Η πρόσφατη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επέκταση του μέτρου της απαγόρευσης του καπνίσματος, της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και προϊόντων θέρμανσης καπνού στους εξωτερικούς χώρους έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου και Συμβουλίου, ενώ η Ελλάδα κρατά επιφυλακτική στάση, καταγράφοντας ενστάσεις σε διάφορα επίπεδα.
Τόσο στην προηγούμενη Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου όσο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Τρίτης (3 Δεκεμβρίου) με την αποχή της, η χώρα μας φαίνεται να μην καλωσορίζει στο σύνολό της τη σύσταση για τα περιβάλλοντα χωρίς καπνό και αερολύματα.
Ας πάρουμε όμως με τη σειρά τα γεγονότα.
Αντιπαραθέσεις στο Ευρωκοινοβούλιο
Παρά την ευρεία υποστήριξη από τέσσερις βασικές πολιτικές ομάδες, η πρόταση της Επιτροπής απορρίφθηκε με μεγάλη πλειοψηφία (378 ψήφοι κατά, 152 υπέρ). Οι τροπολογίες που κατέθεσαν οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), με στήριξη από μέλη του ΕΛΚ, επέφεραν καθοριστικές αλλαγές στο τελικό αποτέλεσμα.
Το νέο σώμα του Ευρωκοινοβουλίου απέρριψε στην Ολομέλεια του Στρασβούργου την προηγούμενη εβδομάδα το ψήφισμα σχετικά με τη σύσταση της Επιτροπής για ένα Περιβάλλον χωρίς καπνό και αερολύματα, με συντριπτική πλειοψηφία 378 ψήφων κατά, μόνο 152 ψήφους υπέρ και 26 αποχές.
Η τροπολογία που υποβλήθηκε από κοινού από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), το Renew Europe και τους Πράσινους/EFA παρά την ευρεία υποστήριξη τεσσάρων ισχυρών πολιτικών ομάδων, τελικά απορρίφθηκε καθώς οι τροπολογίες που κατέθεσαν οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), με στήριξη από μέλη του ΕΛΚ, επέφεραν καθοριστικές αλλαγές στο τελικό αποτέλεσμα, ανέφερε το euronews.
Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την ανάγκη διάκρισης μεταξύ διαφορετικών προϊόντων, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, από τον παραδοσιακό καπνό. Οι επικριτές υποστήριξαν ότι η πρόταση στερείται επαρκούς επιστημονικής τεκμηρίωσης και ότι θα έπρεπε να βασίζεται σε ειδικές μελέτες για τις οικονομικές επιπτώσεις στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την αποτελεσματικότητα των μέτρων.
Ελληνική στάση: Λανθασμένη η καθολική απαγόρευση χωρίς διαχωρισμούς
Σημαντικές αντιρρήσεις εξέφρασαν και οι Έλληνες ευρωβουλευτές σχετικά με την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος και της χρήσης των εναλλακτικών προϊόντων, τονίζοντας την ανάγκη για διαφοροποίηση και επιστημονική τεκμηρίωση.
Μιλώντας στο Euractiv Ελλάδας και εξηγώντας γιατί καταψηφίστηκε από το κόμμα του το εν λόγω ψήφισμα, ο Εμμανουήλ Φράγκος, ευρωβουλευτής του ECR (Ελληνική Λύση) και αντιπρόεδρος της αρμόδιας κοινοβουλευτικής υπόεπιτροπής για τη Δημόσια Υγεία (SANT), δήλωσε τα εξής: «Θα έπρεπε να έχει διεξάγει η Επιτροπή μια πλήρη έρευνα για όλα τα καπνικά και εναλλακτικά προϊόντα, προτού σπεύσει να προτείνει την καθολική απαγόρευση».
Από την άλλη, και ο Σάκης Αρναούτογλου, ευρωβουλευτής από το S&D (ΠΑΣΟΚ), εξέφρασε τους προβληματισμούς του σχετικά με την καθολική απαγόρευση που σύστηνε η πρόταση.
«Η ενιαία προσέγγιση στους περιορισμούς αποσκοπεί στη συνοχή και την ισότιμη εφαρμογή των μέτρων, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε παραλείψεις εάν δεν ληφθούν υπόψη οι διαφορές μεταξύ των προϊόντων», δήλωσε. «Ωστόσο, η έλλειψη επαρκούς επιστημονικής τεκμηρίωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά τη διαφοροποίηση μεταξύ παραδοσιακών προϊόντων καπνού και εναλλακτικών προϊόντων, δημιουργεί προβληματισμούς», συμπλήρωσε ο Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ.
