Τη στρατηγική εξάπλωση στη χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε νέες αγορές του εξωτερικού, μέσα από ένα όλο και μεγαλύτερο «μπουκέτο» προϊόντων, έχει βάλει στόχο η Εθνική Τράπεζα, με προίκα ένα δανειακό portfolio που φτάνει ήδη τα 6 δισ. ευρώ.
Το στοίχημα που παίζει η τράπεζα δεν αντικατοπτρίζεται μόνο στην παρουσία της σε όλα τα κομβικά έργα των μεγάλων της ενέργειας ή στο ηγετικό ποσοστό 30% που κατέχει στις χρηματοδοτήσεις έργων ΑΠΕ εντός Ελλάδας, αλλά και στη δημιουργία εξιδεικευμένων προϊόντων που μειώνουν το ρίσκο από το αυξανόμενο volatility των τιμών και ταυτόχρονα στην έξοδο εκτός συνόρων.
Το πρώτο βήμα έγινε πρόσφατα στην Ισπανία. Σε μια από τις πιο απαιτητικές αγορές διεθνώς για τις ΑΠΕ, με εξαιρετικές αποδόσεις έργων, πολύ ισχυρό τραπεζικό ανταγωνισμό, όπου ως προορισμός είναι πιο επενδύσιμος από την Ελλάδα, η Εθνική έχει ήδη χρηματοδοτήσει δύο φωτοβολταϊκά πάρκα (με corporate PPA).
Στην ιβηρική αγορά «σκανάρει» και άλλα έργα, από αιολικά μέχρι μπαταρίες, όπως κάνει το ίδιο σε Ιταλία, Γερμανία και αλλού, με στόχο από τον φετινό πήχη των 600 εκατ. ευρώ για χρηματοδοτήσεις στον ενεργειακό κλάδο, τα 100 εκατ. να προέλθουν από το εξωτερικό.
«Χτυπάμε 20 ή περισσότερες πόρτες σε πολλές χώρες και κοιτάζουμε τα πάντα. Αν βρούμε τα σωστά έργα και τον κατάλληλο partner με τον οποίο θα τα συγχρηματοδοτήσουμε, ο στόχος για δάνεια 100 εκατ. ευρώ από το εξωτερικό μπορεί να πολλαπλασιαστεί», ανέφερε χθες ο Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής, Βασίλης Καραμούζης (φωτ.), μιλώντας σε δημοσιογράφους για το exposure της τράπεζας στον ενεργειακό τομέα, τα επόμενά της βήματα, αλλά και το πώς τοποθετείται απέναντι στις ανατροπές που έρχονται.
Αλλωστε, η Εθνική, όπως και άλλες μεγάλες τράπεζες ακολουθούν το trend που θέλει τους πελάτες τους, δηλαδή τους μεγάλους της ενέργειας, να βγαίνουν όλο και περισσότερο εκτός των συνόρων. Ακολουθώντας τις κινήσεις τους, η Εθνική μπαίνει όλο και περισσότερο στις χρηματοδοτήσεις των projects που τρέχουν οι ΔEΗ, Metlen, Helleniq Energy, Motor Oil και όμιλος Κοπελούζου στο εξωτερικό, ενώ ταυτόχρονα της ανοίγονται και νέες πόρτες.
Αν και αναγνωρίζει ότι το story της πράσινης μετάβασης ξαναγράφεται, η τράπεζα βλέπει ότι στο τέλος της ημέρας, όσο και να αναθεωρηθούν ή να πάνε προς τα πίσω οι στόχοι, η ενεργειακή μετάβαση θα παραμείνει η βασική κατεύθυνση.
«Σε μια λογική επομένως όπου μόνο για τις ΑΠΕ θα απαιτηθούν νέες επενδύσεις ύψους 15 – 20 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2030, ένα 50% θα προέλθει από τον τραπεζικό δανεισμό. Αν καταφέρουμε να μείνουμε πάνω από το 30%, θα είναι για εμάς μεγάλη επιτυχία», σημείωσε ο κ. Καραμούζης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αν αλλάξει η ενεργειακή πυξίδα και μπουν για παράδειγμα στο παιχνίδι οι επενδύσεις σε εξορύξεις υδρογονανθράκων, η τράπεζα θα μείνει εκτός.
