Ίσως για τους τέσσερις να μην ήταν τόσο προφανής ο συμβολισμός της συνάντησης τους εκεί όπου το 1919 είχε γραφεί ήδη ευρωπαϊκή ιστορία και όπου η Ευρώπη είχε ήδη διοργανωθεί εκ νέου αλλά όχι ίσως στο πνεύμα όλων, ωστόσο αυτό δεν ισχύει για αρκετούς από τους ηγέτες των υπόλοιπων 27 χωρών-μελών της σημερινής Ενωμένης (υποτίθεται) Ευρώπης.
Γιατί στις Βερσαλίες, οι ηγέτες Γαλλίας, Γερμανίας, Ισπανίας και Ιταλίας τάχθηκαν σαφώς υπέρ του τρίτου σεναρίου της Λευκής Βίβλου του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, το οποίο προβλέπει μία Ευρώπη διαφορετικών ή “πολλαπλών” ταχυτήτων, όπως συνηθίζεται να την αποκαλούμε στην Ελλάδα, δηλαδή, όπως καταγγέλλουν οι αντίπαλοι αυτής της εκδοχής, “μία Ευρώπη δύο τάξεων” που θέλει κάποιες χώρες να προχωρούν γρηγορότερα από άλλες.
Οι τέσσερις, βέβαια, των Βερσαλλιών συμπληρώνουν πως ορισμένες χώρες θα μπορούσαν να προχωρήσουν γρηγορότερα και ισχυρότερα, χωρίς οι άλλες να αποκλείονται αλλά και χωρίς να μπορούν να αντιταχθούν.
Αυτές οι χώρες θα μπορούσαν να προχωρήσουν πιο γρήγορα και πιο μακριά σε τομείς, όπως είναι η άμυνα, η ευρωζώνη -μέσω της εμβάθυνσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης-, όπως επίσης είναι η φορολογική και κοινωνική εναρμόνιση, ή ακόμη ο πολιτισμός και η νεολαία.
Ενδεικτική ήταν η τοποθέτηση της Άγγελα Μέρκελ ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να έχουν το θάρρος να αποδεχθούν ότι ορισμένες χώρες προχωρούν πιο γρήγορα από τις άλλες, χωρίς ωστόσο να κλείνει ο δρόμος για εκείνες που έχουν καθυστερήσει, αλλά “θα πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά”.
Οι τέσσερις ισχυροί θέλουν προφανώς να σχηματίσουν έναν νέο “πυρήνα”, προπάντων σε θέματα ασφάλειας αλλά και νομισματικής ένωσης, στον οποίο θα μπορούν να προσχωρήσουν και εκείνες οι χώρες που επίσης θα το ήθελαν.
Η πρόταση μπορεί ίσως να ερμηνευτεί ως “διέξοδος” από την οξεία κρίση της ΕΕ, ανοίγοντας τον δρόμο για διασφάλιση της ευρωζώνης μέσω μίας στενότερης οικονομικο-πολιτικής συνεργασίας, ή με την παραπέρα εξέλιξη της ΕΕ σε μία Αμυντική Ένωση, ως μία διέξοδος από την αμοιβαία παράλυση που εμφανίστηκε σε όλο της το μεγαλείο κατά την προσφυγική κρίση, χωρίς πλέον να αποτελούν τροχοπέδη για το όλο εγχείρημα εκείνες οι χώρες που έχουν λόγους εσωτερικής πολιτικής.
Ωστόσο, μία τέτοια εξέλιξη δεν φαίνεται να ξεπερνά το βασικό πρόβλημα που βρίσκεται στο γεγονός ότι η αμοιβαία αλληλεγγύη, η οποία είχε κάπως λειτουργήσει μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει δώσει τη θέση της εδώ και καιρό σε εθνικούς εγωισμούς, με το χάσμα ανάμεσα σε Βορρά και Νότο, ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή να έχει βαθύνει πολύ περισσότερο, ενώ ταυτόχρονα εξαφανίζεται η εμπιστοσύνη ων πολιτών στην ικανότητα εξεύρεσης λύσεων από τα κοινά όργανα και τους θεσμούς.
Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε το μοντέλο των “πολλαπλών ταχυτήτων” ως ένα από τα πέντε σενάρια για το μέλλον της Ευρώπης, και το γεγονός ότι υπέρ αυτού τάσσονται η Γερμανία και η Γαλλία, συνιστά μία προαπόφαση πριν την πολυσυζητημένη Σύνοδο Κορυφής για τα 60 χρόνια από την υπογραφή της “Συνθήκης της Ρώμης” στην ιταλική πρωτεύουσα στις 25 Μαρτίου, δείχνοντας ποιοι θα είναι τελικά οι δύο πρωταγωνιστές και στην Ευρώπη του Μέλλοντος.
Σε τελική ανάλυση, και ως αποτέλεσμα της Συνάντησης των Βερσαλλιών, θα προέκυπτε μία ΕΕ των δύο στρατοπέδων, ενός των περισσότερο ολοκληρωμένων και ενός των λιγότερο ολοκληρωμένων, κάτι για το οποίο υπάρχουν ήδη αντιδράσεις από αρκετές χώρες-μέλη που εναντιώνονται σε μία τέτοια “διαίρεση” εντός της ΕΕ.
Και μία τέτοια εξέλιξη, αν μη τι άλλο, ενισχύει περισσότερο την επιχειρηματολογία των ανά την Ευρώπη αποκαλούμενων “λαϊκιστών”, δηλαδή των αδίστακτων ακροδεξιών που κερδίζουν, και μάλλον θα κερδίζουν και στο μέλλον, ολοένα και παραπάνω έδαφος.