Τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025, ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας Sébastien Lecornu υπέβαλε την παραίτησή του στον Πρόεδρο Emmanuel Macron, μόλις 14 ώρες αφ’ ότου το κυβερνητικό του σχήμα είχε ανακοινωθεί — γεγονός που σηματοδοτεί την ταχύτερη πτώση κυβέρνησης στην ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας.
Αυτή η «κυβέρνηση-φάντασμα» (effet de souffle) δεν πρόλαβε να δοκιμαστεί ούτε στο κοινοβούλιο, ούτε να αναλάβει πλήρως τα καθήκοντα της. Η σύνθεσή της είχε ήδη δεχθεί αιχμηρές επικρίσεις, τόσο από μέλη της δεξιάς συμμαχίας όσο και από πολιτικούς αντιπάλους, για ασυνέπειες ανάμεσα σε υποσχέσεις «νέας πολιτικής» και την πραγματική σύνθεση.
Το Μέγαρο των Ηλυσίων αποδέχθηκε την παραίτηση άμεσα.
Η κατάρρευση δεν αποκλείεται να πυροδοτήσει ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια: κάλεσμα για πρόωρες εκλογές εκτοξεύθηκε από την ακροδεξιά (RN) και την ακροαριστερή LFI, ενώ έχει ξεκινήσει συζήτηση για πρόταση δυσπιστίας ή και αμφισβήτηση του ίδιου του προέδρου Macron.
Διάλυση της Βουλής και αδιέξοδα
Η αρχή της κρίσης χρονολογείται ήδη από το 2024, όταν ο Macron αποφάσισε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση (Assemblée nationale) εν μέσω πολιτικής πίεσης και αδύναμων εκλογικών αποτελεσμάτων.
Ακολούθησαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, με αποτέλεσμα ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο χωρίς καμία παράταξη να αποκτά ισχυρή πλειοψηφία.
Από τις αρχές του 2025, διαδέχθηκαν κυβερνήσεις:
- Ο Michel Barnier είχε οριστεί πρωθυπουργός, αλλά η κυβέρνησή του κατέρρευσε μετά ψήφο δυσπιστίας τον Δεκέμβριο του 2024, λόγω της χρήσης του άρθρου 49.3 στο κοινοβούλιο για την ψήφιση του Προϋπολογισμού της Κοινωνικής Ασφάλισης.
- Στη συνέχεια, ο François Bayrou σχημάτισε κυβέρνηση τον Δεκέμβριο του 2024, αλλά η κυβέρνηση αυτή δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης τον Σεπτέμβριο 2025 και παραιτήθηκε. ()
- Ο Macron όρισε τότε τον Lecornu, με την ελπίδα να ανασχεδιάσει τη διακυβέρνηση.
Συνολικά, από το 2024 μέχρι το φθινόπωρο 2025, η Γαλλία έχει ήδη δει τουλάχιστον τρεις διαφορετικές πρωθυπουργικές κυβερνήσεις, γεγονός πρωτοφανές για την Πέμπτη Δημοκρατία.
Τα δομικά προβλήματα της Πέμπτης Δημοκρατίας
Η κρίση δεν είναι απλώς έκρηξη συγκυριών — πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι είναι κρίση θεσμική. Η Πέμπτη Δημοκρατία είχε σχεδιαστεί για ισχυρή εκτελεστική εξουσία (με έμφαση στο πρόσωπο του Προέδρου) και σταθερές κυβερνήσεις.
Όμως, η τωρινή πολιτική τοπογραφία είναι πολύ διαφορετική: το πολιτικό σύστημα έχει πολωθεί, οι παραδοσιακοί κομματικοί πόλοι εξασθενίσει, και η άνοδος του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς (RN) έχει διαταράξει τα παλιά ισορροπικά σχηματικά.
Επιπλέον, η έλλειψη πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο καθιστά αναγκαστική τη σύναψη αλλεπάλληλων συνασπισμών και συμβιβαστικών συμφωνιών σε υιοθέτηση νομοθεσίας. Αλλά η πολιτική κουλτούρα (και οι κομματικές αντιπαραθέσεις) δεν ευνοούν τέτοιες συμφωνίες.
