Με την Ουκρανία να παλεύει ενάντια στον χρόνο για να οχυρώσει τα ενεργά πολεμικά μέτωπα και να εξασφαλίσει περισσότερη στρατιωτική βοήθεια, οι δυτικοί σύμμαχοί της έχουν να πάρουν ορισμένες σημαντικές αποφάσεις τις επόμενες εβδομάδες που αφορούν το μέλλον του Κιέβου και την υποστήριξή τους σε αυτό.
Μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις στην έγκριση και παράδοση πρόσθετης δυτικής στρατιωτικής βοήθειας, περιορίζοντας τις δυνατότητες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης, η εμπόλεμη χώρα αμύνεται τώρα απέναντι στα προελαύνοντα ρωσικά στρατεύματα σε διάφορα σημεία της μετωπικής γραμμής.
«Έχω μιλήσει με Ουκρανούς και Δυτικούς αξιωματούχους της άμυνας τα τελευταία δύο και πλέον χρόνια, και η αίσθηση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται πολύ αργότερα από τότε που η Ουκρανία τις χρειαζόταν προκαλεί μεγάλη απογοήτευση.Η στάση απέναντι στον χρόνο είναι εντελώς διαφορετική», δήλωσε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελέσνκι στον Guardian αυτή την εβδομάδα.
«Νιώθουμε αυτό το τίμημα πιο οδυνηρά από ό,τι στις χώρες εταίρους, επειδή κανείς από τις οικογένειές τους δεν έχει πεθάνει».
«Μερικές φορές, για να καταλάβεις το τίμημα που πληρώνουμε, δεν χρειάζεται μόνο πολιτική βούληση, αλλά και βαθύτερη κατανόηση των συνεπειών. Πρέπει να καταλάβεις ότι μια ημέρα περισυλλογής, μια ημέρα λήψης αποφάσεων, μια ημέρα διαλόγων (…) κοστίζει ζωές ανθρώπων», είπε.
Οι εκκλήσεις του Ζελένσκι για περισσότερο επείγοντα μέτρα μετακινούν σιγά-σιγά την ευρωπαϊκή βελόνα, με τελευταία την κατάργηση της απαγόρευσης της χρήσης δυτικών όπλων για πλήγματα σε στρατιωτικούς στόχους εντός της Ρωσίας. Η απαγόρευση αυτή μέχρι στιγμής περιορίζει την ικανότητά της να αμύνεται και να πλήττει θέσεις από τις οποίες τα ρωσικά στρατεύματα εξαπέλυαν πυραυλικές επιθέσεις εναντίον ουκρανικών πόλεων.
Για ταχύτερη στρατιωτική βοήθεια από την ΕΕ, η προοπτική, ωστόσο, παραμένει μάλλον δυσοίωνη.
Ο θυμός των κρατών μελών της ΕΕ με την Ουγγαρία έχει αυξηθεί το τελευταίο έτος, καθώς η Βουδαπέστη συνεχίζει να εμποδίζει τις πληρωμές από το εκτός προϋπολογισμού Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη (EPF) με στόχο την επιστροφή των χρημάτων τους για τα όπλα που στάλθηκαν στην Ουκρανία, καθώς και από ένα καινούργιο Ταμείο Βοήθειας για την Ουκρανία (UAF), ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη της ΕΕ προσπαθούν να συμφωνήσουν στα πλαίσια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία (και τη Μολδαβία) την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου, αν και παραμένουν κάποιες αντιρρήσεις από την Ουγγαρία.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ είναι όλο και πιο επιφυλακτικοί ως προς το ότι τα ουγγρικά βέτο στους διάφορους φακέλους μπορούν να αρθούν πριν η Βουδαπέστη αναλάβει την προεδρία του Συμβουλίου στις 1 Ιουλίου.
Εν τω μεταξύ, το σχέδιο της ΕΕ για το ένα εκατομμύριο πυρομαχικά έχει μείνει στα μισά, ενώ μόνο ένα μικρό μέρος των βλημάτων που έχουν υποσχεθεί στο πλαίσιο της τσεχικής πρωτοβουλίας για τα πυρομαχικά, η οποία προμηθεύεται εκτός ΕΕ, αναμένεται να φθάσει στην Ουκρανία τον Ιούνιο.
Η Πράγα ενέτεινε τις εκκλήσεις προς τους ευρωπαίους συμμάχους της να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους και να βοηθήσουν στην αγορά πυρομαχικών από το εξωτερικό για το Κίεβο.
«Όλα χρειάζονται περισσότερο χρόνο από τον αναμενόμενο», παραδέχθηκε αυτή την εβδομάδα ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Αλλά το πραγματικό ζήτημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η έλλειψη ενότητας».
