Οι ειδικοί αμφισβητούν τη νομιμότητα και την αποτελεσματικότητα της απαγόρευσης του TikTok από τη Γαλλία στη Νέα Καληδονία, η οποία επιβλήθηκε την Τετάρτη (15 Μαΐου) για να περιοριστούν οι εκτεταμένες διαδηλώσεις που συγκλόνισαν το γαλλικό υπερπόντιο έδαφος στον Νότιο Ειρηνικό.
Η απαγόρευση της εφαρμογής παρουσιάστηκε από τη γαλλική κυβέρνηση ως συμπληρωματική της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, που κηρύχθηκε την Τετάρτη, και της ανάπτυξης ενόπλων δυνάμεων στο υπερπόντιο έδαφος.
Οι διαμαρτυρίες ξέσπασαν πριν από την ψήφιση νομοσχεδίου στην Εθνοσυνέλευση για την αλλαγή του εκλογικού σώματος και το ποια άτομα θα έχουν δικαίωμα ψήφου στις επαρχιακές εκλογές της Νέας Καληδονίας. Συγκεκριμένα, επέτρεψαν στους κατοίκους που ζουν στην επικράτεια για πάνω από 10 χρόνια να ψηφίσουν. Οι ανεξάρτητοι επικρίνουν το μέτρο αυτό λέγοντας ότι θα αμβλύνει την ψήφο των ιθαγενών Κανάκ.
Σύμφωνα με την επίσημη καταμέτρηση της Ύπατης Αρμοστείας την Πέμπτη (16 Μαΐου), περισσότεροι από 200 ταραχοποιοί συνελήφθησαν και 64 αστυνομικοί τραυματίστηκαν τις τελευταίες τρεις ημέρες. Πέντε άνθρωποι έχουν σκοτωθεί επίσης, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις.
Σύμφωνα με τη γαλλική κυβέρνηση, μηνύματα μίσους και εκκλήσεις για βία κυκλοφορούν στο TikTok.
«Αυτό το (πρωτοφανές…) μέτρο σχετίζεται με το καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Αλλά η νομιμότητα αυτής της απόφασης του υπουργείου Εσωτερικών, που ανακοινώθηκε από τον (πρωθυπουργό) Gabriel Attal, είναι αμφισβητήσιμη. Διότι η σύνδεση με την τρομοκρατία είναι κάτι παραπάνω από αμφίβολη…», έγραψε ο ειδικός σε θέματα ευρωπαϊκού δικαίου Nicolas Hervieu στο X.
Το TikTok δήλωσε ότι «δεν έχει λάβει κανένα αίτημα ή ανησυχία σχετικά με το περιεχόμενο ούτε από τις αρχές της Νέας Καληδονίας ούτε από τη γαλλική κυβέρνηση» και παρακολουθεί την κατάσταση.
Η ΜΚΟ για τα ψηφιακά δικαιώματα Access Now ζήτησε την άμεση άρση της απαγόρευσης, εξηγώντας ότι «δεν καταπνίγει τις ταραχές [αλλά] απλώς καταστέλλει τη διαφωνία, παραβιάζοντας κατάφωρα τα θεμελιώδη δικαιώματα».
Τον Ιούλιο του 2023, όταν οι ταραχές συγκλόνιζαν τη μητροπολιτική Γαλλία μετά τη δολοφονία ενός εφήβου από αστυνομικό, ο Γάλλος Πρόεδρος πρότεινε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να διακοπούν όταν οι διαμαρτυρίες ξεφεύγουν από τον έλεγχο.
Νομιμότητα
Ως υπερπόντιο έδαφος της Γαλλίας, η Νέα Καληδονία δεν αποτελεί εξόχως απόκεντρη περιοχή της ΕΕ, όπου ισχύουν οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από τις Βρυξέλλες, όπως ακριβώς συμβαίνει στην ηπειρωτική Ευρώπη. Αντιθέτως, η Νέα Καληδονία συνδέεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω μιας υπερπόντιας απόφασης σύνδεσης, σύμφωνα με τον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.