Σταθερές «κλειδωμένες» τιμές για 10ετία
Το στοίχημα της εξωστρέφειας είναι το ένα στοιχείο της νέας στρατηγικής της ΕΤΕ στην ενέργεια, όπως τη μετέφεραν χθες τα στελέχη της τράπεζας. Το άλλο αφορά την ανάγκη για νέα προϊόντα που δεν περιορίζονται σε ένα καλό spread αλλά απαντούν στις ανάγκες όλης της αλυσίδας, τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών (βιομηχανίες, ξενοδοχεία, σούπερ μάρκετ, κ.λπ.), όπου κοινή τους αγωνία είναι η έλλειψη ορατότητας ως προς τις τιμές σε βάθος χρόνου.
Του εσόδου δηλαδή που θα εισπράττει ο παραγωγός και του κόστους που θα καταβάλλει ο καταναλωτής, λογική με την οποία δουλεύει το Energy Baseload Swap (EBS) που ενεργοποιήθηκε εντός του 2024. Το προϊόν δίνει τη δυνατότητα στους μεν μεγάλους καταναλωτές να σταθεροποιούν το ενεργειακό τους κόστος, στους δε παραγωγούς ΑΠΕ να γνωρίζουν το έσοδό τους για μια περίοδο έως και 10 ετών, μέσω διμερούς χρηματοοικονομικής σύμβασης με την Εθνική.
Στην πράξη, εκμεταλλευόμενη το μεγάλο exposure που έχει (οι πελάτες της αντιστοιχούν στο 50% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρισμού πανελλαδικά) η τράπεζα μεσολαβεί ανάμεσα σε έναν παραγωγό ενέργειας και έναν καταναλωτή και τους προτείνει να συνάψουν ένα χρηματοοικονομικό εργαλείο, ένα είδος forward συμβολαίου, με σταθερή τιμή ρεύματος.
Τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση, όταν «κλειδώνει» το έσοδο για τον πωλητή και το κόστος για τον αγοραστή, η επένδυση καθίσταται πιο εύπεπτη χρηματοδοτικά, αφού τα ρίσκα γίνονται πιο μετρήσιμα για την τράπεζα. Εχει τη σημασία του ότι το προϊόν «κουμπώνει» καλύτερα με δάνεια.
Οι πιο εμβληματικές ενεργειακές δανειοδοτήσεις
Στην ίδια λογική, των τεχνικά πολύπλοκων λύσεων σε έναν ενεργειακό κόσμο που βιώνει απανωτές αλλαγές, εντάσσεται και η κίνηση της τράπεζας να μπει πρώτη στην αγορά των μπαταριών, χρηματοδοτώντας πρόσφατα με 70 εκατ. ευρώ την επένδυση της αιγυπτιακής Elsewedy. Σύμφωνα με τα στελέχη της ΕΤΕ, ήταν μια σύνθετη άσκηση που έχει να κάνει με τις δυσκολίες της τεχνολογίας (περιορισμένη διάρκεια ζωής, συντήρηση, απουσία εμπειρίας).
Στις πιο εμβληματικές ενεργειακές επενδύσεις που έχει δανειοδοτοήσει η ΕΤΕ, ξεχωρίζουν επίσης η εξαγορά της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή από τη Masdar, όπου ήταν η διαχειρίστρια τράπεζα, η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG (FSRU Αλεξανδρούπολης), η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής επίσης στην Αλεξανδρούπολη (ΔEΗ, ΔΕΠΑ, όμιλος Κοπελούζου), αλλά και το τηλεπικοινωνιακό καλώδιο East to Med data Corridor που φιλοδοξεί να συνδέσει ψηφιακά τη Μ. Ανατολή με την ΕΕ.
Το project της Αμφιλοχίας, η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου
Συζητά επίσης να μπει στο δάνειο-μαμούθ των 620 εκατ. ευρώ για το mega project αντλησιοταμίευσης της Αμφιλοχίας που υλοποιεί η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή -υπό τον έλεγχο πλέον της Masdar-, στο οποίο ρόλο συντονιστή θα έχει η Πειραιώς, ενώ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για τη χρηματοδότηση της διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (Great Sea Interconnector).
