Την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ ενέκριναν επισήμως τη Δευτέρα οι υπουργοί Οικονομικών της Ένωσης.
Η ενεργοποίηση της ρήτρας λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού αναστέλλει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που καθορίζει τους δημοσιονομικούς κανόνες στις χώρες μέλη οι οποίες έχουν υιοθετήσει το ενιαίο νόμισμα.
Όπως επισήμανε σε δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, σχολιάζοντας τις αποφάσεις του Ecofin, με τη ρήτρα γενικής διαφυγής (general escape clause) το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισε να ενεργοποιήσει ακόμα ένα όπλο. Το ισχυρότερο όπλο που διαθέτει σε συνέχεια των αποφάσεων του Eurogroup, που έδωσε στη χώρα μας, καθώς και σε όλα τα κράτη-μέλη της Ένωσης, σημαντικά περιθώρια ελευθερίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την πανδημία του κορωνοϊού. “Το σύστημα δημόσιας υγείας έχει και θα έχει όσους πόρους χρειάζεται, για να αντιμετωπιστεί, με επάρκεια, η πρωτόγνωρη κρίση” υπογράμμισε ο υπουργός Οικονομικών.
“Η ρήτρα αυτή, που θεσπίστηκε το 2011, ενεργοποιείται για πρώτη φορά, σηματοδοτώντας την ισχυρή βούληση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπουργών Οικονομικών των κρατών-μελών της να αξιοποιήσουν στον μέγιστο βαθμό κάθε διαθέσιμο εργαλείο, προκειμένου να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης και να διασφαλιστεί ότι αυτές θα είναι παροδικές” τόνισε ο κ. Σταϊκούρας.
Με βάση τη ρήτρα γενικής διαφυγής, που ισχύει και για την Ελλάδα, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να λάβουν κάθε αναγκαίο μέτρο για την υποστήριξη της δημόσιας υγείας, της ρευστότητας των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, αποκλίνοντας από τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, για όσο διαρκεί η κρίση του κορονοϊού.
“Σήμερα όμως, προέχει η ατομική ευθύνη και η συλλογική συνείδηση, για να εξέλθουμε από την κρίση με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες. Επομένως, η χώρα μας, ισότιμα, διαθέτει, σε δημοσιονομικό επίπεδο, όλους τους αναγκαίους βαθμούς ευελιξίας, ώστε να αντιμετωπίσει, με σύνεση και επιμέλεια, έγκαιρα και αποτελεσματικά, την πανδημία. Και η ζημιά στην οικονομία, η οποία θα είναι σημαντική, να είναι αναστρέψιμη, το συντομότερο δυνατό” σημείωσε ο υπουργός Οικονομικών. “Η ελληνική κοινωνία πρέπει να βγει, και θα βγει, όρθια και με συνοχή από τη μεγάλη δοκιμασία!” διαβεβαίωσε.
Σημαντικές θεωρούνται επίσης η αυριανή τηλεδιάσκεψη του Eurogroup, και κυρίως το Συμβούλιο των ηγετών των κρατών μελών της Πέμπτης, καθώς πρόκειται να συζητηθούν περαιτέρω μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Η δήλωση που υιοθέτησε το Ecofin αναφέρει ότι «η πανδημία COVID-19 οδήγησε σε σοβαρό οικονομικό κλονισμό που έχει ήδη σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι συνέπειες για τις οικονομίες μας θα εξαρτηθούν τόσο από τη διάρκεια της πανδημίας όσο και από τα μέτρα που λαμβάνονται από τις εθνικές αρχές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
«Η σοβαρή οικονομική ύφεση που αναμένεται τώρα φέτος απαιτεί μια αποφασιστική, φιλόδοξη και συντονισμένη πολιτική απάντηση. Πρέπει να δράσουμε αποφασιστικά ώστε να διασφαλίσουμε ότι το σοκ θα παραμείνει όσο το δυνατόν συντομότερο και όσο το δυνατόν πιο περιορισμένο και ότι δεν θα δημιουργήσει μόνιμες ζημίες στις οικονομίες μας και συνεπώς στη μεσοπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών», ξεκαθαρίζουν οι 27.
