Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) διατύπωσε μια σειρά συστάσεων προς το ECDC, τον EMA και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την καλύτερη προετοιμασία για μελλοντικές πανδημίες, σε μία έκθεση με έντονο και κατηγορηματικό ύφος.
Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (4 Σεπτεμβρίου) αναλύει τον τρόπο με τον οποίο το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) αντέδρασαν στο ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19.
«Παρόλο που οι δύο αρμόδιοι ιατρικοί οργανισμοί της ΕΕ τα πήγαν τελικά καλά, η πανδημία ανέδειξε επίσης ελλείψεις και κενά που τα πρόσφατα μέτρα της ΕΕ προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν», ανέφεραν οι ελεγκτές.
Οι συστάσεις περιλαμβάνουν καλύτερη εσωτερική οργάνωση στο ECDC και σαφή καθορισμό των καθηκόντων της Αρχής για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων στον τομέα της υγείας (HERA), ώστε να μην επικαλύπτει το ρόλο του ECDC.
Μετά την πανδημία, και οι δύο οργανισμοί έχουν αναδιαρθρωθεί και οι προϋπολογισμοί τους έχουν αυξηθεί. Το ECDC είχε προϋπολογισμό μόλις 61 εκατ. ευρώ το 2020 και 90 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ ο προϋπολογισμός του ΕΜΑ αυξήθηκε από 358 εκατ. ευρώ το 2020 σε 458 εκατ. ευρώ το 2023.
Οι εντολές του ECDC και του EMA επικαιροποιήθηκαν το 2022 και η προτεινόμενη νομοθεσία της ΕΕ αποσκοπεί επίσης στην επιτάχυνση της αδειοδότησης νέων φαρμάκων.
«Τα μέτρα αυτά καλύπτουν σίγουρα ορισμένα κενά στην ικανότητα της ΕΕ να ανταποκρίνεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας. Ωστόσο, οι ελεγκτές προειδοποιούν ότι το αποτέλεσμα ήταν ένα πιο πολύπλοκο οργανωτικό πλαίσιο», αναφέρεται στην έκθεση.
Συστάσεις
Το ΕΕΣ διατύπωσε τρεις συστάσεις.
Όσον αφορά το ECDC, οι Ευρωπαίοι ελεγκτές λένε ότι θα πρέπει να βελτιώσει το επίπεδο συνεργασίας του με τα κράτη μέλη, δημιουργώντας ένα πιο ισχυρό σύστημα επιτήρησης που θα θέτει κοινούς ορισμούς σε επίπεδο ΕΕ και θα επικοινωνεί με μεγαλύτερη σαφήνεια με το κοινό. Ζητά επίσης τον εξορθολογισμό των εσωτερικών διαδικασιών.
Ο ΕΜΑ επαινείται για τη θέσπιση καλύτερων διαδικασιών αντιμετώπισης κρίσεων, αλλά το ΕΕΣ αναφέρει ότι θα μπορούσε να τελειοποιήσει τις διαδικασίες του και να καταστήσει τις πληροφορίες του πιο προσιτές στο ευρύ κοινό.
Στην έκθεση εξετάζεται επίσης η Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA), η οποία ιδρύθηκε το 2021 με σκοπό να βοηθήσει την ΕΕ να ανταποκρίνεται γρήγορα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας. Μια βασική σύσταση είναι ότι πρέπει να αποσαφηνιστεί ο ρόλος της αρχής.
«Το ζήτημα είναι ότι ορισμένες από τις αρμοδιότητες και εξουσίες της HERA είναι παρόμοιες με εκείνες του ECDC. Ως εκ τούτου, οι ελεγκτές ζητούν στενή συνεργασία, ώστε να μην υπάρχει άσκοπη επανάληψη εργασιών», επισημαίνεται στην έκθεση.
«Ορισμένα κράτη μέλη παραπονέθηκαν ότι έλαβαν παρόμοια αιτήματα παροχής πληροφοριών κατά τη διάρκεια του COVID», δήλωσε στο Euractiv εμπειρογνώμονας του ΕΕΣ που είναι υπεύθυνος για την έκθεση.
Στο πλαίσιο αυτό, οι συντάκτες της έκθεσης ζητούν στενότερη συνεργασία μεταξύ του ECDC, του EMA και του HERA για την αποφυγή επικαλύψεων και τον καλύτερο συντονισμό της αντίδρασης της ΕΕ.
«Όπως και πολλοί άλλοι φορείς, οι υγειονομικοί οργανισμοί της ΕΕ υπερφορτώθηκαν από τη δύναμη και την ταχύτητα της πανδημίας COVID-19», δήλωσε ο João Leão, το μέλος του ΕΕΣ που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο.
«Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα διδάγματα που αντλήθηκαν πρέπει να εφαρμοστούν αποτελεσματικά σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να μην επαναληφθεί η ιστορία».