Η συμφωνία κυρίων μεταξύ των κεντρώων κομμάτων της ΕΕ να κρατήσουν τα άκρα μακριά από τα προεδρία τελικά τηρήθηκε στο έπακρο στις ψηφοφορίες του Ευρωκοινοβουλίου για τις προεδρίες και αντιπροεδρίες των επιτροπών του, όμως δεν έλειψαν οι διαφωνίες για το gender balance, δηλαδή την ισότητα ως προς τα φύλα, στις θέσεις αυτές προκαλώντας περαιτέρω εντάσεις μεταξύ των κυρίαρχων κομμάτων.
Κατά τη διάρκεια της ολομέλειας της περασμένης εβδομάδας, οι Ευρωπαίοι πήραν μια πρόγευση του πολιτικού κλίματος της επόμενης πενταετούς θητείας.
Το cordon sanitaire, η συμφωνία των κυρίαρχων κομμάτων να αποκλείσουν τις ακροδεξιές ομάδες «Πατριώτες για την Ευρώπη» και «Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών», αποδείχθηκε ότι τηρήθηκε, καθώς κανένας από τους ευρωβουλευτές των ομάδων αυτών δεν εκλέχθηκε σε κορυφαίες θέσεις στο Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, το δεξιό ECR, η συντηρητική ευρωσκεπτικιστική ομάδα της οποίας ηγείται η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, είδε κάποια μέλη της να αναρριχώνται σε ανώτερες θέσεις στο κοινοβούλιο.
Παρά το γεγονός ότι ένας συνασπισμός μόνο φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων επανεξέλεξε τελικά εύκολα την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για άλλη μια θητεία, η εκλογή δύο αντιπροέδρων και ενός αναπληρωτή από το ECR υποδήλωσε ότι η ομάδα είναι αποδεκτός εταίρος για τον κεντρώο συνασπισμό.
Στις αρχές της εβδομάδας αυτής βέβαια, ήταν άξιο απορίας αν η συνεδρίαση της ολομέλειας της περασμένης εβδομάδας ήταν πραγματικά ενδεικτική της γενικής κατάστασης των πραγμάτων στο κοινοβουλευτικό σώμα.
Η εκλογή των προέδρων των επιτροπών την Τρίτη (23 Ιουλίου) ήταν το τελευταίο θέμα της ημερήσιας διάταξης πριν το Κοινοβούλιο κλείσει για ένα μήνα.
Σε καμία από τις 24 επιτροπές και υποεπιτροπές οι «Πατριώτες για την Ευρώπη», η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα του Κοινοβουλίου, ή η μικρότερη ακροδεξιά πολιτική ομάδα «Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών», δεν εξελέγησαν μέλη τους ως πρόεδροι ή αντιπρόεδροι επιτροπών.
Αντίθετα, το ECR έβγαλε τρεις προέδρους και δέκα αντιπροέδρους. Η ομάδα αυτή προεδρεύει τώρα στην Επιτροπή Προϋπολογισμών (BUDG), στην Επιτροπή Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (AGRI) και στην Επιτροπή Αναφορών (PETI).
Οι πρόεδροι των επιτροπών είναι σημαντικοί στο Κοινοβούλιο, καθώς αποφασίζουν για την ημερήσια διάταξη της επιτροπής και προεδρεύουν στις συνεδριάσεις και στους τριμερείς διαλόγους με τα κράτη μέλη και την Επιτροπή κατά τη διαπραγμάτευση της νομοθεσίας. Οι αντιπρόεδροι αναπληρώνουν τον πρόεδρο.
Οι Πατριώτες έξαλλοι για να μείνουν έξω
Όταν οι ηγέτες των πολιτικών ομάδων συναντήθηκαν στη λεγόμενη Διάσκεψη των Προέδρων (CoP) για να κατανείμουν τις προεδρίες των επιτροπών μεταξύ τους σύμφωνα με τη μέθοδο D’Hondt, οι Πατριώτες διεκδίκησαν την Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας (CULT) και την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού (TRAN).
Η μέθοδος D’Hondt είναι ένα σύστημα για την κατανομή των εδρών σε εκλογικά συστήματα αναλογικής εκπροσώπησης.
Αλλά όταν οι επιτροπές συνήλθαν για πρώτη φορά την Τρίτη, οι Πατριώτες είδαν τους υποψηφίους τους να χάνουν από την ευρωβουλευτή των Πρασίνων Νέλα Ριλ στην CULT και την Ελληνίδα Ευρωβουλευτή του ΕΛΚ, Ελίζα Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη στην TRAN.
