Ο Pavel Durov, ο Ρωσο-Γάλλος δισεκατομμυριούχος ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram, συνελήφθη στο αεροδρόμιο Bourget έξω από το Παρίσι το βράδυ του Σαββάτου (24 Αυγούστου), σύμφωνα με ανώνυμες πηγές των τηλεοπτικών δικτύων TF1 TV και BFM TV.
Ο Durov ταξίδευε με το ιδιωτικό του τζετ, ανέφερε το TF1 στον ιστότοπό του, ενώ είχε εκδοθεί ένταλμα σύλληψης σε βάρος του στη Γαλλία στο πλαίσιο προκαταρκτικής αστυνομικής έρευνας.
Τόσο το TF1 όσο και το BFM δήλωσαν ότι η έρευνα επικεντρώθηκε στην έλλειψη συντονιστών στο Telegram και ότι η αστυνομία θεωρεί πως η κατάσταση αυτή επέτρεπε την απρόσκοπτη συνέχιση της εγκληματικής δραστηριότητας στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων.
Η εφαρμογή κρυπτογραφημένων μηνυμάτων Telegram, με σχεδόν ένα δισεκατομμύριο χρήστες, έχει ιδιαίτερη επιρροή στη Ρωσία, την Ουκρανία και τις δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Κατατάσσεται ως μία από τις σημαντικότερες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μετά το Facebook, το YouTube, το WhatsApp, το Instagram, το TikTok και το WeChat.
Η Telegram δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα του Reuters για σχολιασμό. Όπως και το γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών και η αστυνομία δεν έκαναν κανένα σχόλιο.
Το παρασκήνιο
Ο ρωσικής καταγωγής Durov ίδρυσε την Telegram μαζί με τον αδελφό του το 2013. Έφυγε από τη Ρωσία το 2014 αφού αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις κυβερνητικές απαιτήσεις να κλείσει τις κοινότητες της αντιπολίτευσης στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης VKontakte, την οποία πούλησε.
«Προτιμώ να είμαι ελεύθερος παρά να δέχομαι εντολές από οποιονδήποτε», δήλωσε ο Durov τον Απρίλιο στον Αμερικανό δημοσιογράφο Tucker Carlson σχετικά με την έξοδό του από τη Ρωσία και την αναζήτηση στέγης για την εταιρεία του, η οποία περιελάμβανε ήδη παραρτήματα στο Βερολίνο, το Λονδίνο, τη Σιγκαπούρη και το Σαν Φρανσίσκο.
Η Ρωσία άρχισε να μπλοκάρει το Telegram το 2018, αφού η εφαρμογή αρνήθηκε να συμμορφωθεί με δικαστική εντολή να παραχωρήσει στις κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας πρόσβαση στα κρυπτογραφημένα μηνύματα των χρηστών της.
Η ενέργεια αυτή διέκοψε πολλές υπηρεσίες τρίτων, αλλά είχε μικρή επίδραση στη διαθεσιμότητα του Telegram εκεί. Η εντολή απαγόρευσης, ωστόσο, προκάλεσε μαζικές διαμαρτυρίες στη Μόσχα και επικρίσεις από ΜΚΟ.
Μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, το Telegram έγινε η κύρια πηγή αφιλτράριστου – και μερικές φορές παραπλανητικού – περιεχομένου και από τις δύο πλευρές σχετικά με τον πόλεμο και την πολιτική γύρω από τη σύγκρουση.
Η πλατφόρμα έχει γίνει «εικονικό πεδίο μάχης» για τον πόλεμο όπως την αποκαλούν ορισμένοι αναλυτές, αφού χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy και τους αξιωματούχους του, αλλά και από τη ρωσική κυβέρνηση.
Το Telegram – το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να αποφεύγουν τον επίσημο έλεγχο – έχει επίσης γίνει ένα από τα λίγα μέρη όπου οι Ρώσοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ανεξάρτητες ειδήσεις σχετικά με τον πόλεμο, αφού το Κρεμλίνο αύξησε τους περιορισμούς στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης μετά την εισβολή του στην Ουκρανία.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι η πρεσβεία του στο Παρίσι θα παράσχει διευκρινίσεις για την υπόθεση του Durov και κάλεσε τις δυτικές μη κυβερνητικές οργανώσεις να απαιτήσουν την απελευθέρωσή του.
Ουδέτερη πλατφόρμα
Το TF1 δήλωσε ότι ο Durov με έδρα το Ντουμπάι ταξίδευε από το Αζερμπαϊτζάν και συνελήφθη γύρω στις 8.00 μ.μ. (18.00 GMT).
Ο Durov, του οποίου η περιουσία υπολογίζεται από το Forbes σε 15,5 δισεκατομμύρια δολάρια, δήλωσε ότι ορισμένες κυβερνήσεις προσπάθησαν να τον πιέσουν, αλλά η εφαρμογή θα πρέπει να παραμείνει μια «ουδέτερη πλατφόρμα» και όχι ένας «παίκτης στη γεωπολιτική».
Η αυξανόμενη δημοτικότητα του Telegram, ωστόσο, έχει προκαλέσει τον έλεγχο αρκετών χωρών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια και την παραβίαση δεδομένων.
Ο εκπρόσωπος της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, Mikhail Ulyanov, και αρκετοί άλλοι Ρώσοι πολιτικοί έσπευσαν την Κυριακή να κατηγορήσουν τη Γαλλία ότι ενεργεί ως δικτατορία – την ίδια κριτική που αντιμετώπισε η Μόσχα όταν έθεσε περιορισμούς στον Durov το 2014 και προσπάθησε να απαγορεύσει το Telegram το 2018.
«Ορισμένα αφελή πρόσωπα εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν ότι αν παίζουν περισσότερο ή λιγότερο ορατό ρόλο στον διεθνή χώρο της πληροφόρησης δεν είναι ασφαλές γι’ αυτούς να επισκέπτονται χώρες που κινούνται προς πολύ πιο ολοκληρωτικές κοινωνίες», έγραψε ο Ulyanov στο X.
Ο Elon Musk από την άλλη ως ιδιοκτήτης του X, δήλωσε μετά τις αναφορές για την κράτηση του Durov τα εξής: «Είμαστε στο 2030 στην Ευρώπη και σε εκτελούν επειδή σου άρεσε ένα meme».
Αρκετοί Ρώσοι μπλόγκερ κάλεσαν σε διαμαρτυρίες στις γαλλικές πρεσβείες σε όλο τον κόσμο το μεσημέρι της Κυριακής.