Άκρως προβληματική παραμένει η διεξαγωγή των πλειστηριασμών στη χώρα, με δεδομένο πως το 80% αυτών που τελικώς διεξάγονται κηρύσσονται άγονοι, ενώ
την ίδια στιγμή οι τράπεζες πριμοδοτούν 500.000 ενήμερους δανειολήπτες στεγαστικών δανείων 25 δισ. ευρώ.
Παρά, λοιπόν, τον θόρυβο που επικρατεί σε ό,τι αφορά κυρίως τα οικιστικά ακίνητα πως καταλήγουν σε τρίτους, τα στοιχεία καταγράφουν μάλλον το αντίθετο. Δεν είναι πως δεν γίνονται πλειστηριασμοί, αλλά οι πλειστηριασμοί αυτοί σε μεγάλο βαθμό δεν ευδοκιμούν.
Το γιατί συμβαίνει αυτό επικεντρώνεται στους παρακάτω λόγους:
- Oι υποψήφιοι αγοραστές, που είναι σε πολλές περιπτώσεις οι παλιοί ιδιοκτήτες, περιμένουν να πέσει το τίμημα με τη δεύτερη και την τρίτη δημοπρασία όπως προβλέπει ο νόμος και επομένως αφήνουν κάποιες από τις δημοπρασίες να καταλήξουν άγονες.
- Τα ακίνητα έχουν κάποια προβληματικότητα, όπως για παράδειγμα κρυμμένες αυθαιρεσίες ή διέπονται από κάποιο ειδικό καθεστώς που δεν είναι εύκολο να ξεπεραστεί από τον καινούργιο αγοραστή ή ανήκει σε πλέον του ενός ιδιοκτήτες, εκ των οποίων ο ένας τουλάχιστον δεν χρωστάει ή έχουν και άλλες υποθήκες κ.λπ.
- Οι τράπεζες δεν αγοράζουν πλέον τόσο πολλά ακίνητα από τους επαπειλούμενους άγονους διαγωνισμούς, καθώς κάτι τέτοιο συνεπάγεται σημαντικά προβλήματα στα χαρτοφυλάκιά τους. Αγοράζουν μόνον αν θεωρούν καλό το ακίνητο και αν θα μπορέσουν σε μια δεύτερη φάση και χωρίς την πίεση του πλειστηριασμού να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, ανακτώντας υψηλότερο κομμάτι του δανείου.
Η «γεωγραφία»
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που αφορούν την περίοδο από τον Σεπτέμβριο του 2022 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2023:
- Είχαν σχεδιαστεί 905 πλειστηριασμοί. Από αυτούς ακυρώθηκαν 290 (κυρίως λόγω ρυθμίσεων ή δικαστικών αποφάσεων).
- Διεξήχθησαν 615, εκ των οποίων 490 κηρύχθηκαν άγονοι.
- Ολοκληρώθηκαν 125 δημοπρασίες. Τα 38 ακίνητα των δημοπρασιών αυτών κατέληξαν στις τράπεζες και τα 87 σε τρίτους.
- Από τις αρχές του Μαρτίου και μέχρι το τέλος του Ιουνίου έχουν σχεδιαστεί 472 πλειστηριασμοί και εξ αυτών έχουν δρομολογη θεί 383. Οι πλειστηριασμοί αυτοί αφορούν και δανειολήπτες λιανικής και επιχειρηματικά δάνεια.
Τύποι ακινήτων
Διαφορετική διαχείριση γίνεται στα επιχειρηματικά ακίνητα έναντι των οικιστικών ακινήτων. Τα επιχειρηματικά δάνεια σε Αμερική και Ευρώπη αποτελούν την νέα επαπειλούμενη «φούσκα», η οποία ενδέχεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα για τις τράπεζες, και τα οποία θα τύχουν σε σημαντικό βαθμό αναχρηματοδότησης μέχρι το 2025.
Σε μεγάλες χώρες στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ όπου το φαινόμενο έχει λάβει μορφή χιονοστιβάδας, τα δάνεια αυτά απειλούν κυρίως μικρότερες τράπεζες που υποστηρίζουν τις τοπικές οικονομίες.
Είναι χαρακτηριστικό πως και στα stress tests της Ευρώπης η ΕΒΑ προβλέπει πιέσεις στις τιμές των επιχειρηματικών ακινήτων, που θα ξεπεράσουν αισθητά το 10%
στο stress σενάριο. Ο σημαντικότερος λόγος για κάτι τέτοιο είναι πως η πανδημία που καθιέρωσε σε σημαντικό βαθμό την τηλεργασία δημιούργησε την εικόνα πως δεν απαιτούνται πλέον μεγάλα ακίνητα για τη στέγαση επιχειρήσεων. Έτσι, πολλά τέτοια ακίνητα ξενοικιάζονται, ενώ σε άλλα σταματούν οι εργασίες εφόσον δεν υπάρχει συγκεκριμένη ζήτηση.