Ένας άλλος παράγοντας είναι ο τρόπος άσκησης της εξουσίας από τον Macron: η έντονη υπερπροεδρική στροφή (hyperprésidentialisation) έχει κάνει πολλούς να κατηγορούν ότι υποβαθμίζεται ο ρόλος της κυβέρνησης και της κοινοβουλευτικής διαδικασίας.
Τέλος, η κοινωνική πίεση (απαιτήσεις για αυξημένα δημόσια έξοδα, αντιδράσεις σε περικοπές, απεργίες) προσθέτει ένα επιπλέον στοιχείο αστάθειας.
Τα κρίσιμα σημεία της κυβέρνησης Lecornu που πρόλαβαν να προκαλέσουν αντιδράσεις
Παρά την πολύ σύντομη διάρκεια της, η διαμόρφωση της κυβέρνησης Lecornu αντιμετώπισε ακαριαία αντιδράσεις:
- Έλλειψη εμπιστοσύνης από συμμάχους
Μέλη της δεξιάς παράταξης (π.χ. LR) εξέφρασαν δημόσια τη δυσαρέσκειά τους ότι η σύνθεση δεν αντανακλά την «ανανεωτική πορεία» που είχε υποσχεθεί ο Macron.
Ο Bruno Retailleau, επανεκλεγμένος υπουργός Εσωτερικών, αμφισβήτησε ότι η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου ήταν συνεπής με τις δεσμεύσεις που έγιναν. - Στασιμότητα στις σχέσεις με το Κοινοβούλιο
Η κυβέρνηση αντιμετώπισε άμεσα απειλές μομφής (motion de censure), καθώς διάφορα κόμματα — και από τα δεξιά, και από τα αριστερά — προετοιμάζονταν να μην της δώσουν εμπιστοσύνη. - Αμφιταλαντευόμενες πολιτικές επιλογές
Η σύνθεση περιλάμβανε κυρίως πρόσωπα από προηγούμενες κυβερνήσεις — επιλογή την οποία ορισμένοι θεώρησαν ότι καταδεικνύει έλλειψη ρήξης ή πραγματικής ανανέωσης.
Η ισορροπία μεταξύ στοιχείων κεντρώων και δεξιών πολιτικών ήταν λεπτή και δεν φαινόταν να ικανοποιεί κανέναν πλήρως. - Έλλειψη χρόνου για νομοθετικό έργο ή πολιτικό στίγμα
Η κυβέρνηση δεν πρόλαβε να παρουσιάσει ουσιαστικό σχέδιο πολιτικής, νομοθετικές προτεραιότητες ή να εισέλθει διαδικασίες συζήτησης σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Μέσα σε ώρες, ήταν ήδη αμφισβητούμενη.
Οι άμεσες συνέπειες: πολιτική, οικονομική, θεσμική
Πολιτική αναταραχή και έκκληση για εκλογές
Η παραίτηση Lecornu εντάσσει τη Γαλλία σε κλίμα νέας προεκλογικής αναμέτρησης. Ο πρόεδρος της ακροδεξιάς παράταξης RN, Jordan Bardella, κάλεσε τον Macron να διαλύσει άμεσα τη Βουλή και να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές.
Η LFI (La France Insoumise) απαιτεί επίσης να συζητηθεί άμεσα η πρόταση δυσπιστίας εναντίον του Macron.
Αρκετοί πολιτικοί – ιδίως από το κέντρο ή την παραδοσιακή δεξιά – θεωρούν ότι ο Macron έχει πλέον χάσει μέρος της αξιοπιστίας του ως ενοποιητής, και ότι χρειάζεται μια νέα εντολή από τον λαό για να επιχειρήσει σταθερή διακυβέρνηση.
Αναταράξεις στις αγορές και χρηματοοικονομικός αντίκτυπος
Η ανακοίνωση της παραίτησης συνοδεύτηκε από ορμητική πτώση στο CAC 40 κατά σχεδόν 2%, καθώς οι επενδυτές αντέδρασαν στην απρόβλεπτη πολιτική αστάθεια.
