Μόλις πριν από λίγους μήνες, το όνομα του Γκι Φέρχοφσταντ δεν έλεγε τίποτα στους βρετανούς που δεν παινεύονταν για μια εντυπωσιακή γνώση της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Σήμερα, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου συζητιέται στον βρετανικό τύπο όλο και πιο συχνά.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο Φέρχοφσταντ είναι ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διατηρεί έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως αρχηγός μιας ισχυρής κεντροαριστερής συμμαχίας, όμως πιο πρόσφατα επιλέγει ως ένας από τους βασικούς διαπραγματευτές για το Brexit πριν από την επίσημη αποχώρηση της Βρετανίας από την 28μελή ένωση.
Φεντεραλιστής και ένθερμος υποστηριχτής της ΕΕ, ο Φέρχοφσταντ έχει γράψει βιβλίο, «Η τελευταία ευκαιρία της Ευρώπης: Γιατί τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να σχηματίσουν μια πιο τέλεια Ένωση», όπου υποστηρίζει πως η ΕΕ πρέπει να μεταρρυθμιστεί για να ξεπεράσει τις σημερινές κρίσεις και να επιζήσει τις επόμενες δεκαετίες και μετά. Στο βιβλίο, το οποίο αναμένεται να εκδοθεί στις 3 Ιανουαρίου, λέει πως η ψήφος του Brexit ήταν σύμπτωμα μιας ΕΕ που χρειάζεται ριζική αλλαγή.
Ο υποστηριχτής του Brexit Νάιτζελ Φάρατζ είπε πως η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αναδείξει τον Φέρχοφσταντ σε επικεφαλής διαπραγματευτή για το Brexit ήταν ισάξια με «κήρυξη πολέμου» σε μια «λογική» διαδικασία διαπραγμάτευσης. Την Παρασκευή, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου μίλησε στο Business Insider για την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ, το τι μπορεί να περιμένει να πετύχει από τις διαπραγματεύσεις η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι και το όραμά του για το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η ΕΕ.
Μπορείτε να εξηγήσετε σύντομα τον ρόλο σας στις συζητήσεις για το Brexit;
Η συμφωνία αποχώρησης και η νέα συμφωνία που θα αφορά τη νέα σχέση της ΕΕ με τη Βρετανία θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το Κοινοβούλιο με έχει επιλέξει για να συντονίσω τις διαπραγματεύσεις, για να έχω μια άποψη αυτών των διαπραγματεύσεων. Θέλουμε να συμμετέχουμε από την πρώτη ημέρα που θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, καθώς στο τέλος θα πρέπει να δώσουμε την έγκρισή μας και για τα δύο αυτά πράγματα: τη συμφωνία αποχώρησης και τη νέα σχέση.
Πόσο δύσκολο θα είναι για την ΕΕ και τη Βρετανία να φτάσουν σε συμφωνία;
Είναι δύσκολο να το πούμε προτού ενεργοποιηθεί το Άρθρο 50 από τις βρετανικές αρχές και μπορέσουμε να ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις.
Αυτό που είναι βασικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να μη διαλύσει την εσωτερική αγορά και τις λεγόμενες τέσσερις ελευθερίες. Θα προσπαθήσουμε επίσης να δυναμώσουμε την Ένωση, να χρησιμοποιήσουμε αυτήν την άσκηση για να ενισχύσουμε την Ένωση με διάφορους τρόπους. Η βασική προσέγγιση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα είναι να επιδιώξει να προστατέψει τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ. Τα δικά τους συμφέροντα είναι αυτά που πρέπει να υπερασπιστούμε ως εκπρόσωποί τους.
Οπότε δεν υπάρχει περίπτωση η Βρετανία να μειώσει τη μετανάστευση από την ΕΕ παραμένοντας μέλος της ευρωπαϊκής κοινής αγοράς; Αυτό είναι το είδος της συμφωνίας που υπονοούν πολλοί υπουργοί…
Η βασική στάση όλων των θεσμών της Ευρώπης είναι ξεκάθαρη: οι τέσσερις ελευθερίες είναι δεσμευμένες εμταξύ τους. Η εσωτερική αγορά βασίζεται σε τέσσερις ελευθερίες – όχι τρεις ή δύο. Προϊόντα, υπηρεσίες, κεφάλαιο και η ελεύθερη μετακίνηση των ανθρώπων. Δεν μπορείς να τα διαχωρίσεις. Νομίζω ότι αυτή είναι μια εξαιρετικά σταθερή και ξεκάθαρη θέση για όλους.