Για το λόγο αυτό, οι τροπολογίες που κατατέθηκαν στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο αποσκοπούσαν στο να υπάρξει τελικά διαφοροποίηση των ρύθμισεωνγια τα εναλλακτικά του καπνίσματος προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού από τον παραδοσιακό καπνό.
Αυτή η διαφοροποίηση για πολλούς, θα άλλαζε τον αντίκτυπο της αρχικής πρότασης, η οποία στόχευε στη διεύρυνση των υφιστάμενων κανόνων με την αντιμετώπιση των κινδύνων που ενέχουν τα άτμισμα και καθώς και ο καπνός, όμως για άλλους κρίθηκε απαραίτητη για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή και αξιοπιστία των μέτρων απέναντι στον Ευρωπαίο πολίτη.
«Η κατηγοριοποίηση και η αξιολόγηση των επιπτώσεων κάθε προϊόντος ξεχωριστά είναι απαραίτητη για την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία των μέτρων», είπε ο Ευρωβουλευτής Σάκης Αρναούτογλου και συνέχισε λέγοντας τα εξής: «τα εναλλακτικά προιόντα καπνού όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, συχνά παρουσιάζονται ως λιγότερο βλαβερά, γεγονός που απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή στην αξιολόγηση των κινδύνων τους. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα μέτρα προστασίας της υγείας βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, ώστε να είναι δίκαια, αναλογικά και αποτελεσματικά».
Από την άλλη, ο Εμμανουήλ Φράγκος μιλώντας για την προσέγγιση της σύστασης δήλωσε πως «για την αντιμετώπιση του θέματος, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ενημέρωση των πολιτών και πολύ λιγότερο στις ανώφελες και αντιπαραγωγικές απαγορεύσεις».
Επίσης, και στο Συμβούλιο των Ευρωπαίων Υπουργών Υγείας που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη (3 Δεκεμβρίου), και έπρεπε να δώσει το πράσινο φως στη σύσταση, η Ελλάδα και η Γερμανία απείχαν τελικά από την ψηφοφορία για παρόμοιους λόγους.
Ο Υπουργός Υγείας κύριος Γεωργιάδης υπογράμμισε, ότι για την προστασία την Δημόσιας Υγείας οφείλουν να προτείνονται με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και την αρχή της αναλογικότητας μέτρα ρεαλιστικά και εφαρμόσιμα για τον επιδιωκόμενο σκοπό, αναδεικνύοντας την αοριστία και την ανεπαρκώς επιστημονικά τεκμηριωμένη σύσταση της Επιτροπής.
Κίνδυνος να πληγεί το τουριστικό προϊόν της Ελλάδας
Στους λόγους για τους οποίους μάλιστα δεν συμμετείχε η Ελλάδα στην ψηφοφορία στο Συμβούλιο, συγκαταλέγεται και η διαμορφωμένη γύρω από τον τουρισμό οικονομία της.
Καθώς πρόκειται για ευρεία επέκταση των προτεινόμενων μέτρων στους εξωτερικούς χώρους, χωρίς πρότερη ανάλυση αντικτύπου, ο Άδωνις Γεωργιάδης επεσήμανε ότι τα μορφολογικά, κλιματολογικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας μας, «θα έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην αξιολόγηση για τον σχεδιασμό της εφαρμογής της», αναγνωρίζοντας έμμεσα τον αντίκτυπο που πιθανότατα να έχει μια τέτοια ρύθμιση για το ελληνικό τουριστικό κλάδο.
Το ίδιο επισήμανε και ο Ευρωβουλευτής του ECR Φράγκος: «Θεωρούμε ότι η ολοκληρωμένη μελέτη που θα έπρεπε να γίνει, θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν τον αντίκτυπο στο τουριστικό μας προϊόν. Φαίνεται ότι δεν έχει ληφθεί αποτελεσματικά υπ’όψιν η γεωγραφική διάσταση [της χώρας μας]», τόνισε κι ο ίδιος.
Πράγματι, σε μεγάλο βαθμό τα καταστήματα σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν ήδη πληγεί αρκετά από την πανδημία «και έχουμε ηθική υποχρέωση να προασπίσουμε τα συμφέροντα τους», επισήμανε ο κύριος Φράγκος και «εφόσον τελικά ισχύσει, ο νόμος, πρακτικά, δε θα εφαρμοστεί, οδηγώντας σε μεγαλύτερη απαξίωση τις ευρωπαϊκές / κυβερνητικές αποφάσεις».