Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρέμεινε σταθερός στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, ενώ στην Ελλάδα παρουσίασε οριακή εξασθένιση (από 106,9 σε 106,1 μονάδες). Οι θετικές προσδοκίες στους τομείς της Βιομηχανίας, του Λιανικού Εμπορίου και της Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης αντισταθμίστηκαν από την πτώση στις Κατασκευές και τις Υπηρεσίες.
- ΕΕ και Ευρωζώνη: Η ενίσχυση στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο αντισταθμίστηκε από την πτώση στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη και τις Υπηρεσίες.
- Ελλάδα: Οι θετικές προσδοκίες στη Βιομηχανία και το Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκαν, ενώ οι Κατασκευές και οι Υπηρεσίες παρουσίασαν πτώση. Η ακρίβεια και η γεωπολιτική αστάθεια συνεχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία.
Βιομηχανία
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία βελτιώθηκε στις 105,9 μονάδες από 103,5 τον Οκτώβριο, κυρίως λόγω:
- Ενίσχυσης των παραγγελιών και της ζήτησης.
- Σταθερότητας στα αποθέματα.
- Βελτίωσης των προβλέψεων για την παραγωγή τους επόμενους μήνες.
Ωστόσο, οι προβλέψεις για εξαγωγές υποχώρησαν, ενώ οι επιχειρήσεις εξέφρασαν μειωμένη αβεβαιότητα σχετικά με την πρόβλεψη της μελλοντικής ανάπτυξης.
Πίνακας 1: Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία (2000-2010 = 100)
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοέ | Δεκ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2024 | 101,0 | 101,6 | 111,9 | 108,7 | 109,2 | 108,3 | 101,4 | 99,4 | 110,6 | 103,5 | 105,9 | – |
Κατασκευές
Ο δείκτης στις Κατασκευές σημείωσε σημαντική πτώση, φτάνοντας στις 129,9 από 145,9 μονάδες τον Οκτώβριο. Οι βασικές αιτίες ήταν:
- Η μείωση των προσδοκιών για τα Δημόσια και Ιδιωτικά έργα.
- Η έντονη πτώση στις προβλέψεις απασχόλησης.
- Η έλλειψη εργατικού δυναμικού, που αναφέρθηκε από το 34% των επιχειρήσεων, ως βασικό εμπόδιο.
Παρά την πτώση, σημειώθηκε ήπια βελτίωση στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία εργασιών.
Πίνακας 2: Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές (2000-2010 = 100)
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοέ | Δεκ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2024 | 172,7 | 156,7 | 152,9 | 137,6 | 148,1 | 164,2 | 152,4 | 151,7 | 143,6 | 145,9 | 129,9 | – |
Λιανικό Εμπόριο
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο βελτιώθηκε σημαντικά στις 104,6 μονάδες από 98,3 τον Οκτώβριο. Η βελτίωση αυτή οφείλεται κυρίως:
- Στην αυξημένη αισιοδοξία των επιχειρήσεων για τις πωλήσεις κατά την εορταστική περίοδο.
- Στη μείωση των αποθεμάτων.
- Στη σταθερότητα των προσδοκιών για την απασχόληση.
Ωστόσο, οι νέες παραγγελίες προς προμηθευτές υποχώρησαν.
Υπηρεσίες
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Υπηρεσίες υποχώρησε οριακά στις 111,9 από 112,2 μονάδες τον Οκτώβριο. Παρόλο που οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων παρέμειναν σταθερές, σημειώθηκε:
- Ήπια πτώση στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση.
- Οριακή βελτίωση στις προβλέψεις για τη μελλοντική ζήτηση.
Η αβεβαιότητα παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, με το 43% των επιχειρήσεων να δηλώνει δυσκολία στην πρόβλεψη της μελλοντικής ανάπτυξης.
Καταναλωτική Εμπιστοσύνη
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε οριακά στις -47,3 από -50,3 μονάδες τον Οκτώβριο, αν και οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι πιο απαισιόδοξοι στην ΕΕ. Οι βασικές διαπιστώσεις ήταν:
- Μικρή βελτίωση στις προσδοκίες για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών.
- Σημαντική αύξηση της πρόθεσης για μείζονες αγορές.
- Διατήρηση της υψηλής απαισιοδοξίας για την οικονομική κατάσταση της χώρας.
- Ήπια αποκλιμάκωση στις προβλέψεις για την ανεργία και τις τιμές.
Παρά τις θετικές μεταβολές, η πρόθεση για αποταμίευση παρέμεινε εξαιρετικά χαμηλή, με το 84% των νοικοκυριών να δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να αποταμιεύσει.
Γενικά Συμπεράσματα
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Νοέμβριο διατηρήθηκε τόσο στην ΕΕ, όσο και στην Ευρωζώνη. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της ενίσχυσης των προσδοκιών σε Βιομηχανία και Λιανικό εμπόριο, οι οποίες αντισταθμίστηκαν από τις απαισιόδοξες προσδοκίες στις Υπηρεσίες και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, ενώ στις Κατασκευές διατηρούνται σχεδόν αμετάβλητες. Πιο συγκεκριμένα, στη Βιομηχανία ο δείκτης ανέκαμψε από την υποχώρηση του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου (+1,3), λόγω των αισιόδοξων εκτιμήσεων-προβλέψεων και στις τρεις συνιστώσες που συνθέτουν τον σχετικό δείκτη (παραγγελίες- ζήτηση, αποθέματα και παραγωγή τους προσεχείς μήνες).
Στις Υπηρεσίες οι προσδοκίες υποχώρησαν (-0,9), ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης όλων των παραγόντων που συνθέτουν στον σχετικό δείκτη : των εκτιμήσεων της τρέχουσας ζήτησης, των προβλέψεων της μελλοντικής ζήτησης και των εκτιμήσεων της τρέχουσας κατάστασης. Το Λιανικό εμπόριο ενισχύθηκε αισθητά (+2,3), ως επακόλουθο των αισιόδοξων εκτιμήσεων της τρέχουσας κατάστασης και της συγκρατημένης ενίσχυσης των αποθεμάτων, με τις προσδοκίες για την μελλοντική κατάσταση να εξασθενούν. Στις Κατασκευές, ο αντίστοιχος δείκτης ενισχύθηκε οριακά τον Νοέμβριο (+0,3), για τρίτο συνεχόμενο μήνα, ως αποτέλεσμα των αισιόδοξων προσδοκιών του επιπέδου παραγγελιών που αντισταθμίστηκαν μερικώς από τις δυσοίωνες προβλέψεις για την απασχόληση.
Τέλος όσον αφορά την καταναλωτική εμπιστοσύνη, αυτή διέκοψε την ανοδική της πορεία (-1,1) αντανακλώντας τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την μελλοντική και την τρέχουσα κατάσταση των νοικοκυριών αλλά και της γενικής κατάστασης της χώρας, ενώ αντίθετα η πρόθεση για μείζονες αγορές βελτιώθηκε. Σε ότι αφορά τις τάσεις στις έξι μεγαλύτερες οικονομίες, ο δείκτης βελτιώθηκε αισθητά στην Γαλλία (+3,0), στην Ισπανία (+2,1), στην Ολλανδία( +1,5) και ηπιότερα στην Πολωνία (+0,7), ενώ εξασθένισε στην Γερμανία (-1,3) και σε μικρότερο βαθμό στην Ιταλία (-0.3).