Το 70% των Βουλγάρων πιστεύει σε θεωρίες συνωμοσίας, ενώ το 37% έχει πέσει θύμα παραπληροφόρησης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.
Παρουσιάζοντας την έρευνα την Πέμπτη, το Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας (CSD) και το βουλγαρο-ρουμανικό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης δήλωσαν ότι η Βουλγαρία ζει σε μια κατάσταση «μετά την αλήθεια».
Τα γεγονότα αντιμετωπίζονται με σχετικισμό, ανάλογα με το αν ένα συγκεκριμένο γεγονός εξυπηρετεί την άποψή τους, από σχεδόν τους μισούς ερωτηθέντες (48,8%). Συγκριτικά, το 70% συμφωνεί ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις που έχουν μεγάλη επιρροή στις πολιτικές αποφάσεις και διοικούν τον κόσμο.
«Αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι έννοιες όπως ‘το γεγονός’ ή ‘η αλήθεια’ δεν υπάρχουν, επειδή η αλήθεια είναι θέμα ερμηνείας. Ζούμε σε μια κατάσταση μετά την αλήθεια», δήλωσε ο Todor Galev, διευθυντής ερευνών στο CSD.
Αυτές οι ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις οδήγησαν στο να έχει η Βουλγαρία το υψηλότερο κατά κεφαλήν ποσοστό θανάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τον χαμηλότερο αριθμό εμβολιασμένων ατόμων κατά του COVID-19 στην ΕΕ, πρόσθεσε.
«Η Βουλγαρία είναι μία από τις χώρες με το υψηλότερο επίπεδο παραπληροφόρησης και θεωριών συνωμοσίας σχετικά με την πανδημία COVID», πρόσθεσε ο Galev.
Το φαινόμενο της σχετικοποίησης των γεγονότων είναι ευρέως διαδεδομένο στη Βουλγαρία και ενθαρρύνεται από επίσημους βουλγαρικούς θεσμούς, πολιτικούς, κόμματα και δημόσιους ομιλητές, πρόσθεσε το CSD.
Παράλληλα, σχεδόν το 60% των ερωτηθέντων συμφώνησε απόλυτα με τη δήλωση ότι οι πολιτικοί συχνά δεν αιτιολογούν πραγματικά τις αποφάσεις τους και λίγο πάνω από τους μισούς – 51,7% – πιστεύουν ότι το κοινό κρατείται σκόπιμα στο σκοτάδι για πολλά σημαντικά πράγματα που συμβαίνουν στον κόσμο.
Η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι ξένες δυνάμεις που προσπαθούν να επηρεάσουν τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτελούν σοβαρή ανησυχία για το 48% των Βουλγάρων, μικρή ανησυχία για το 33% και καμία ανησυχία για το 19%.
Επιπλέον, το 80% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι κύριες προκλήσεις της ΕΕ είναι οι παράνομοι μετανάστες , ο πληθωρισμός και οι υψηλές τιμές της ενέργειας, ενώ περίπου το 45% δήλωσε ότι είναι η κινεζική επιρροή στην ΕΕ και το μειωμένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την ΕΕ ως στρατηγικό εταίρο.
Μόνο το 20% υποστηρίζει τη στρατιωτική βοήθεια της ΕΕ προς την Ουκρανία και το ίδιο ποσοστό των Βουλγάρων επιμένει στην αυστηροποίηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Εν τω μεταξύ, το 27% πιστεύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να πιέσει την Ουκρανία να διεξαγάγει ειρηνευτικές συνομιλίες και το 33% λέει ότι η ΕΕ θα πρέπει να τηρήσει ουδέτερη στάση στον πόλεμο.
«Μέρος των αξιών που μοιράζεται το φιλελεύθερο τμήμα της κοινωνίας χρησιμοποιείται σε εκστρατείες παραπληροφόρησης. Στη Βουλγαρία, οι φιλελεύθεροι αποκαλούνται με μια προσβλητική λέξη (δανεισμένη από μια προσβολή κατά των ομοφυλόφιλων ανδρών) και οι φιλελεύθερες ιδέες είναι τις περισσότερες φορές αντίθετες με τις παραδοσιακές βουλγαρικές ή οικογενειακές αξίες. Αυτό το πράγμα είναι μια τεχνητή αντίθεση και μια τεχνητή εμβάθυνση των διαιρέσεων στην κοινωνία», σχολίασε ο Gelev.
Μελέτη του 2023 από το Open Society Institute έδειξε ότι η Βουλγαρία κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την παιδεία στα μέσα ενημέρωσης. Η Βουλγαρία κατατάχθηκε στην 35η θέση μεταξύ 41 ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα, γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο ευάλωτες χώρες στην παραπληροφόρηση.
Σχολιάζοντας τη μελέτη, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Βουλγαρία, Yordanka Chobanova, δήλωσε ότι ο δημόσιος χώρος στη Βουλγαρία κατακλύζεται από συνωμοσίες, σπέρνοντας φόβο, μίσος και διχασμό, με ανοιχτές εκκλήσεις για απόρριψη των οικουμενικών ανθρώπινων αξιών και αρχών.
«Παρόμοιες εκστρατείες παραπληροφόρησης έχουν ως στόχο να παρέμβουν στη δημόσια συζήτηση ως ξένος φορέας και να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες μας», δήλωσε η Chobanova.
Η έρευνα διεξήχθη μεταξύ 25 Μαΐου και 2 Ιουνίου σύμφωνα με μεθοδολογία που αναπτύχθηκε από το Central European (CEDMO) και το LAKMUSZ-HDMO, ένα ουγγρικό παρατηρητήριο ψηφιακών μέσων ενημέρωσης που αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού δικτύου κατά της διάδοσης της παραπληροφόρησης.