Της Janka Oertel
Κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού, η Κίνα έχει εμφανιστεί σε πρωτοσέλιδα όχι μόνο για την υγειονομική κατάσταση που ξεκίνησε από τη Γουχάν και έβαλε τον κόσμο σε lockdown για μήνες, αλλά επίσης επειδή η συνολική απάντηση της χώρας έχει όλο και περισσότερο αμφισβητήσει τις μακροχρόνιες υποθέσεις για τον διεθνή της ρόλο.
Οι Ευρωπαίοι για χρόνια πίστευαν ότι, στο τέλος, η Κίνα θα είχε συμφέρον σε μια λειτουργική παγκόσμια οικονομική τάξη επειδή επωφελούνταν περισσότερο από την τρέχουσα μορφή του παγκοσμιοποιημένου εμπορίου, βασισμένου σε κανόνες. Οι εξελίξεις τους τελευταίους μήνες έχουν αποδείξει ότι το Πεκίνο δεν έχει διάθεση να επενδύσει στην παγκόσμια οικονομία. Αντιθέτως, στοχεύει να εστιάσει στην εγχώρια ανάπτυξη και στις προσπάθειες για τον περιορισμό της εξάρτησης της Κίνας από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ήταν πεπεισμένοι ότι η Κίνα θα υποστήριζε την πολυμέρεια, επειδή η κινεζική ηγεσία έβαζε μεγάλη έμφαση στις πολυμερείς λύσεις και επένδυσε σημαντικά στην παρουσία της σε διεθνείς οργανισμούς. Όπως έχει αποδείξει η αμφιλεγόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ της Κίνας και του ΠΟΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα μπορεί να πιέσει τους διεθνείς οργανισμούς με τρόπους που το βοηθούν να ασκήσει επιρροή παγκοσμίως.
Και τελικά, οι Ευρωπαίοι ήταν πεπεισμένοι για πολύ καιρό ότι η Κίνα δεν είχε συμφέρον να καταστρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ήταν βασικός εμπορικός εταίρος για το Πεκίνο και ενδεχομένως μια επιπλέον μεγάλη δύναμη εκτός των ΗΠΑ, σε μια πολυπολική παγκόσμια τάξη. Οι προσπάθειες της Κίνας να διχάσει τους Ευρωπαίους στη διάρκεια της κρίσης, μαζί με την άγρια και ανοιχτά επιθετική ρητορική της που στόχο έχει την ικανότητα της δυτικής δημοκρατίας να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έχουν λειτουργήσει ως αφύπνιση.
Αλλά αυτό έχει οδηγήσει σε μια πραγματική αλλαγή στο πώς βλέπουν οι περισσότεροι Ευρωπαίοι την Κίνα; Το ECFR έχει συγκεντρώσει τεράστια μεγέθη δεδομένων από τις δημοσκοπήσεις, τις έρευνες εμπειρογνωμόνων, και από τις ασκήσεις χαρτογράφησης τις προηγούμενες εβδομάδες. Εξετάζοντας μαζί τα διάφορα στοιχεία, οδηγούμαστε σε ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα: οι σχέσεις Κίνας-ΕΕ μπαίνουν σε ένα νέο στάδιο –σε όλη την Ευρώπη.
Οι αντιλήψεις για την Κίνα έχουν επιδεινωθεί σε σημαντικό βαθμό κατά τη διάρκεια της κρίσης, σε οκτώ από τις εννέα χώρες που καλύπτει η πρόσφατη έρευνα Unlock του ECFR. Στη Γαλλία και στη Δανία για παράδειγμα, το 62% των ερωτηθέντων έχουν τώρα μια πιο αρνητική άποψη για το Πεκίνο. Και ακόμη και στην Ιταλία –η οποία έλαβε μεγάλη προσοχή και στήριξη από το Πεκίνο στο ζενίθ της κρίσης- σχεδόν το 80% των ανθρώπων δεν βλέπουν την Κίνα πιο θετικά.
Το γεγονός ότι παρά τις προσπάθειες του Πεκίνου, οι κινεζικές δωρεές ιατρικής βοήθειας στην Ευρώπη έχουν αποφέρει λίγα αποτελέσματα, εμφανίζεται επίσης στο EU Coalition Explorer. Αυτή η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος βαθμός σύγκλισης μεταξύ των κρατών-μελών, αναφορικά με την ανάγκη μιας ρεαλιστικής στροφής στις σχέσεις τους με την Κίνα.
Το ECFR European Solidarity Tracker τώρα, περιλαμβάνει επίσης μια σημαντική δέσμη δεδομένων για τις κινεζικές δωρεές σε κράτη-μέλη της ΕΕ, για να αυξήσει τη διαφάνεια σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις της Κίνας με την Ευρώπη στην περίοδο αυτή και για να αντισταθμίσει την αφήγηση ότι το Πεκίνο έσπευσε ανιδιοτελώς για να βοηθήσει την ΕΕ όταν το είχε ανάγκη.
Ακριβώς το αντίθετο: οι τακτικές που χρησιμοποίησε το Πεκίνο και η έλλειψη διαφάνειας στην παροχή βοήθειας –που ήταν συχνά δύσκολο να τη ξεχωρίσει κανείς από τις συνήθειες αγορές ιατρικού εξοπλισμού από την Κίνα, τον μεγαλύτερο παραγωγό μασκών και άλλου προστατευτικού εξοπλισμού παγκοσμίως- δείχνει ότι η κινεζική διπλωματία της μάσκας έχει αποτύχει και έχει γυρίσει μπούμερανγκ.
Το EU Coalition Explorer δείχνει σαφώς πόσο διχαστικό είναι το ζήτημα στην εσωτερική πολιτική της Ιταλίας και μεταξύ των πολιτικών της κομμάτων. Η επίδραση του κορονοϊού είναι επίσης ιδιαίτερα ορατή στην πρόσφατη αύξηση των συζητήσεων των Ευρωπαίων για την εξάρτηση από την Κίνα σε τομείς πέρα από τον ιατρικό εξοπλισμό. Η συζήτηση για το 5G φέρνει ένα ακόμη μεγάλο κύμα διαμάχης, και λαμβάνει χώρα μια επανεξέταση παντού, από τη Δανία ως την Ιταλία. Κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία έχει μια μεγαλύτερη ιστορία πίσω του, η οποία μένει να ειπωθεί, αλλά δίνει μια ένδειξη για το πού οδηγεί η συζήτηση. Για το Πεκίνο, αυτό θα εξυπηρετήσει ως μια σαφής προειδοποίηση. Αυτό το καλοκαίρι θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα ψυχρό για την Κίνα στην Ευρώπη.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.ecfr.eu/article/commentary_china_europe_and_covid_19_headwinds