ΔΝΤ
Οι προοπτικές για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2020 είναι πλέον αρνητικές, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο περιμένει ύφεση “τουλάχιστον τόσο άσχημη όσο κατά την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση ή και χειρότερη”, όπως δήλωσε σήμερα η επικεφαλής του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Ωστόσο, το Ταμείο περιμένει η οικονομία να ανακάμψει το 2021, όπως αναφέρει σε δήλωση της η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα μετά την ολοκλήρωση της τηλεδιάσκεψης με τους υπουργούς Οικονομικών και διοικητές κεντρικών τραπεζών της G20.
“Για να φτάσουμε στην ανάκαμψη”, αναφέρει, “είναι ύψιστης σημασίας να δοθεί προτεραιότητα και να ενισχυθούν τα συστήματα υγείας – παντού. Ο οικονομικός αντίκτυπος είναι και θα είναι σφοδρός, αλλά όσο πιο γρήγορο σταματήσουμε τον ιό, τόσο πιο γρήγορη και ισχυρή θα είναι και η ανάκαμψη”.
Το Ταμείο καλωσορίζει τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ανακοινωθεί αλλά και τα μέτρα των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών στην κατεύθυνση της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. “Οι γενναίες αυτές πρωτοβουλίες δεν είναι μόνο προς το συμφέρον της κάθε μεμονωμένης χώρας αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Θα χρειαστούν περισσότερα, ιδίως στο δημοσιονομικό μέτωπο”, τονίζει η Γκεοργκίεβα.
Η μεγαλύτερη εκροή κεφαλαίων στην ιστορία
Αναφέρει ακόμα ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες είναι σε γενικές γραμμές σε καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουν την κρίση, ενώ πολλές αναδυόμενες και χαμηλού εισοδήματος χώρες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις. “Επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις εκροές κεφαλαίων, ενώ η εγχώρια δραστηριότητα θα επηρεαστεί σημαντικά καθώς οι χώρες αντιδρούν στην πανδημία. Ήδη, οι επενδυτές έχουν απομακρύνει 83 δισ. δολ. από τις αναδυόμενες αγορές από το ξέσπασμα της κρίσης: αυτή είναι η μεγαλύτερη εκροή κεφαλαίων που έχει ποτέ καταγραφεί.”
Το ΔΝΤ εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος με μεγάλο κίνδυνο χρέους, σημειώνοντας ότι είναι ένα θέμα που εξετάζει μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Η επικεφαλής του Ταμείου παρουσιάζει τέλος τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει το ΔΝΤ τις τελευταίες ημέρες για να στηρίξει τα μέλη του. Όπως αναφέρει:
• Διμερή και πολυµερή εποπτεία και δράσεις πολιτικής για να μετριαστεί ο αντίκτυπος της πανδημίας
• Ενισχύεται μαζικά η έκτακτη χρηματοδότηση του Ταμείου – σχεδόν 80 χώρες ζητούν βοήθεια – και το Ταμείο συνεργάζεται στενά με άλλα χρηματοοικονομικά ιδρύματα για να διαμορφώσει μια ισχυρή και συντονισμένη απάντηση
• Αναπληρώνεται το Ταμείο Περιορισμού και Ανακούφισης για Καταστροφές για τις πιο φτωχές χώρες
• Το Ταμείο παραμένει έτοιμο να διαθέσει το σύνολο της χρηματοδοτικής του ικανότητας των 1 τρισ. δολ.
• Τέλος, εξετάζουμε όλες τις διαθέσιμες επιλογές, αναφέρει η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Το Ταμείο καλεί επίσης τα κράτη μέλη του να επεκτείνουν τις συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων (swap lines), όπως έχουν ήδη κάνει αρκετές κεντρικές τράπεζες (μεταξύ των οποίων η Federal Reserve και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα).