Το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, που κατατέθηκε στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, έρχεται σε μια περίοδο έντονης διεθνούς αβεβαιότητας. Με τις γεωπολιτικές εντάσεις να επιμένουν στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, και με τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες να πιέζονται από χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, η Ελλάδα επιχειρεί να χαράξει μια πορεία ανθεκτικής ανάπτυξης, διατηρώντας ρυθμούς σαφώς υψηλότερους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 2,4% το 2026, μετά από 2,2% το 2025 — ποσοστά σχεδόν διπλάσια από εκείνα της Ευρωζώνης, που εκτιμάται να κινηθεί γύρω στο 1,0%. Το ονομαστικό ΑΕΠ προβλέπεται να φτάσει τα 260,9 δισ. ευρώ, από 249,6 δισ. το 2025, ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να αποκλιμακωθεί στο 2,2%.
Επενδύσεις ρεκόρ και δεύτερη υψηλότερη επίδοση στην Ευρώπη
Η κυβέρνηση προβλέπει εκρηκτική αύξηση των επενδύσεων, με τον ρυθμό τους να φτάνει το 10,2% το 2026, τη μεγαλύτερη αύξηση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ρυθμός επενδύσεων αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2025 (5,7%) και να αποτελέσει τον βασικό κινητήριο μοχλό της ανάπτυξης.
Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (μαζί με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης) αναμένεται να ανέλθει στα 16,7 δισ. ευρώ, έναντι 14,6 δισ. το 2025. Το 2026 προβλέπεται ως κομβική χρονιά υλοποίησης μεγάλων έργων υποδομής, ψηφιακής μετάβασης και ενεργειακής αναβάθμισης, ενώ παράλληλα διαμορφώνεται ένα περιβάλλον ευνοϊκό για τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Η αύξηση αυτή, όπως τονίζεται, θα μειώσει περαιτέρω το παραγωγικό κενό της χώρας και θα συνεισφέρει ουσιαστικά στη μακροχρόνια δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Οι προβλέψεις αυτές συμβαδίζουν με την ευνοϊκή εικόνα της αγοράς εργασίας και τη διατήρηση υψηλών ρυθμών απασχόλησης.
Ανεργία σε ιστορικά χαμηλά – Το 2026 κάτω από 8,5%
Η ανεργία, που ήδη έχει υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό το 2025 (8,6%), εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω κατά το 2026, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2008. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη συνέχιση των επενδύσεων, στην αύξηση της παραγωγικότητας και στις στοχευμένες πολιτικές στήριξης της απασχόλησης.
Το ισοζύγιο προσλήψεων–αποχωρήσεων παρέμεινε θετικό καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025, με περισσότερες από 319.000 νέες θέσεις εργασίας. Οι κλάδοι του τουρισμού, του εμπορίου, των κατασκευών και των τεχνολογικών υπηρεσιών πρωταγωνίστησαν, ενώ η μέση αμοιβή συνεχίζει να αυξάνεται: ο μέσος μισθός το 2024 ανήλθε σε 1.342 ευρώ (αύξηση 28% από το 2019), με στόχο να φθάσει τα 1.500 ευρώ έως το 2027.
Φορολογική μεταρρύθμιση και δημογραφικά κίνητρα
Κεντρικό στοιχείο του προϋπολογισμού είναι η φορολογική μεταρρύθμιση με κοινωνικό και δημογραφικό πρόσημο. Η κυβέρνηση δίνει έμφαση στους νέους, στις οικογένειες με παιδιά και στη μεσαία τάξη, με μέτρα που στοχεύουν τόσο στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος όσο και στην αποκέντρωση.
Μεταξύ των βασικών παρεμβάσεων:
- Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για οικισμούς έως 1.500 κατοίκους.
- Μείωση ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους.
- Μείωση φορολογίας ενοικίων και επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως για τους ενοικιαστές.
- Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης και απαλλαγή των εξαρτώμενων τέκνων από την ελάχιστη δαπάνη.
- Κατάργηση της “προσωπικής διαφοράς” για τους παλαιούς συνταξιούχους και ετήσια ενίσχυση 250 ευρώ για χαμηλοσυνταξιούχους και ανασφάλιστους υπερήλικες.