Είναι εύκολο να πεις, «Ναι, θέλουμε ειδικά διαβατήρια για τους ανθρώπους μας που δουλεύουν σε υπηρεσίες για να πάνε να δουλέψουν στην Ευρώπη» για παράδειγμα, όμως ο αντίθετο, όπως η δυνατότητα πολωνών πολιτών να δουλέψουν σε εργοτάξια στο Λονδίνο, είναι αδύνατο. Αυτό δεν έχει καμία λογική.
Αυτό σημαίνει ότι η Βρετανία οδεύει προς ένα σκληρό Brexit;
Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε ποια θα είναι η θέση της βρετανικής κυβέρνησης τη στιγμή που θα ενεργοποιηθεί το Άρθρο 50. Το πώς θα εξελιχθεί εξαρτάται από το τι θα πει το Ανώτατο Δικαστήριο. Είναι ξεκάθαρο πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχει την τελευταία λέξη, αλλά και το Βρετανικό Κοινοβούλιο θα έχει έναν ρόλο να παίξει. Ας περιμένουμε να το δούμε.
Όταν φτάσουμε σε εκείνο το σημείο, θα μας ρωτήσουν κάτι στο οποίο θα πρέπει να πούμε ναι ή όχι. Πρώτα, η Βρετανία πρέπει να καθορίσει τη θέση της.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως η ΕΕ σκοπεύει να δώσει μια «κακή» συμφωνία στη Βρετανία για να αποτρέψει άλλα μέλη να αποχωρήσουν στο μέλλον – είναι αλήθεια αυτό;
Δεν είναι θέμα κακής συμφωνίας. Μια χώρα θέλει να αποχωρήσει, θα αποχωρήσει. Είναι δική τους απόφαση. Όμως είναι σημαντικό να δούμε τα συμφέροντα του 48% των πολιτών που δεν ψήφισαν την έξοδο. Πώς θα το κάνουμε αυτό; Δεν ξέρω.
Το βασικό κατά τη γνώμη μου είναι πως το Brexit είναι μια ευκαιρία να μεταρρυθμίσουμε την Ένωση με έναν τρόπο που θα την κάνει πιο αποτελεσματική και θα σταματήσει τις χώρες να θέλουν να φύγουν. Είναι μια ευκαιρία να δώσουμε τέλος σε ένα σύστημα που υπάρχει για περισσότερα από 20 χρόνια και σύμφωνα με το οποίο υπάρχουν 28 ενώσεις, όχι μία. Ένα παλιό σύστημα όπου κάθε μέλος επιλέξει ποια πολιτική θέλει και ποια όχι.
Υπάρχει η πεποίθηση πως θα δώσουμε μια κακή συμφωνία σε μια χώρα για να μην ακολουθήσουν άλλες χώρες στην ίδια κατεύθυνση. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι στην πραγματικότητα εντελώς διαφορετική. Αυτή η διαπραγμάτευση έχει να κάνει με τη μεταρρύθμιση της ΕΕ με έναν τρόπο που θα την κάνει πραγματική ένωση, κάτι που δεν ισχύει εδώ και αρκετό καιρό.
Αυτό που κάνω στο βιβλίο μου είναι να εξετάζω τα προβλήματα μέσα στην Ένωση και πώς το Brexit μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις που θα τα διορθώσουν.
Ποια η γνώμη σας για τις εκστρατείες του Leave και του Remain; Γιατί ήταν επιτυχές το Leave;
Η εκστρατεία του Leave χρησιμοποίησε αποκλειστικά τη μετανάστευση και συγκεκριμένα τον φόβο της μετανάστευσης ως το βασικό της επιχείρημα. Η εκστρατεία του Remain προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις αρνητικές οικονομικές συνέπειες ως βασικό επιχείρημα.
Τα πιο συναισθηματικά και γεωπολιτικά επιχειρήματα για να παραμείνει η Βρετανία στην Ένωση δεν αναφέρθηκαν ποτέ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Το πιο αρνητικό πράγμα με το Brexit βρίσκεται σε γεωπολιτικό επίπεδο. Φανταστείτε να ξυπνάτε το πρωί ως πολιτικός ηγέτης στο Πεκίνο και να μαθαίνετε ότι η Βρετανία έχει αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση – θα λέγατε, «Αυτή είναι η αποδυνάμωση τω ευρωπαϊκών χωρών». Οι αρνητικές γεωπολιτικές συνέπειες δε συζητήθηκαν ποτέ.
Όμως όποια ανάλυση μπορούμε να κάνουμε σήμερα για το τι έκαναν ή δεν έκαναν οι εκστρατείες του Leave και του Remain ανήκει στην ιστορία. Αυτό που έχει σημασία είναι το μέλλον.