Τα κόστη δανεισμού της γαλλικής κυβέρνησης αυξήθηκαν, και το ευρώ υποχώρησε έναντι του δολαρίου.
Η έλλειψη πολιτικής σταθερότητας ενισχύει την ανησυχία των οίκων αξιολόγησης και των διεθνών επενδυτών, ιδίως σε μια περίοδο που η Γαλλία αντιμετωπίζει μεγάλη δημοσιονομική πίεση.
Τριγμοί στο θεσμικό πλαίσιο
Η ραγδαία αυτή κατάρρευση αναδεικνύει αδυναμίες στη δομή της Πέμπτης Δημοκρατίας:
- Η υπερσυγκέντρωση εξουσίας στο πρόσωπο του Προέδρου, που αφήνει περιορισμένο χώρο για το ρόλο του Πρωθυπουργού και του κοινοβουλίου.
- Η ευαισθησία κυβερνήσεων μειοψηφίας σε συμμαχίες ή απώλειες υποστήριξης μέσα σε ώρες.
- Η πίεση να αναζητηθεί ένα είδος «συμφωνίας μη-μομφής» (accord de non-censure) μεταξύ κομμάτων, αλλά με υψηλά προαπαιτούμενα, που είναι δύσκολα αποδεκτά.
- Η εντεινόμενη αίσθηση του κοινού ότι η πολιτική δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους — η δημοκρατική κόπωση και η δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς αυξάνονται.
Σε ιστορική προοπτική, κάποιοι σχολιαστές συγκρίνουν αυτήν την κρίση με παλαιότερες ραγδαίες πολιτικές αναταραχές της Γαλλίας — όχι τόσο για τον κίνδυνο πραξικοπήματος όσο ως κρίση αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
Σενάρια για την επόμενη ημέρα
Τι μπορεί να συμβεί από εδώ και πέρα; Μερικές πιθανές εκβάσεις:
- Πρόωρες εκλογές
Η πιο καθαρή λύση για πολλούς, αλλά ρίσκο για τον Macron: αν η εκλογική μάχη εξελιχθεί σε ήττα για τις κεντρώες δυνάμεις, η ακροδεξιά (RN) θα κερδίσει ακόμη μεγαλύτερη νομιμοποίηση. - Νέα κυβέρνηση συνασπισμού
Αν καταφέρει να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση που να συγκεντρώνει στήριξη πέραν των παραδοσιακών συμμαχιών — ενδεχομένως με συμφωνίες μη-μομφής — θα μπορούσε να εξασφαλιστεί σχετική σταθερότητα. Αλλά αυτό προϋποθέτει «όρους» που πολλοί κόμματα δεν είναι διατεθειμένα να αποδεχθούν. - Ανασύνθεση του πολιτικού χάρτη
Οι πολιτικές συμμαχίες μπορεί να επαναδιαμορφωθούν: κάποιοι βουλευτές ή κομματικές ομάδες μπορεί να αλλάξουν όχθη ή να αποστασιοποιηθούν. Η κρίση θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης για θεσμικές αλλαγές. - Κυβέρνηση τεχνοκρατών ή κυβέρνησης μετάβασης
Ενδεχομένως να διοριστεί ένα προσωρινό σχήμα χωρίς ισχυρά πολιτικά ρίσκα, με στόχο τη σταθεροποίηση και προετοιμασία για εκλογές. - Μακρά πολιτική κρίση / αδιέξοδο
Σε σενάριο «αφιλόξενου συνόρου», η Γαλλία θα μπορούσε να μπει σε παρατεταμένη περίοδο χωρίς κυβέρνηση που να μπορεί να λειτουργεί πλήρως — και με δυσκολία στην ψήφιση κρίσιμων νομοθεσιών.
Σε κάθε περίπτωση, διαφαίνεται ότι η πολιτική αναταραχή θα συνεχιστεί — η ρητορική όμως θα μετατοπιστεί: θα κυριαρχεί το ερώτημα τι είδους σταθερότητα μπορούν να αποδεχθούν οι Γάλλοι πολίτες — συναίνεση, κυβερνήσεις τεχνοκρατών, ή καθαρές εκλογικές αναμετρήσεις.