Η φιλοσοφία των μέτρων αυτών είναι να μετατραπεί η ανάπτυξη σε πραγματικό όφελος για τα νοικοκυριά, μειώνοντας τις περιφερειακές ανισότητες και αντιμετωπίζοντας τη δημογραφική συρρίκνωση.
Δημοσιονομική πορεία και πρωτογενές πλεόνασμα
Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2025 εκτιμάται στο 3,6% του ΑΕΠ, ενώ για το 2026 προβλέπεται 2,8%. Το συνολικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθεί στο -0,1%, εντός των ορίων των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων.
Η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ θα συνεχίσει να υποχωρεί, φτάνοντας στο 137,6% το 2026 – το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010 – συνεχίζοντας για έκτη συνεχόμενη χρονιά την ταχύτερη αποκλιμάκωση χρέους στην ΕΕ.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο επιβεβαιώνουν ότι οι μακροοικονομικές προβλέψεις του προϋπολογισμού είναι ρεαλιστικές και συμβατές με τους κανόνες σταθερότητας.
Ιδιωτική κατανάλωση, μισθοί και πληθωρισμός
Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,9% το 2025 και να διατηρηθεί σε ανάλογα επίπεδα το 2026, στηριζόμενη στην αύξηση της απασχόλησης, των μισθών και στη φορολογική ελάφρυνση.
Ο πληθωρισμός υποχωρεί σταδιακά από 2,6% το 2025 σε 2,2% το 2026, με τις πιέσεις να μετριάζονται από τη σταθεροποίηση των διεθνών τιμών ενέργειας και την αποκλιμάκωση των τιμών στις μεταφορές και στα βασικά αγαθά. Η ενεργειακή εξάρτηση παραμένει, αλλά το κόστος φυσικού αερίου και πετρελαίου έχει μειωθεί δραστικά – έως και 90% σε σχέση με το 2022.
Η αποκλιμάκωση αυτή μεταφράζεται σε σταθερότερες τιμές και μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, ενισχύοντας τη συνολική εσωτερική ζήτηση.
Εξαγωγές, τουρισμός και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών
Η τουριστική βιομηχανία συνεχίζει να στηρίζει αποφασιστικά το εξωτερικό ισοζύγιο, με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις του 2025 να υπερβαίνουν τα 12,1 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 12,5% σε σχέση με το 2024. Παρά τις διεθνείς αναταράξεις στο εμπόριο, οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 3,9% και οι εξαγωγές αγαθών παρέμειναν σταθερές, μειώνοντας το έλλειμμα του ισοζυγίου κατά 1,4 δισ. ευρώ.
Για το 2026, το Υπουργείο προβλέπει περαιτέρω βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, στηριζόμενη στη σταθερή πορεία του τουρισμού, στη ναυτιλία και στη μεταποίηση, που επωφελείται από τις επενδύσεις σε πράσινη και ψηφιακή παραγωγή.
Η εικόνα των τομέων της οικονομίας
Το 2025 σηματοδότησε μια αναστροφή της συρρίκνωσης στον αγροτικό τομέα, με αύξηση 5,5% στην παραγωγή. Οι κατασκευές αυξήθηκαν κατά 11%, ενώ η βιομηχανία και οι τεχνολογικές υπηρεσίες κατέγραψαν άνοδο 5-6%. Οι κλάδοι της ψυχαγωγίας, των τεχνικών επαγγελμάτων και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ενίσχυσαν τη συνολική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία κατά 1,3%.
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε σε 107,8 μονάδες – έναντι 95,1 στην Ευρωζώνη – επιβεβαιώνοντας τη διαφορά εμπιστοσύνης και δυναμικής της ελληνικής οικονομίας έναντι των εταίρων της.
Δημόσιο χρέος: σταθερή πορεία αποκλιμάκωσης
Το δημόσιο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης θα συνεχίσει την πτωτική του πορεία, φτάνοντας στο 137,6% του ΑΕΠ το 2026, χάρη στη διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων, στην αύξηση του ΑΕΠ και στο χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης.
Η διάρκεια δανεισμού παραμένει ευνοϊκή, με μέσο όρο πάνω από 18 έτη, και το μεγαλύτερο μέρος του χρέους να είναι σταθερού επιτοκίου, γεγονός που προστατεύει τη χώρα από την άνοδο των διεθνών επιτοκίων.