«Αν τα κράτη μέλη δουν ότι οEPF μπλοκάρεται, θα πρέπει να δράσουν διμερώς (…) Οι Γερμανοί [που οργανώνουν] την αεράμυνα, η πρωτοβουλία της Τσεχίας για τα πυρομαχικά, ο συνασπισμός της Λετονίας για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη – ίσως η συνεργασία [των χωρών] σε διάφορες ομάδες είναι η απάντηση στην έλλειψη ενότητας», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Η Γαλλία, εν τω μεταξύ, θέλει να σφυρηλατήσει έναν συνασπισμό δυτικών χωρών πρόθυμων να κάνουν το επίμαχο βήμα της εκπαίδευσης των ουκρανικών στρατευμάτων στο έδαφος, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Ωστόσο, η επιλογή αυτή μπορεί να προσκρούσει σε αντίσταση από την Ουάσινγκτον, το Βερολίνο και άλλους που θα έβλεπαν ότι ξεπεράστηκε μια κόκκινη γραμμή και ότι αυξάνεται ο κίνδυνος κλιμάκωσης του πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Όλα αυτά τα ζητήματα θα έρθουν στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια μιας σειράς σημαντικών συνόδων κορυφής τις επόμενες εβδομάδες.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα μπορούσε να προχωρήσει το σχέδιο στη συνάντηση των δυτικών ηγετών (Τζο Μπάιντεν, Ζελένσκι και πολλών ηγετών της ΕΕ) στους εορτασμούς της απόβασης στη Νορμανδία για την Ημέρα της Νορμανδίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όταν οι ηγέτες της G7 συναντηθούν στην Ιταλία τον Ιούνιο, αναμένεται να συζητήσουν την πρόταση των ΗΠΑ να αποσπάσουν περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Στη συνέχεια, στην ειρηνευτική σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία στην Ελβετία, στην οποία αναμένεται να συμμετάσχουν εκπρόσωποι περισσότερων από 90 χωρών, το Κίεβο θέλει να αυξήσει την πίεση στη Ρωσία και να αναγκάσει τη Μόσχα να κάνει παραχωρήσεις.
Οι συμμετέχοντες θα προσπαθήσουν να χαράξουν μια πορεία για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία με βάση το σχέδιο 10 σημείων του Ζελένσκι, το οποίο απαιτεί την επιστροφή όλων των κατεχομένων εδαφών, πολεμικές αποζημιώσεις και τη δημιουργία ειδικού δικαστηρίου για τη δίωξη των ρωσικών εγκλημάτων πολέμου.
Η Ουκρανία έχει εδώ και καιρό τη θέση ότι δεν θα διαπραγματευτεί απευθείας με τη Ρωσία μέχρι οι δυνάμεις της Μόσχας να εγκαταλείψουν ολόκληρο το ουκρανικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της χερσονήσου της Κριμαίας.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν η συγκέντρωση θα μπορέσει να προσελκύσει σημαντικό αριθμό αντιπροσώπων από τον Παγκόσμιο Νότο, οι οποίοι θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την αποστολή μηνύματος στη Μόσχα.
Την Κυριακή (2 Ιουνίου), ο Ζελένσκι επέπληξε δημοσίως την Κίνα ότι βοήθησε τη Ρωσία να εκτροχιάσει τις προετοιμασίες της ειρηνευτικής συνόδου κορυφής.
«Η Ρωσία, χρησιμοποιώντας την κινεζική επιρροή στην περιοχή, χρησιμοποιώντας Κινέζους διπλωμάτες, κάνει τα πάντα για να διαταράξει την ειρηνευτική σύνοδο κορυφής», δήλωσε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους στο διάλογο Shangri-La στη Σιγκαπούρη, τη μεγαλύτερη διάσκεψη για την ασφάλεια στην Ασία.
Κατηγόρησε επίσης την Κίνα, την οποία πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου θεωρούν ως βασικό παράγοντα στις μελλοντικές ειρηνευτικές συνομιλίες, ότι αρνείται να συναντηθεί με την Ουκρανία.
Και τέλος, η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον τον Ιούλιο, όπου η Ουκρανία μπορεί να αναμένει περισσότερες υποσχέσεις βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης μιας πρότασης για ένα ταμείο ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για πολλά χρόνια.
Με τη σειρά του ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ πιέζει ώστε η βοήθεια να είναι «Trump-proof», δηλαδή να οργανωθεί μακροπρόθεσμα, ώστε να μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και αν ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο μετά τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Χωρίς προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ σύντομα, η Ουκρανία πιέζει να υπογράψει συμφωνίες ασφαλείας με τις δυτικές χώρες μία προς μία – μόνο αυτή την εβδομάδα με την Ισπανία, το Βέλγιο και την Πορτογαλία, καθώς και με τρεις σκανδιναβικές χώρες – τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ισλανδία.