Μια εβδομάδα με τεράστιο πολιτικό βάρος ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, σηματοδοτώντας μια κρίσιμη καμπή για τη δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και ένα Δημοκρατικό Κόμμα που προσπαθεί να ξανασταθεί μετά τη βαριά ήττα του στις εκλογές του 2024.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση παραμένει κλειστή για 34η ημέρα, μόλις δύο εικοσιτετράωρα πριν από την κατάρριψη κάθε ρεκόρ διάρκειας. Πίσω όμως από τις πολιτικές αναμετρήσεις, εκατομμύρια Αμερικανοί αντιμετωπίζουν τη σκληρή πραγματικότητα των μηδενικών μισθών, της απώλειας ασφάλισης και της αβεβαιότητας για τη βασική διατροφή τους.
Κοινωνική πίεση και οικονομικό κόστος
Οι εικόνες από τα κέντρα διανομής τροφίμων σε όλη τη χώρα αντικατοπτρίζουν την ανθρωπιστική διάσταση της κρίσης. Χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι και οικογένειες στηρίζονται πλέον σε δωρεές, ενώ η διακοπή μισθοδοσίας έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην κατανάλωση και στις τοπικές οικονομίες.
Παράλληλα, η αναστολή κρατικών προγραμμάτων, όπως των κουπονιών τροφίμων (SNAP), απειλεί πάνω από 40 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ οι καθυστερήσεις στις αεροπορικές υπηρεσίες και οι περικοπές προσωπικού σε κρίσιμους τομείς προκαλούν εκτεταμένη δυσφορία. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η παρατεταμένη κρίση μπορεί να κοστίσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία.
Ο Τραμπ αμετακίνητος στη γραμμή σύγκρουσης
Παρά το κοινωνικό και πολιτικό κόστος, ο Ντόναλντ Τραμπ επιλέγει τη σύγκρουση. Στη συνέντευξή του στο πρόγραμμα «60 Minutes», δήλωσε πως οι Δημοκρατικοί «θα πρέπει να υποχωρήσουν», χαρακτηρίζοντάς τους «παρανοϊκούς». Επέμεινε ότι η κυβέρνηση θα ανοίξει μόνο εφόσον η αντιπολίτευση αποδεχθεί πλήρως τους όρους του.
Την ίδια ώρα, προκάλεσε αντιδράσεις με το «Great Gatsby»-θεματικό πάρτι που διοργάνωσε στο ιδιωτικό του κλαμπ στη Φλόριντα, ενώ εκατομμύρια δημόσιοι υπάλληλοι ζουν χωρίς απολαβές. Η εικόνα αυτή ενίσχυσε την αίσθηση αποσύνδεσης του προέδρου από την πραγματικότητα των πολιτών.
Ο Τραμπ ζήτησε από τους Ρεπουμπλικανούς της Γερουσίας να καταργήσουν τον κανονισμό του φιλόμπαστερ, ώστε να μπορέσει να περάσει η πρόταση για επανέναρξη της κυβέρνησης με απλή πλειοψηφία. Οι περισσότεροι όμως γερουσιαστές του κόμματός του αντιδρούν, φοβούμενοι ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε μελλοντικά να ενισχύσει τους Δημοκρατικούς.
Οι Δημοκρατικοί υπό πίεση
Για τους Δημοκρατικούς, το στοίχημα είναι εξίσου μεγάλο. Έχοντας μπλοκάρει τον προϋπολογισμό για να πιέσουν την κυβέρνηση να επαναφέρει τις επιδοτήσεις του Obamacare, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με τις κοινωνικές συνέπειες της επιλογής τους.
Ενώ η κοινή γνώμη φαίνεται να αποδίδει στον Τραμπ και στους Ρεπουμπλικανούς το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης, πολλοί πολίτες εκφράζουν απογοήτευση και προς τους Δημοκρατικούς, θεωρώντας ότι το πολιτικό παιχνίδι γίνεται εις βάρος τους.
Ορισμένα στελέχη του κόμματος, όπως ο γερουσιαστής Τζον Φέτερμαν, ζητούν να ανοίξει άμεσα η κυβέρνηση και να ξεκινήσει διάλογος χωρίς προαπαιτούμενα, προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω ζημιά στους πιο ευάλωτους πολίτες.
