Ο γαλλογερμανικός συμβολισμός αναμένεται να είναι το επίκεντρο της συνάντησης του Γάλλου πορέδρου Emmanuel Macron με τον Γερμανό ομόλογό του Frank-Walter Steinmeier στο Βερολίνο την Κυριακή (26 Μαΐου) κατά τη διάρκεια μιας τριήμερης κρατικής επίσκεψης, της πρώτης μετά από 24 χρόνια.
Ακριβώς όπως το 2000, οι δύο χώρες βρίσκονται και πάλι αντιμέτωπες με θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, τα οποία θα είναι και το αντικείμενο συζήτησης των δύο Προέδρων.
«Το ίδιο ερώτημα τίθεται και σήμερα, αν και με διαφορετικούς τρόπους, σχετικά με τον τελικό στόχο της Ευρώπης», δήλωσε στο Euractiv η Jeanette Süβ, ειδικός στις γαλλογερμανικές σχέσεις στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (IFRI).
Η επίσκεψη του πρώην Γάλλου προέδρου Jacques Chirac το 2000 έγινε λίγους μήνες πριν οι ηγέτες της ΕΕ υπογράψουν τη εξέχουσα Συνθήκη της Νίκαιας, η οποία εγκαινίασε την ανεπιτυχή προσπάθεια της ΕΕ να θεσμοθετήσει ένα σύνταγμα, σημείωσε η Süβ.
Εκείνη την εποχή, το μπλοκ προετοιμαζόταν επίσης για την ανατολική διεύρυνση, η οποία άλλαξε ριζικά την ΕΕ, με10 νέες χώρες να προσχωρούν τελικά την 1η Μαΐου 2004.
Τα λόγια του Chirac στο Βερολίνο ακούγονται οικεία μπροστά στη σημερινή διπλή συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ και την ένταξη της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και των Δυτικών Βαλκανίων.
«Η διεύρυνση δεν πρέπει να μας αποδυναμώσει. Είναι μια ισχυρή, δημοκρατική Ευρώπη, ικανή να αναλάβει δράση, στην οποία οι υποψήφιες χώρες θέλουν να ενταχθούν. Γι’ αυτό η θεσμική μεταρρύθμιση είναι ένα ουσιαστικό βήμα», δήλωσε τότε ο Chirac.
Αν και οι σημερινές γαλλογερμανικές εντάσεις συχνά φανερώνουν την ιδιαίτερα δυσλειτουργική σχέση μεταξύ του Macron και του Scholz, ο θόρυβος γύρω από την επίσκεψη του Chirac δείχνει ότι παρόμοια προβλήματα ταλαιπώρησαν και τότε τους ηγέτες.
Το γερμανικό περιοδικό Spiegel δημοσίευσε άρθρο με τίτλο: «Η γαλλογερμανική μηχανή πρέπει να λειτουργεί πιο ομαλά», υπογραμμίζοντας τη διαφωνία σχετικά με την ενσωμάτωση της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ.
Το ίδιο, το ίδιο, αλλά διαφορετικό
Η ΕΕ του 2024 είναι εκ βαθέων διαφορετική, μετά από μια οικονομική κρίση, μια παγκόσμια πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που επανέφερε τον πόλεμο στην ήπειρο. Τα σημαντικά ζητήματα πολιτικής που βρίσκονται στο τραπέζι και εξακολουθούν να είναι στην κορυφή της ατζέντας είναι η ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας της Ευρώπης και η τόνωση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητάς της.
Ωστόσο, τώρα που η ΕΕ έχει φτάσει στο τέλος του θεσμικού τόξου που σχεδίαζαν οι ηγέτες του στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα δύο μεγαλύτερα μέλη του αντιμετωπίζουν τώρα ερωτήματα παρόμοια με εκείνα του 2000, δηλαδή η επόμενη μέρα για την ΕΕ, η διεύρυνση και η περαιτέρω ολοκλήρωση.
Έτσι, ο Macron θα χρησιμοποιήσει την επίσκεψή του για να «εξηγήσει και να αποσαφηνίσει» την ουσία της δεύτερης ομιλίας του στη Σορβόννη για το μέλλον της Ευρώπης, η οποία περιελάμβανε μια αμφιλεγόμενη ώθηση για νέο κοινό χρέος, και θα αναζητήσει κοινό έδαφος με τον Scholz, δήλωσε το Μέγαρο των Ηλυσίων στους δημοσιογράφους.
Οι συμβολισμοί μιας κρατικής επίσκεψης θα επιτρέψουν στον Macron να αποσπάσει τη συμπάθεια του γερμανικού πληθυσμού για τις δύσκολες διαδικασίες που έρχονται, εκτίμησε η Claire Demesmay, πολιτική επιστήμονας στο Κέντρο Marc Bloch.
Επείγουσα ανάγκη και αχαρτογράφητο έδαφος
«Οι προοπτικές μπορεί να είναι χειρότερες από ό,τι στην αλλαγή της χιλιετίας, όταν υπήρχε μεγαλύτερη «ορμή» για μακροπρόθεσμη σκέψη», η οποία φαίνεται να έχει εξασθενήσει το 2024, σημείωσε η Süß του Ifri.
Αλλά η ανάγκη να γίνει αυτό έχει γίνει πιο επείγουσα: Και οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να αφήσουν το στίγμα τους λίγο πριν τις εκλογές που αναμένεται να ανατρέψουν το πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης.
Τα πιο ακανθώδη ευρωπαϊκά ζητήματα πρέπει επίσης να διευθετηθούν πριν η προεκλογική εκστρατεία για τις γερμανικές εκλογές του 2025 εκτοπίσει τα θέματα της ΕΕ εκτός της εγχώριας ατζέντας, δήλωσε ο Demesmay.
«Αλλά το πολύ σημαντικό ερώτημα στη γαλλική πλευρά, το οποίο πολλοί έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους, είναι τι θα συμβεί αν η [ακροδεξιά Rassemblement National] έρθει στην εξουσία [το 2027];», πρόσθεσε.
«Αυτό θα άλλαζε βαθιά τις γαλλογερμανικές σχέσεις και κανείς δεν ξέρει τι θα σήμαινε αυτό [πρακτικά]».