Ως αποτέλεσμα, η νομοθεσία της ΕΕ για τον έλεγχο περιεχομένου, η Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η οποία εμποδίζει τη Γαλλία να απαγορεύσει το TikTok στην επικράτειά της, δεν ισχύει για το νησί του Νότιου Ειρηνικού.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία, ο υπουργός Εσωτερικών μπορεί να διακόψει όλες τις υπηρεσίες επικοινωνίας που προωθούν την τρομοκρατία. Η βάση είναι ένας νόμος του 1955, ο οποίος αναθεωρήθηκε το 2015 στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Γαλλία.
Αλλά η δραστηριότητα του TikTok δεν εμπίπτει απαραίτητα στον ορισμό της τρομοκρατίας, δήλωσε ο Hervieu στη Le Figaro. Αν και οι βίαιες πράξεις είναι «πολύ σοβαρές», δεν εμπίπτουν «με την αυστηρή έννοια του νόμου, […] στον ίδιο τον ορισμό της τρομοκρατίας».
Για τον δικηγόρο και μπλόγκερ Maître Eloas, το μέτρο αυτό μπορεί να είναι αναλογικό υπό το καθεστώς της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, «αν αποδειχθεί ότι οι ταραξίες χρησιμοποιούν το TikTok για να υποκινήσουν ένοπλη εξέγερση και να συντονιστούν».
Ο ειδικός στα ψηφιακά δικαιώματα και δικηγόρος Alexandre Archambault πρόσθεσε σε αυτή την ανάλυση, λέγοντας ότι εναπόκειται στις τοπικές δικαστικές αρχές να αξιολογήσουν αν το TikTok χρησιμοποιείται για την υποκίνηση βίας.
Αποτελεσματικότητα
Η απαγόρευση του TikTok «ισχύει και λειτουργεί (μόνο στα τηλέφωνα). Το Γραφείο Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών της Νέας Καληδονίας (OPT-NC) παρεμβαίνει από χθες για να αποκλείσει την πρόσβαση στην εφαρμογή TikTok», δήλωσε το γραφείο του Γάλλου πρωθυπουργού στο BFM TV.
Δεν δόθηκαν λεπτομέρειες σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για τον αποκλεισμό της πρόσβασης στο TikTok.
Η γαλλική κυβέρνηση χρησιμοποιεί συχνά συστήματα ονομάτων τομέα (DNS) σε τέτοιες περιπτώσεις, σύμφωνα με τη Le Monde. Το DNS είναι ένα πρωτόκολλο που διοχετεύει την κίνηση στο διαδίκτυο στους σωστούς διακομιστές, οπότε αν παρέμβει, οι χρήστες μπορεί να βρεθούν σε λανθασμένη διεύθυνση όταν προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στον ιστότοπο ή την εφαρμογή του TikTok.
Είναι ιδιαίτερα εύκολο να πραγματοποιηθεί αυτή η παρέμβαση στη Νέα Καληδονία, καθώς η ρυθμιστική αρχή τηλεπικοινωνιών OPT-NC κατέχει επίσης τον μοναδικό τηλεπικοινωνιακό φορέα, την Mobilis.
Αλλά αυτή η μέθοδος μπορεί επίσης να παρακαμφθεί εύκολα αν οι χρήστες αλλάξουν χειροκίνητα το DNS που χρησιμοποιούν οι συσκευές τους. Οι χρήστες μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν εικονικά ιδιωτικά δίκτυα (VPN), τα οποία θα τους επιτρέπουν να έχουν πρόσβαση στο TikTok ως χρήστες εκτός Νέας Καληδονίας.
Ο Éric Bothorel, βουλευτής του Renaissance, έγραψε στο X ότι αναρωτιέται αν η απαγόρευση του TikTok μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αντιπαραγωγική. Θα μπορούσε «να τροφοδοτήσει την αφήγηση εκείνων που επιδιώκουν να μας βλάψουν χαρακτηρίζοντας το γαλλικό κράτος ως καταπιεστικό».