οικονομικούς φορείς στον τομέα των τροφίμων», αναφέρεται στο κείμενο που δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Πορτογαλίας.
«Ως εκ τούτου, τοποθετείται ως το απλουστευμένο σύστημα διατροφικής επισήμανσης με τις καλύτερες προϋποθέσεις για να υιοθετηθεί στην Πορτογαλία».
Το νομοθετικό κείμενο εγκρίθηκε στις 22 Μαρτίου από την προηγούμενη πορτογαλική κυβέρνηση, υπό τον σοσιαλιστή πρωθυπουργό António Costa, και δημοσιεύθηκε στις 4 Απριλίου.
Μακροχρόνια διαμάχη
Το γαλλικό σύστημα διατροφικής επισήμανσης έχει κερδίσει έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη και εφαρμόζεται ήδη στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ελβετία, την Ολλανδία και τώρα, και στην Πορτογαλία.
Ωστόσο, η πιθανή υιοθέτηση του Nutriscore σε επίπεδο ΕΕ παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα.
Το 2020, μια μελέτη της Επιτροπής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα που χρησιμοποιούν χρωματική κωδικοποίηση σε συνδυασμό με μια βαθμίδα, όπως το Nutriscore, ήταν πιθανό να αποτελέσουν το εφαλτήριο για μια αντίστοιχη μελλοντική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ενιαίο σύστημα επισήμανσης. Αυτό, όμως, αρχικά θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2022.
Οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες επισήμανσης βρίσκονται τώρα σε αναμονή, καθώς η Επιτροπή ανέβαλε τη δημοσιοποίησή τους, φοβούμενη την υπερβολική πόλωση της συζήτησης ενόψει των ευρωεκλογών.
Εν τω μεταξύ, η Ιταλία, ένας από τους πιο ηχηρούς αντιπάλους του Nutriscore, έχει ταχθεί υπέρ μιας λιγότερο «κινδυνολογικής» εναλλακτικής λύσης, της Nutrinform, η οποία εμφανίζει το ποσοστό των θρεπτικών συστατικών και της ενέργειας από τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, χωρίς να κατηγοριοποιεί το προϊόν.
Η Ρώμη αντιμετώπισε πιέσεις από τον αγροδιατροφικό της τομέα για να αντιταχθεί στο Nutriscore, καθώς τα παραδοσιακά τρόφιμα της χώρας, όπως το τυρί και το ελαιόλαδο, θα έπαιρναν πορτοκαλί ή κόκκινη ετικέτα στην εν λόγω βαθμίδα και άρα θα υποβαθμίζονταν.
Η βελγική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ θα επανεκκινήσει τη συζήτηση σχετικά με την εν λόγω διατροφική βαθμίδα επισήμανσης κατά τη διάρκεια επιστημονικού συμποσίου στις 25 Απριλίου. Η εκδήλωση αυτή έχει στόχο την «ανταλλαγή εμπειριών» σχετικά με ένα εθελοντικό σύστημα επισήμανσης στην πρόσοψη της συσκευασίας και θα συμμετάσχουν επιστήμονες, εκπρόσωποι από κράτη μέλη της ΕΕ, ενδιαφερόμενοι φορείς της βιομηχανίας και οργανώσεις καταναλωτών.