Οι κρίσιμες τοπικές εκλογές
Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι πολιτείες Βιρτζίνια και Νιου Τζέρσεϊ, καθώς και η Νέα Υόρκη και η Καλιφόρνια, διεξάγουν εκλογές που θα αποτελέσουν το πρώτο μεγάλο τεστ για τον δεύτερο προεδρικό κύκλο του Τραμπ.
Στη Βιρτζίνια και το Νιου Τζέρσεϊ, οι Δημοκρατικοί προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, γεγονός που ερμηνεύεται ως ένδειξη κόπωσης της κοινής γνώμης από τη σκληρή γραμμή του Λευκού Οίκου.
Στη Νέα Υόρκη, η πιθανή εκλογή του 34χρονου δημοκρατικού σοσιαλιστή Ζόραν Μάμντανι για τη δημαρχία προκαλεί αντιδράσεις στο εσωτερικό του κόμματός του αλλά και στον Τραμπ, που τον χρησιμοποιεί ως παράδειγμα της «ακραίας αριστεράς».
Στην Καλιφόρνια, τέλος, οι πολίτες ψηφίζουν για την αναδιάταξη των εκλογικών περιφερειών υπέρ των Δημοκρατικών — μια πρωτοβουλία που θα ενισχύσει τη θέση του κυβερνήτη Γκάβιν Νιούσομ ενόψει πιθανής προεδρικής υποψηφιότητας το 2028.
Το αδιέξοδο στο Κογκρέσο
Παρά τις προσπάθειες ορισμένων μετριοπαθών γερουσιαστών και από τα δύο κόμματα να βρουν προσωρινή λύση, η γραμμή του Τραμπ παραμένει αμετακίνητη. Η απαίτησή του για κατάργηση του φιλόμπαστερ δείχνει ότι προτιμά να παρατείνει την κρίση αντί να υποχωρήσει.
Η στάση αυτή επιβεβαιώνει τη νέα πολιτική πραγματικότητα στην Ουάσιγκτον: οι παλιές ισορροπίες έχουν χαθεί και η λογική των συμβιβασμών έχει αντικατασταθεί από μια κουλτούρα πολιτικής επίδειξης ισχύος.
Οι δημοσκοπήσεις και το πολιτικό ρίσκο
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το 45% των Αμερικανών θεωρεί τον Τραμπ υπεύθυνο για τη διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης, έναντι 33% που κατηγορούν τους Δημοκρατικούς. Η έγκριση του προέδρου βρίσκεται στο 41%, ωστόσο και οι δύο πλευρές αντιμετωπίζουν δυσαρέσκεια: το 55% δηλώνει απογοητευμένο από τη στάση του Κογκρέσου συνολικά.
Η σύγκρουση γύρω από το ζήτημα της υγείας και των κοινωνικών επιδοτήσεων παραμένει κεντρική. Οι Δημοκρατικοί επιμένουν στην ανάγκη παράτασης των επιδοτήσεων του Obamacare, που θεωρούν κρίσιμες για εκατομμύρια ασφαλισμένους. Οι Ρεπουμπλικανοί, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι η πολιτική αυτή είναι οικονομικά μη βιώσιμη και απαιτεί επαναδιαπραγμάτευση.
Επίλογος – Μια κρίση που ξεπερνά τα κόμματα
Η παρατεταμένη αδράνεια έχει μετατρέψει το shutdown από πολιτική τακτική σε κρίση εμπιστοσύνης προς το αμερικανικό πολιτικό σύστημα. Η κοινωνική κόπωση είναι εμφανής, και τα δύο κόμματα αναζητούν τρόπο να εξέλθουν χωρίς να εμφανιστούν ηττημένα.
Η έκβαση των εκλογών αυτής της εβδομάδας και οι επόμενες κινήσεις του Τραμπ θα καθορίσουν όχι μόνο την πορεία της κυβέρνησής του αλλά και το αν η αμερικανική δημοκρατία μπορεί να ανακτήσει την ικανότητα λειτουργικού διαλόγου.
Για εκατομμύρια Αμερικανούς, το πραγματικό ερώτημα δεν είναι ποιος θα κερδίσει το πολιτικό παιχνίδι, αλλά πότε θα ξαναρχίσει να λειτουργεί το κράτος τους.