Το ύψος του δανείου συνδέεται με το χρηματοοικονομικό μοντέλο των εσόδων του έργου που δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί. Εχει τη σημασία του όμως ότι η ΕΤΕ έχει στείλει επιστολή στην Κομισιόν διαβεβαιώνοντας ότι το έργο είναι «χρηματοδοτήσιμο» (bankable) και επιδιώκει να γίνει ο κύριος χρηματοδότης του έργου.
Ενδιαφέρον έχει και για τη διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, καθώς αμφότερα τα projects όπως τονίστηκε έχουν και υψηλή γεωστρατηγική αξία.
Το ρεκόρ του 2023 και ο στόχος του 2025
Ακτινογραφώντας το portfolio των χορηγήσεων της τράπεζας στην ενέργεια, επί ενός συνόλου 6 δισ. ευρώ, τα 4,5 δισ. αφορούν εκταμιευμένα δάνεια και το 1,5 δισ. εγγυητικές επιστολές.
Απ’ αυτά, τα 3 δισ. ευρώ είναι οι χρηματοδοτήσεις έργων ΑΠΕ, ποσοστό που καλύπτει το 30% του συνόλου των δανείων της πράσινης αγοράς. Τις ΑΠΕ αφορούν και τα μισά επίσης από τα έργα που εντάσσει η Εθνική στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Ασφαλώς και οι ανατροπές που βιώνει η πράσινη αγορά δεν θα μπορούσαν να μην αποτυπώνονται και στις δανειοδοτήσεις. Η χρονιά-ρεκόρ για την τράπεζα ήταν το 2023, όταν οι εκταμιεύσεις για δάνεια στον ενεργειακό τομέα έφτασαν το 1 δισ., ωστόσο πέρυσι υποχώρησαν στα 500 εκατ. ευρώ και για φέτος ο πήχης έχει μπει στα 600 εκατ. ευρώ.
Στελέχη της τράπεζας αποδίδουν τη διαφορά στο γεγονός ότι το 2023 συνέπεσε με την ολοκλήρωση των δημοπρασιών για «κλείδωμα» ταρίφας από έργα ΑΠΕ. Το τέλος των χρηματοδοτήσεων μικρών και μεσαίων στον χώρο της ενέργειας με το παραπάνω μοντέλο, ακόμη δεν έχει υποκατασταθεί από μια νέα γενιά δανείων.
Στην πράξη, η μείωση των χορηγήσεων από την ΕΤΕ αντανακλά την υποχώρηση της ζήτησης τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με τις δραματικές μεταβολές που υφίσταται η αγορά των ΑΠΕ, τη μεταμόρφωση που βιώνει ο χώρος και τις όλο και μεγαλύτερες εγγυήσεις που ζητούν οι τράπεζες.
«Λιγότερα έργα αλλά μεγαλύτερα, σε μια αγορά που συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο», είναι η φράση του κ. Καραμούζη, που συμπυκνώνει το πώς βλέπει ο ίδιος τις εξελίξεις στον χώρο. Το ξένο ενδιαφέρον παραμένει ισχυρό, αλλά είναι μικρότερο απ’ ό,τι πριν από μια 3ετία. Ίσως και γιατί δεν υπάρχουν τόσα πολλά ώριμα μεγάλα έργα.
Εκτός από τον κ. Καραμούζη, στη συνάντηση με τους δημοσιογράφους συμμετείχαν επίσης η κα Αργυρώ Μπανίλα, Βοηθός Γενικός Διευθυντής Structured Finance και Investment Banking, ο κ. Χάρης Βώβος, Βοηθός Γενικός Διευθυντής Corporate Banking, ο κ. Παναγιώτης Λευθέρης, Βοηθός Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης και Στήριξης Εργασιών Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής και ο κ. Αθανάσιος Χολέβας, Επικεφαλής της Ομάδας Πωλήσεων Διεθνών Αγορών.