Νομισματικό και τραπεζικό περιβάλλον
Το τραπεζικό σύστημα παραμένει κεφαλαιακά ισχυρό και με αυξανόμενη πιστωτική επέκταση. Οι καταθέσεις διατηρούνται σταθερές, ενώ η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συνεχίζεται. Οι συνθήκες ρευστότητας επιτρέπουν χαμηλότερο κόστος δανεισμού για επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ενισχύοντας τις επενδύσεις και την κατανάλωση.
«Πράσινος» και «ψηφιακός» προϋπολογισμός
Το προσχέδιο του 2026 ενσωματώνει για πρώτη φορά σε τόσο συστηματική βάση τη διάσταση της βιωσιμότητας, με την εισαγωγή του Green Budgeting – ενός πλαισίου που καταγράφει τις επιπτώσεις όλων των δημοσίων δαπανών στο περιβάλλον.
Προβλέπονται χρηματοδοτήσεις για:
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση.
- Αναβάθμιση δημοσίων κτιρίων.
- Επέκταση δικτύων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
- Ενίσχυση πράσινων υποδομών σε δήμους και νησιά.
Παράλληλα, συνεχίζεται η ψηφιοποίηση του κράτους, με έργα όπως η ψηφιακή κάρτα πολίτη, η ηλεκτρονική ταυτότητα επιχειρήσεων, και η ολοκλήρωση της διασύνδεσης συστημάτων Δημοσίου και Τραπεζών για την αυτοματοποίηση φορολογικών διαδικασιών.
Η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη
Στο προσχέδιο υπογραμμίζεται ότι, παρά τις παγκόσμιες πιέσεις, η Ελλάδα αναδεικνύεται πλέον ως σημείο αναφοράς σταθερότητας στην Ευρώπη. Η επίτευξη πλεονασμάτων, η διατήρηση της επενδυτικής βαθμίδας και η σταθερότητα των θεσμών ενισχύουν την εικόνα της χώρας ως αξιόπιστου επενδυτικού προορισμού.
Η κυβέρνηση επιδιώκει να αξιοποιήσει το «παράθυρο εμπιστοσύνης» από τις αγορές και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να επιταχύνει μεταρρυθμίσεις, να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα και να ενισχύσει το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Κοινωνικό αποτύπωμα: Στήριξη συνταξιούχων και νέων
Η κοινωνική διάσταση του προϋπολογισμού εστιάζει:
- Στην ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων, με τη συνέχιση της ετήσιας παροχής των 250 ευρώ.
- Στην αύξηση των συντάξεων με βάση τον πληθωρισμό και το ΑΕΠ.
- Στην κατάργηση της προσωπικής διαφοράς που κρατούσε «παγωμένες» τις συντάξεις χιλιάδων δικαιούχων.
- Στην στήριξη των νέων μέσω μείωσης φόρων, επιδομάτων εργασίας και στέγασης.
Πρόκειται για μέτρα που στοχεύουν στην ανακούφιση των ευάλωτων και ταυτόχρονα στην ενίσχυση της δημογραφικής ισορροπίας.
Οι προκλήσεις του 2026
Παρά τη θετική εικόνα, ο προϋπολογισμός αναγνωρίζει ότι η ελληνική οικονομία παραμένει εκτεθειμένη σε εξωγενείς κινδύνους:
- τη διεθνή αβεβαιότητα,
- τη διατήρηση υψηλών επιτοκίων,
- την επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου,
- και την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων.
Η διατήρηση των δημοσιονομικών πλεονασμάτων, χωρίς να «σβήνει» η κοινωνική πολιτική, θα αποτελέσει λεπτή ισορροπία για την κυβέρνηση.
Συμπέρασμα
Ο Προϋπολογισμός του 2026 αποτυπώνει μια οικονομία σε φάση ωρίμανσης και σταθεροποίησης. Μετά από μια δεκαετία κρίσης και προσαρμογής, η Ελλάδα επιχειρεί να περάσει σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης που στηρίζεται:
- στη δημοσιονομική πειθαρχία,
- στην επενδυτική δυναμική,
- στην ενίσχυση της απασχόλησης,
- και στην κοινωνική δικαιοσύνη.