Η απόπειρα δολοφονίας κατά του πρωθυπουργού της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο στις 15 Μαΐου είχε σημαντικό αντίκτυπο στο εκλογικό σώμα, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, καθώς το κόμμα του Smer φαίνεται να έχει κερδίσει έδαφος ενόψει των ευρωεκλογών.
Πριν από την απόπειρα δολοφονίας, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις προέβλεπαν σαφή νίκη του κορυφαίου κόμματος της αντιπολίτευσης, του φιλοδυτικού φιλελεύθερου κόμματος Προοδευτική Σλοβακία (PS/Renew).
Το Smer του Φίτσο και το Hlas του εταίρου του στον συνασπισμό Πέτερ Πελεγκρίνι (και τα δύο S&D αλλά σε αναστολή) ακολουθούσαν, με σημαντικές διαφορές.
Στη δημοσκόπηση του πρακτορείου AKO, το PS συγκέντρωσε 27,2%, το Smer 15,2% και το Hlas 14,2%, και τα άλλα κόμματα λιγότερο από 8%. Μια δημοσκόπηση της NMS, βέβαια, έδειξε ότι το PS συγκεντρώνει 23,4% και ο Smer 17,3%.
Ωστόσο, μετά την απόπειρα δολοφονίας, το πολιτικό τοπίο άλλαξε.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Ipsos, η δημοσκόπηση του οποίου διεξήχθη μετά τις 15 Μαΐου, το κόμμα του Φίτσο προηγείται πλέον με 24,4%, ακολουθούμενο από το PS, το οποίο βρίσκεται στο 23,5%.
Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις, και τα δύο κόμματα προβλέπεται να κερδίσουν εξίσου τέσσερις έδρες στο κοινοβούλιο της ΕΕ.
Άλλα κόμματα συγκέντρωσαν λιγότερο από 10%, με το κυβερνών Hlas και την ακροδεξιά Republika να εκτιμάται ότι θα κερδίσουν από δύο έδρες και τα κόμματα της αντιπολίτευσης KDH, SaS και SLOVENSKO από μία έδρα.
Η εξωτερική πολιτική αποτελεί θέμα για πρώτη φορά
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκλογές της ΕΕ, όπου η συζήτηση επικεντρωνόταν κυρίως σε εσωτερικά θέματα, αυτή τη φορά, οι αναλυτές λένε ότι η εξωτερική πολιτική έγινε θέμα στη δημόσια συζήτηση λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Σε διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε πρόσφατα του Euractiv Σλοβακίας, η πολιτική επιστήμονας Ανέτα Βιλάτζι σημείωσε ότι «για πρώτη φορά η εξωτερική πολιτική της ΕΕ αποτελεί κρίσιμο θέμα ενόψει των ευρωεκλογών στη Σλοβακία».
«Μέχρι τώρα, οι εκστρατείες για τις προηγούμενες εκλογές της ΕΕ αφορούσαν θέματα που σχετίζονταν στενά με τα εσωτερικά μας προβλήματα», επισήμανε η ίδια.
Πρόσθεσε ότι η στάση της Σλοβακίας απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία αποτελεί μέρος της προεκλογικής εκστρατείας για τρίτη φορά μέσα σε λίγους μήνες, καθώς το θέμα αυτό είχε ήδη απήχηση πριν από τις βουλευτικές και τις προεδρικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2023 και του Απριλίου 2024, αντίστοιχα.
Για να κερδίσει τις τελευταίες εκλογές, ο Πέτερ Πελεγκρίνι προσπάθησε να παρουσιάσει τον αντίπαλό του, τον φιλοευρωπαίο διπλωμάτη Ίβαν Κόρτσοκ, ως «πολεμοκάπηλο» που, ως πρόεδρος, θα έστελνε Σλοβάκους άνδρες να πολεμήσουν στην Ουκρανία.
Ο πολιτικός επιστήμονας Τζόζεφ Λεντς εξήγησε ότι αυτές οι Ευρωεκλογές εξακολουθούν να περιστρέφονται σε μεγάλο βαθμό γύρω από την κατάσταση στη Σλοβακία -κυρίως την απόπειρα δολοφονίας κατά του Φίτσο- καθώς και «τις πολιτικές της κυβέρνησής του που θεωρούνται απειλή για τη δημοκρατία της Σλοβακίας».
«Στην προεκλογική εκστρατεία, τα πολιτικά κόμματα θα ξεπεράσουν το ένα το άλλο ως προς το ποιο από αυτά θα προστατεύσει περισσότερο τη Σλοβακία – από το πραγματικό ή το φανταστικό κακό – και ποιο θα είναι η εγγύηση της ειρήνης στην Ευρώπη. Το θέμα της εκστρατείας θα είναι για άλλη μια φορά η κινδυνολογία», σημείωσε ο Λεντς.
Είπε ότι για να διαδοθεί αυτός ο φόβος, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διάφορα θέματα, όπως η κατάργηση του βέτο, την οποία αντιτίθεται η πλειοψηφία των σλοβακικών κομμάτων, ή η απειλή για τη συμμετοχή της Σλοβακίας στην ΕΕ.
«Το θέμα των εκλογών θα είναι, επομένως, η Σλοβακία και ο συνεχιζόμενος ιδεολογικός αγώνας για τη διαμόρφωση της εικόνας της Σλοβακίας στην ΕΕ», κατέληξε.
Πώς θα επηρεάσει η Σλοβακία το Ευρωκοινοβούλιο;
Στο πλαίσιο της σύνθεσης του μελλοντικού Ευρωκοινοβουλίου, ένας καθοριστικός παράγοντας για τη Σλοβακία θα είναι το σε ποια παράταξη θα ενταχθούν οι ευρωβουλευτές της Smer, δήλωσε ο Λεντς.
Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές έθεσαν σε διαθεσιμότητα τους Smer και Hlas τον Οκτώβριο του 2023, επικαλούμενοι τις φιλορωσικές τους απόψεις, το ακροδεξιό τους κόστος και ότι δεν εκπροσωπούν πλέον σοσιαλιστικές αξίες.
Είναι ακόμη αβέβαιο ποια είναι τα μελλοντικά τους σχέδια για την ΕΕ, καθώς και τα δύο κόμματα έχουν διακόψει την επικοινωνία με τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του Euractiv Σλοβακίας.
Ο Μίροσλαβ Λατσοφσκί, πρώην υπουργός Εξωτερικών, δήλωσε ότι η λίστα υποψηφίων του Smer μπορεί να προσελκύσει ορισμένους νομοθέτες της ΕΕ που τείνουν περισσότερο προς το εναλλακτικό άκρο παρά προς την πραγματική σοσιαλδημοκρατία.
Όσον αφορά τον επόμενο Σλοβάκο Επίτροπο της ΕΕ, ο Φίτσο επανέλαβε την υποστήριξή του προς τον σημερινό Επίτροπο της ΕΕ, τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο Μάρος Σέφκοβιτς.
Στις αρχές Απριλίου, ο Σέφκοβιτς δήλωσε στο Euractiv Σλοβακίας ότι είναι ανοιχτός στο ενδεχόμενο αυτό:
«Εάν υπάρχει ενδιαφέρον και χώρος για να συνεχίσω, είμαι έτοιμος να συνεχίσω να διεκδικώ την εμπιστοσύνη – ειδικά όταν είναι απαραίτητο να σκεφτούμε στρατηγικά για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της σλοβακικής».