Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και οι περισσότερες μεγάλες κεντρικές τράπεζες φαίνεται πως θα συνεχίσουν τον κύκλο των μειώσεων επιτοκίων μέσα στους επόμενους μήνες, σε αντίθεση με την Ευρώπη, όπου η φάση της νομισματικής χαλάρωσης δείχνει να φτάνει στο τέλος της.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του - Economics, 15 από τις 23 κεντρικές τράπεζες που παρακολουθεί ο οργανισμός αναμένεται να μειώσουν περαιτέρω το κόστος δανεισμού μέχρι το τέλος του έτους. Εξαίρεση αποτελεί η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η οποία προβλέπεται να αυξήσει τα επιτόκια, ενώ οι υπόλοιπες –κυρίως ευρωπαϊκές– αναμένεται να τηρήσουν στάση αναμονής. Από τη Φρανκφούρτη έως το Λονδίνο και τις σκανδιναβικές χώρες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής φρέναραν τις μειώσεις, περιμένοντας να δουν πώς θα εξελιχθεί ο πληθωρισμός. Ακόμη και η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, που ίσως προχωρήσει σε μία τελευταία μείωση σε αρνητικό έδαφος, εκτιμάται ότι θα την αντιστρέψει σύντομα, καθιστώντας την χαλάρωση βραχύβια.
Αντίθετα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Fed, μετά τη μείωση του περασμένου μήνα, προβλέπεται να προχωρήσει σε δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του έτους και να συνεχίσει με περαιτέρω μειώσεις ανά τρίμηνο κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2026, σύμφωνα με τις προβλέψεις του - Economics. Ο πιο ήπιος ρυθμός χαλάρωσης αντανακλά την επιφυλακτικότητα των αξιωματούχων, οι οποίοι παρακολουθούν τις πιθανές πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να προκαλέσουν οι νέοι δασμοί που επιβάλλει ο Πρόεδρος Donald Trump. Ως αποτέλεσμα, το τελικό επιτόκιο για τις ΗΠΑ διαμορφώνεται πλέον σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις του Ιουλίου.
Όπως σημειώνει ο Tom Orlik, επικεφαλής οικονομολόγος του - Economics,
«Το έργο των κεντρικών τραπεζών γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Οι δασμοί απειλούν να επιβραδύνουν την ανάπτυξη και —ιδίως στις ΗΠΑ— να προκαλέσουν αναζωπύρωση των τιμών. Η πολιτική επιρροή είναι πλέον έντονη, όχι μόνο στην Ουάσιγκτον αλλά και στην Τζακάρτα και, ενδεχομένως, στο Τόκιο. Οι αμφιβολίες γύρω από την αξιοπιστία των οικονομικών δεδομένων — ένα φαινόμενο που παλαιότερα συνδεόταν με την Κίνα αλλά πλέον επεκτείνεται και στις ΗΠΑ — αυξάνουν την αβεβαιότητα. Έτσι, η Fed και οι περισσότερες άλλες κεντρικές τράπεζες κινούνται προς μια προσεκτική πορεία χαλάρωσης. Αν όμως ο Πρόεδρος Trump πετύχει τους στόχους του, η Fed θα υποχρεωθεί σε πιο απότομη χαλάρωση, επιτείνοντας τις αντιθέσεις με τις υπόλοιπες μεγάλες τράπεζες».
Οι προβλέψεις για Fed και ΕΚΤ
Η άφιξη του Trump στον Λευκό Οίκο και οι συχνές αναταράξεις που προκαλεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές δεν έχουν διευκολύνει τις προβλέψεις. Ωστόσο, με αυτό το σκεπτικό, εκπονήθηκε από το - Economics μια εκτίμηση για την πορεία της νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών που ευθύνονται για το 90% της παγκόσμιας οικονομίας.
Για τη Fed, το τρέχον ανώτερο εύρος του βασικού επιτοκίου είναι στο 4,25% και προβλέπεται να έχει υποχωρήσει στο 3,75% μέχρι το τέλος του 2025. Οι χρηματαγορές εκτιμούν ότι είναι πιθανή μια μείωση κατά 25 μονάδες βάσης σε καθεμία από τις δύο εναπομένουσες συνεδριάσεις του 2025. Δύο επιπλέον μειώσεις το 2026 έχουν ήδη προεξοφληθεί πλήρως, ενώ υπάρχει πιθανότητα και για μια τρίτη μείωση.
Το επόμενο τρίμηνο είναι κρίσιμο για τη Fed τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Σε οικονομικό επίπεδο, οι αξιωματούχοι της Fed ψήφισαν τον Σεπτέμβριο υπέρ της μείωση του βασικού επιτοκίου της κεντρικής τράπεζας, την πρώτη μείωση του 2025, και προέβλεψαν άλλες δύο τέτοιες κινήσεις φέτος, καθώς στοχεύουν να στηρίξουν την αγορά εργασίας, διατηρώντας παράλληλα την πτωτική πορεία του πληθωρισμού. Οι αξιωματούχοι της Fed θα συνεδριάσουν ξανά για να αποφασίσουν στις 28-29 Οκτωβρίου, οπότε οι αγορές αναμένουν νέα μείωση κατά 25 μονάδες βάσης.
Στο πολιτικό μέτωπο, αναμένεται να συνεχιστεί η πίεση του Λευκού Οίκου προς την Fed για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Ο Trump ενδέχεται να ανακοινώσει την επιλογή του για τον διάδοχο του προέδρου Jerome Powell, η θητεία του οποίου λήγει τον Μάιο. Το μπλόκο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ στην απόφασή του να απομακρύνει το μέλος του ΔΣ της Fed, Lisa Cook, έχει περιορίσει επί του παρόντος τις πιέσεις προς την κεντρική τράπεζα.
Σε ό,τι αφορά την ΕΚΤ, το τρέχον επίπεδο του βασικού επιτοκίου είναι στο 2% και προβλέπεται να μείνει εκεί μέχρι το τέλος του 2025. Οι επενδυτές προβλέπουν μια μείωση κατά 25 μ.β. μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2026, ενώ υπάρχει πιθανότητα για μια επιπλέον μείωση αργότερα μέσα στο έτος.
Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχουν καταστήσει σαφές ότι είναι ικανοποιημένοι με τα τρέχοντα επιτόκια, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο πληθωρισμός δεν θα αποκλίνει πολύ από τον στόχο του 2% και ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα συνεχίσει να αψηφά τους δασμούς των ΗΠΑ, επιτυγχάνοντας μικρή ανάπτυξη.
Ενδεχόμενες απορίες για το μέλλον ενδέχεται να λυθούν στην τελική συνεδρίαση του 2025 τον Δεκέμβριο, όταν οι νέες τριμηνιαίες προβλέψεις θα προσφέρουν μια πρώτη εικόνα για το 2028. Παρότι οι «γεράκια» φαίνεται να έχουν τον πρώτο λόγο στην ΕΚΤ, μια πτώση του πληθωρισμού κάτω από τον στόχο εκείνη τη χρονιά, θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους «περιστέρια» να πιέσουν για μια τελευταία μείωση του κόστους δανεισμού.