Στην επιτροπή CULT, ωστόσο, η υποστήριξη προς την υποψήφια των Πατριωτών, Μαλίκα Σορέλ του γαλλικού Rassemblement National, φάνηκε να διευρύνεται πέρα από τα κόμματα εκτός του cordon sanitaire.
Η Σορέλ κέρδισε 11 ψήφους στη μυστική ψηφοφορία, περισσότερες από τον απόλυτο αριθμό των ευρωβουλευτών των κομμάτων δεξιότερα του ΕΛΚ. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον δύο ευρωβουλευτές είτε από την κεντρώα συμμαχία, είτε από την Αριστερά, είτε από τους Πράσινους ψήφισαν υπέρ της.
Τα μέλη των Πατριωτών για την Ευρώπη, με επικεφαλής το γαλλικό Rassemblement National και το κόμμα Fidesz του Όρμπαν, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι έμειναν εκτός από τις ανώτερες θέσεις στις επιτροπές και κατηγόρησαν για αυτό το ΕΛΚ.
«Δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν είναι έτοιμοι να αποδεχθούν τα δημοκρατικά αποτελέσματα των εκλογών και δεν μπορούν να αποδεχθούν το γεγονός ότι οι Πατριώτες είναι η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα», δήλωσε η αντιπρόεδρος των Πατριωτών, Κίνγκα Γκαλ, στους δημοσιογράφους μετά το τέλος των ψηφοφοριών.
Ερωτηθείς από το Euractiv σχετικά με τη συνεργασία του ECR με φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις για την εκλογή προέδρων και αντιπροέδρων, ο αντιπρόεδρος των Αυστριακών Πατριωτών Χάραλντ Βιλίμσκι δήλωσε χαρακτηριστικά: «Έχουν κάνει συμφωνία με τον διάβολο».
Τα κεντρώα κόμματα διχάζονται για το gender balance στις κορυφαίες θέσεις
Παρά την νίκη τους στις προεδρίες, οι κεντρώες δυνάμεις συγκρούστηκαν κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων την Τρίτη.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Διάσκεψης των Προέδρων τη Δευτέρα, ο επικεφαλής του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ είχε ήδη πιέσει για παρέκκλιση από τον Κανονισμό του Κοινοβουλίου σχετικά με την ισότητα των φύλων (gender balance) στην ηγεσία των επιτροπών. Χωρίς η πλειοψηφία να αντιταχθεί στην κίνηση αυτή, η παρέκκλιση εγκρίθηκε, σύμφωνα με εμπιστευτικό πρόσωπο.
Η αντιπρόεδρος της Αριστεράς, Χάνα Γκέντιν, το κατέκρινε έντονα αυτό: «Είναι φυσικό ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που μιλάει για την ανάγκη ισόρροπης εκπροσώπησης και ισότητας των φύλων να κάνει και πράξη αυτό που πρεσβεύει», δήλωσε σε δήλωσή της στο Euractiv.
Οι εσωτερικές διαμάχες κορυφώθηκαν στην επιτροπή AGRI, όπου το S&D μπλόκαρε την εκλογή ενός υποψηφίου του ΕΛΚ για τέταρτη αντιπρόεδρο για λόγους gender balance.
Παρόλο που η επιτροπή είχε εκλέξει μια γυναίκα πρόεδρο, την ευρωβουλευτή του ECR Βερόνικα Βρετσιόνοβα, οι τρεις πρώτοι αντιπρόεδροι από το ΕΛΚ και το S&D ήταν όλοι άνδρες. Όταν το ΕΛΚ πρότεινε τον Κρίστοφ Χέτμαν, το S&D πρότεινε την αναβολή της ψηφοφορίας ώστε να μπει μια γυναίκα υποψήφια για τέταρτη αντιπρόεδρο.
Μια παρόμοια κατάσταση εκτυλίχθηκε στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων (ECON), όταν ο υποψήφιος του ECR για την τέταρτος αντιπρόεδρος απορρίφθηκε και η εκλογή αναβλήθηκε, για να μπει μια γυναίκα ως υποψήφια ώστε να αντισταθμιστεί η κατάσταση.
Προς το παρόν, η εκλογή των δύο τελευταίων τέταρτων αντιπροέδρων έχει αναβληθεί μέχρι την επανέναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου τον Σεπτέμβριο.