Image default
Ανάλυση Πρώτο Θέμα

Ο κομμουνισμός εξακολουθεί να στοιχειώνει τη Ρωσία-Robert D. Kaplan

Το περιοδικό Commentary δημοσίευσε ένα από τα πιο σημαντικά δοκίμια του 20ου αιώνα τον Νοέμβριο του 1979: «Δικτατορίες και διπλά πρότυπα» της Jeane J. Kirkpatrick, η οποία θα γινόταν πρεσβευτής του Προέδρου Ρήγκαν στα Ηνωμένα Έθνη. Τα δεξιά αυταρχικά καθεστώτα, εξήγησε, έλεγχαν μόνο τους μοχλούς της εξουσίας και έτσι δεν αλλοίωσαν τους «συνηθισμένους ρυθμούς» των παραδοσιακών κοινωνιών ούτε είχαν λυγίσει στην επανάσταση. Έτσι, άφησαν τις χώρες τους ανέπαφες. Τα κομμουνιστικά συστήματα και η ιδεολογία προσπάθησαν να ξαναφτιάξουν τις κοινωνίες, διεκδικώντας τη «δικαιοδοσία για όλη τη ζωή» των λαών τους, και ως εκ τούτου τους κατέστρεψαν τελείως από πάνω προς τα κάτω για τις επόμενες δεκαετίες.

Αν και το επίκεντρο του Kirkpatrick ήταν τα κομμουνιστικά καθεστώτα στον Τρίτο Κόσμο, δεν μπορεί να βρεθεί καλύτερο παράδειγμα από τη Ρωσία, μια επιφανειακά εξευρωπαϊσμένη κοινωνία που ειχε περισσότερα από 70 χρόνια κομμουνισμού. Όταν το σοβιετικό σύστημα κατέρρευσε τελικά το 1991, το αποτέλεσμα δεν ήταν σταθερότητα αλλά μια δεκαετία σχεδόν αναρχίας. Με μια τέτοια κληρονομιά, η τυραννία του Βλαντιμίρ Πούτιν ακολούθησε νομοτελειακά.

Ο κ. Πούτιν έχει περιγραφεί με ακρίβεια ως φασίστας, λόγω της λατρείας του για την προσωπικότητα του και της άγριας υπερεθνικιστικής επίθεσης στην Ουκρανία. Αλλά καθώς η άκρα δεξιά και η άκρα αριστερά μοιράζονταν πάντα απίστευτες ομοιότητες στις μεθόδους ελέγχου και δαιμονοποίησης των εχθρών τους, είναι επίσης αλήθεια ότι ο κ. Πούτιν ήταν Σοβιετικός στο στυλ διακυβέρνησής του. Έχει συγκεντρώσει περισσότερη προσωπική δύναμη από οποιονδήποτε Ρώσο μετά τον Ιωσήφ Στάλιν.

Πολλοί ήταν αφελείς όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση το 1991, νομίζοντας ότι ο κομμουνισμός είχε παραδοθεί σε ένα ανεπανόρθωτο παρελθόν. Οι τελευταίες τρεις δεκαετίες αποδείχθηκαν μια απλή λανθασμένη αρχή για τη Ρωσία, επειδή τα προβλήματα του κομμουνισμού είναι ακόμα μαζί μας. Η Ρωσική Επανάσταση δεν ήταν προκαθορισμένη. Ήταν θέμα πολλών αδύναμων και ενδεχόμενων παραγόντων. Αν ο Τσάρος Νικόλαος Β’ παρέμενε στην εξουσία, η Ρωσία πιθανότατα θα είχε εξελιχθεί σε μια ατελή συνταγματική μοναρχία, όχι στο δολοφονικό τερατούργημα των τελευταίων 100 ετών. Οπως λεει ξανά ο Κίρκπατρικ, η δεξιά επιλογή σαφώς θα είχε κάνει πολύ λιγότερη ζημιά στη Ρωσία από ό,τι η αριστερή.

Τίποτα δεν αποκαλύπτει τη σοβιετική κληρονομιά του κ. Πούτιν καλύτερα από τη δομή και τις επιδόσεις του ρωσικού στρατού στον πόλεμο της Ουκρανίας. Αρκετά χρόνια ενσωμάτωσης με τις χερσαίες δυνάμεις των ΗΠΑ με δίδαξαν ότι ένας δυτικός στρατός είναι χτισμένος γύρω από το σώμα των υπαξιωματικών του: τους διάφορους λοχίες και λόχους που επιβάλλουν υπερηφάνεια και πειθαρχία στα στρατεύματα. Ο ρωσικός στρατός που έστειλε ο κ. Πούτιν στην Ουκρανία δεν διέθετε σώμα Υπαξιωματικών. Αυτό δεν είχε μεγάλη σημασία για τους μισθοφόρους και τις μονάδες ειδικών δυνάμεων που είχαν πολεμήσει στους μικρούς πολέμους του κ. Πούτιν.

