Το κυβερνών εθνικιστικό κόμμα της Σερβίας κατέκτησε τη νίκη στην πρωτεύουσα Βελιγράδι την Κυριακή (2 Ιουνίου) στις επαναληπτικές τοπικές εκλογές, σχεδόν έξι μήνες μετά τις καταγγελίες για νοθεία σε προηγούμενη ψηφοφορία και κύμα διαμαρτυριών.
Ενώ τα επίσημα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί, ο πρόεδρος της Σερβίας και ηγέτης του κόμματος SNS, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, κέρδισε με σημαντική διαφορά στην πρωτεύουσα και σχεδόν σε όλους τους άλλους δήμους της χώρας όπου διεξήχθησαν ψηφοφορίες.
Το SNS είχε κερδίσει οριακά την ψηφοφορία του Δεκεμβρίου με 49 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά δεν μπόρεσε να σχηματίσει δημοτική κυβέρνηση, γεγονός που οδήγησε σε νέες εκλογές.
«Είχαμε πλειοψηφία ακόμη και μετά τις 17 Δεκεμβρίου στο Βελιγράδι. Αλλά αισθανθήκαμε ότι [οι εκλογές αυτές] δεν έφεραν αρκετή νομιμοποίηση, επειδή κάποιοι άλλοι δεν ήθελαν να σχηματίσουν συνασπισμό μαζί μας. Τώρα, θα έχουμε 62 ή 63 έδρες» από τις 110 στο δημοτικό συμβούλιο, δήλωσε ο Βούτσιτς την Κυριακή.
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα με βάση τα exit polls που δημοσίευσαν το Κέντρο Ελεύθερων Εκλογών και Δημοκρατίας (CeSID) και η Ipsos, το SNS ήρθε πρώτο με 53% των ψήφων στο Βελιγράδι και ακολούθησε το Kreni Promeni («Πάμε για Αλλαγή»), ένα νεοεισερχόμενο κόμμα της αντιπολίτευσης, με 17% των ψήφων.
Η συμμετοχή, εν τω μεταξύ, ήταν χαμηλότερη από αυτή του Δεκεμβρίου. Δύο ώρες πριν κλείσουν οι κάλπες στις 6:00 μ.μ. (16.00 GMT), μόλις το 37% των ψηφοφόρων στην πρωτεύουσα είχε ψηφίσει, σε σύγκριση με πάνω από 45% τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.
Σε αντίθεση με τις περσινές εκλογές, το SNS βρέθηκε αντιμέτωπο με μια διχασμένη αντιπολίτευση, με ορισμένους να μποϊκοτάρουν την ψηφοφορία, ενώ άλλοι προσπάθησαν να προσελκύσουν ξεχωριστά ψηφοφόρους.
Ο Σάβο Μανοΐλοβιτς, επικεφαλής του Go For Change και υποψήφιος δήμαρχος του Βελιγραδίου, εξέφρασε ικανοποίηση για τα αποτελέσματα, αλλά πρόσθεσε τα εξής: «Δεν έχουμε τίποτα να γιορτάσουμε σε μια χώρα με τέτοιες εκλογικές συνθήκες».
«Αυτή είναι μια μεγάλη επιτυχία για αυτούς τους ανθρώπους, όλους τους επόπτες, τους υποψηφίους και τους υποστηρικτές που μας συμπαραστάθηκαν σε αδύνατες συνθήκες με έναν προϋπολογισμό όπου δεν είχαμε ούτε μία διαφημιστική αφίσα» δήλωσε ο Μανοΐλοβιτς.
Αναφέρθηκαν παρατυπίες
Οι τοπικές ΜΚΟ CRTA και CeSID, που παρακολούθησαν την ψηφοφορία την Κυριακή, ανέφεραν δεκάδες παρατυπίες, συμπεριλαμβανομένης της εξαγοράς ψήφων ή της διπλής εγγραφής ψηφοφόρων.
Οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) αναμένεται να δημοσιεύσουν την αρχική τους έκθεση για την ψηφοφορία τη Δευτέρα.
Ακτιβιστές της αντιπολίτευσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατηγόρησαν το SNS ότι οργάνωσε τηλεφωνικό κέντρο για την εξαγορά ψήφων στο Νόβι Σαντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας.
Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι όταν ακτιβιστές προσπάθησαν να εισέλθουν στο κτίριο, ξέσπασαν συγκρούσεις και έγινε χρήση δακρυγόνων.
Οι διεθνείς παρατηρητές στις εκλογές του Δεκεμβρίου, μεταξύ των οποίων και εκείνοι του τμήματος δημοκρατικών θεσμών του ΟΑΣΕ -το ODIHR- και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχυρίστηκαν παρατυπίες, όπως εξαγορά και μαγείρεμα ψήφων. Οι ισχυρισμοί αυτοί προκάλεσαν κύμα διαδηλώσεων έξω από τα κυβερνητικά γραφεία.
Το ανώτατο δικαστήριο της Σερβίας απέρριψε την κίνηση της αντιπολίτευσης να ακυρώσει την ψηφοφορία.
Εθνική επιβίωση
Ο Βούτσιτς προώθησε ένα υπερεθνικιστικό μήνυμα για να συσπειρώσει τη βάση του SNS, που εξοργίστηκε από την ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον περασμένο μήνα για την καθιέρωση ετήσιας ημέρας μνήμης για τη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα το 1995.
Ο ίδιος ο πρόεδρος παρέστη στην ψηφοφορία στη Νέα Υόρκη, τυλιγμένος με μια σερβική σημαία, για να καταγγείλει ένα ψήφισμα που, όπως είπε, θα «άνοιγε παλιές πληγές» και θα «δημιουργούσε πλήρη πολιτικό όλεθρο».
Για την καταπολέμηση της πιθανής απάτης, τον Μάιο ψηφίστηκε νομοθεσία που υποστηρίχθηκε από την αντιπολίτευση και απαγορεύει σε όποιον έχει μετακομίσει τον τελευταίο χρόνο να ψηφίζει στη νέα του εκλογική περιφέρεια.
Αυτό ακολούθησε τους ισχυρισμούς που διατυπώθηκαν τον Δεκέμβριο ότι Σέρβοι από τη γειτονική Βοσνία είχαν μεταφερθεί με λεωφορεία στο Βελιγράδι για να ψηφίσουν παράνομα.
Η διαμάχη για την ψηφοφορία του Δεκεμβρίου όπως φάνηκε περιόρισε την προεκλογική εκστρατεία και το ενδιαφέρον του κοινού για τις εκλογές.
«Είδα περισσότερες εκκλήσεις για μποϊκοτάζ των εκλογών παρά για συμμετοχή σε αυτές», δήλωσε ο Dimitrije Secujski, φοιτητής από το Βελιγράδι, στο γαλλικό πρακτορείο AFP μετά την ψηφοφορία.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, «δεν παρατήρησα καμία δράση όπως υπήρχε για τις προηγούμενες εκλογές του Δεκεμβρίου».