Αλλά με τη μεγάλη συμβατική ρωσική δύναμη στην Ουκρανία, η απουσία ενός ισχυρού και ικανού σώματος Υπαξιωματικών ήταν καθοριστική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σκοτώθηκαν τόσοι πολλοί Ρώσοι στρατηγοί: Αντί να παραμείνουν στα μετόπισθεν κατευθύνοντας κινήσεις μεγάλης κλίμακας όπως σε έναν δυτικό στρατό, έχουν αναπτυχθεί στο μέτωπο και ως εκ τούτου είναι ευάλωτοι. Ένας στρατός που είναι προϊόν της δυτικής δημοκρατίας αποκεντρώνει τη λήψη αποφάσεων κάτω στις τάξεις. Ένας στρατός που είναι προϊόν ενός σοβιετικού συστήματος δεν το κάνει.

Μια Ρωσία μετά τον Πούτιν δεν είναι σε καμία περίπτωση επικείμενη. Η Δύση θα πρέπει να έχει υπομονή και κατανόηση. Η Kirkpatrick ήταν η ίδια επιφυλακτική σχετικά με την επιβολή της δημοκρατίας σε κοινωνίες που είχαν λίγη εμπειρία από αυτήν. «Στη Βρετανία, ο δρόμος από τη Μάγκνα Κάρτα μέχρι την Πράξη Διακανονισμού, προς τα μεγάλα Μεταρρυθμιστικά Νομοσχέδια του 1832, του 1867 και του 1885 χρειάστηκαν επτά αιώνεςί», έγραψε. Όσον αφορά την αμερικανική ιστορία, «δεν δίνει καλύτερους λόγους για να πιστεύουμε ότι η δημοκρατία έρχεται εύκολα, και γρήγορα».

Ο Daniel Patrick Moynihan μας υπενθύμισε ότι η κεντρική συντηρητική αλήθεια είναι ότι ο πολιτισμός και όχι η πολιτική καθορίζει την επιτυχία μιας κοινωνίας. Η ρωσική κουλτούρα παραμένει θύμα ενός επαναστατικού αριστερού καθεστώτος δεκαετιών που ακολουθείται από μια Πουτινικη παραλλαγή. Η σήψη του στρατού αντανακλά τις σκοτεινές δυνάμεις στη ρωσική κοινωνία και την πολιτική γενικότερα – δυνάμεις που πιθανότατα θα αποκαλυφθούν σε περίπτωση κενού εξουσίας.

Εάν η στρατιωτική ήττα του κ. Πούτιν στην Ουκρανία οδηγήσει τελικά σε αναταραχή στη Μόσχα, το δράμα θα οξυνθεί. Μια Ρωσία μετά τον Πούτιν θα συνεχίσει να είναι η μεγαλύτερη γεωπολιτική πρόκληση της Ευρώπης, και επομένως θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί σχετικά με τις γρήγορες λύσεις στη ρωσική κοινωνία ή πολιτική.

Όμως, επειδή η ρωσική κτηνωδία στην Ουκρανία είναι εν μέρει το τελικό αποτέλεσμα ενός αιώνα ιδεολογίας, συνεπάγεται ότι ένα διάλειμμα από την ιδεολογία προσφέρει την καλύτερη ελπίδα για το μέλλον. Μπορεί να έρθει ακόμη μια μέρα που η Δύση θα πρέπει να βοηθήσει τη Ρωσία. Η Kirkpatrick, πάντα η ελπιδοφόρα ρεαλίστρια, τελείωσε το δοκίμιό της ως εξής: «Ο φιλελεύθερος ιδεαλισμός δεν χρειάζεται να είναι ταυτόσημος με τον μαζοχισμό και δεν χρειάζεται να είναι ασύμβατος με την υπεράσπιση της ελευθερίας και του εθνικού συμφέροντος».


Ο κ. Kaplan κατέχει έδρα γεωπολιτικής στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής.

Σχετικα αρθρα

Economist: Η μετανάστευση αυξάνεται προκαλώντας μεγάλες οικονομικές συνέπειες

admin

Alpha Bank: Ενίσχυση του Πρωτογενούς Πλεονάσματος και Δυναμική Συρρίκνωσης του Δημοσίου Χρέους

admin

ΟΟΣΑ: Ανθεκτική η ελληνική οικονομία – Ανάπτυξη 2% φέτος και 2,5% το 2025

admin

ΤτΕ: Τα οφέλη της επενδυτικής βαθμίδας σε ελληνικά ομόλογα και μετοχές

admin

Fed: Στάση… αναμονής στα επιτόκια

admin

IOBE: Η οικονομία κινείται σε σταθερή τροχιά

admin

Ρωσία: Γιατί «λαχανιάζει» η πολεμική οικονομία της Μόσχας

admin

Το τέλος της μαγικής σκέψης του χρέους-K.ROGOFF

admin

Οι αμφίβολες κινήσεις της Fed περιπλέκουν τις αποφάσεις των επενδυτών

admin

UBS: Πατάει γκάζι η Ελλάδα, φρενάρει η Γερμανία – Τι «βλέπει» για πληθωρισμό και επιτόκια

admin

Πώς Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία από ουραγοί έγιναν ηγέτες της Ευρώπης

admin

Ο δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος κλιμακώνεται ταχύτερα από τον πρώτο

admin