Σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία τον Μάρτιο, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε μονομερώς να καταργήσει όλους τους δασμούς (φόρους επί των εισαγωγών) που αυτή τη στιγμή εισπράττονται επί των εισαγόμενων αγαθών, να μειώσει τις τιμές στα καταστήματα -και έτσι πηγαίνει το επιχείρημα. Από την πλευρά του, αυτό το επιχείρημα έχει καποιο νόημα -αλλά είμαι σκεπτικός.
Τροφιμα από την ΕΕ
Πρώτον, η συντριπτική πλειοψηφία των εισαγόμενων αγαθών και ποτών -περίπου το 79%- προέρχεται από την ΕΕ. Ακόμη και αν το Ηνωμένο Βασίλειο καταργούσε μονομερώς όλους τους δασμούς σε όλα τα εισαγόμενα φαγητά και ποτά, ανεξαρτήτως της χώρας προέλευσής τους, θα εισάγαμε και πάλι πολλά τρόφιμα από την ΕΕ επειδή βρίσκεται κοντά στην προτίμηση των καταναλωτών, δεν υπάρχουν έτοιμες άλλες εναλλακτικές λύσεις και λόγω των εφοδιαστικών αλυσίδων. Οποιαδήποτε τρόφιμα εισαχθούν από την ΕΕ μετά το Brexit, θα είναι πιο ακριβά από ό,τι είναι τώρα, αν μη τι άλλο εξαιτίας της νέας γραφειοκρατίας που συνδέεται με το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι πλέον μέλος της ΕΕ. Οι υποσχέσεις για ανεμπόδιστο εμπόριο εκτός της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης είναι προϊόν φαντασίας -οι εντάσεις και το κόστος μπορεί να αμβλυνθούν μέσω μιας συμφωνίας, αλλά δεν μπορεί να καταργηθούν εντελώς.
Δεύτερον, ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους είναι δύσκολο να φτάσουν τα φθηνότερα προϊόντα στο Ηνωμένο Βασίλειο τώρα, δεν έχει καμία σχέση με τους δασμούς -οι οποίοι σε γενικές γραμμές είναι αρκετά χαμηλές λόγω των πολλών συμφωνιών για το ελεύθερο εμπόριο κι των ειδικών ρυθμίσεων για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αντιθέτως, οφείλεται στο ότι αυτά (τα φθηνότερα προϊόντα) δεν πληρούν τους αυστηρούς όρους υγιεινής των τροφίμων, που έχει θεσπίσει η ΕΕ. Για αυτό τοο αμερικανικό βοδινό από αγελάδες που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία με ορμόνες, δεν βρίσκεται στα ράφια των σούπερ-μάρκετ μαςς. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να αποφασίσει να αλλάξει αυτούς τους κανόνες, αλλά θα ερχόταν σε αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική, και πιθανώς θα αποδεικνυόταν αμφιλεγόμενη.
Συντριβή της στερλίνας
Τρίτον, η υποτίμηση της στερλίνας μετά το δημοψήφισμα, έχει ήδη καταστήσει τις εισαγωγές πιο ακριβές. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία, θα περίμενα μια περαιτέρω πτώση. Ακόμη και αν καταργούνταν οι δασμοί, μια μεγάλη υποτίμηση της στερλίνας μετά το Brexit θα σήμαινε ότι τα εισαγόμενα τρόφιμα παραμένουν πιο ακριβά από ό,τι ήταν πριν από το δημοψήφισμα. Ασφαλώς, οι ισοτιμίες μπορεί να αλλάξουν και προς τις δύο κατευθύνσεις με τον καιρό, αλλά το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Σπουδών εκτιμά ότι ενώ η μονομερής κατάργηση όλων των δασμών επί των εισαγωγών θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές για τα νοικοκυριά μέχρι 1,2%, αυτή η ενδεχόμενη εξοικονόμηση έχει ήδη εξαλειφθεί από μία εκτιμώμενη αύξηση 2% στις τιμές, ως αποτέλεσμα της υποτίμησης στην τιμή της στερλίνας που προκάλεσε το δημοψήφισμα.
Η εξοικονόμηση (κόστους) δεν έχει γίνει ορατή
Τέταρτον, ενώ κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα θα μπορούσαν πραγματικά να εισάγονται πιο φθηνά -για παράδειγμα το βοδινό Βραζιλίας- δεν θα φανεί όλη η εξοικονόμηση κόστους (αν φανεί καθόλου) στους καταναλωτές με τη μορφή φθηνών τροφίμων στα ράφια των καταστημάτων. Υπάρχουν λίγα στοιχεία που δείχνουν ότι η κατάργηση των δασμών οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές για τον καταναλωτή στην πράξη (μάλλον το όφελος από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και από την κατάργηση των δασμών είναι η άνοδος της ποιότητας). Από την άλλη πλευρά, όταν το κόστος ή οι δασμοί ανεβαίνουν, αυτό είναι πιο πιθανό να “φανεί” στους καταναλωτές με τη μορφή υψηλότερων τιμών.
Τα δικά μας τρόφιμα πιο ακριβά
Τέλος, το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να παράγει περίπου το 50% των τροφίμων που καταναλώνονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, και το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία θα ασκούσε πληθωριστικές πιέσεις στον εγχώριο εφοδιασμό επίσης. Μια ασθενέστερη στερλίνα και άλλα νέα εμπόδια στις εισαγωγές από την ΕΕ θα μπορούσαν για παράδειγμα να καταστήσουν τα εισαγόμενα λιπάσματα πιο ακριβά. Επίσης, οι Βρετανοί γεωργοί πιθανώς θα διαπιστώσουν πως είναι δύσκολο να προσελκύσουν μετανάστες εργάτες, με το τέλος της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων και πάλι, ένα ασθενέστερο νόμισμα μειώνει την ελκυστικότητα του Ηνωμένου Βασιλείου ως προορισμός. Αμέσως μετά από έναν Μάρτιο χωρίς συμφωνία, η αναστάτωση και η αβεβαιότητα αναμφίβολα θα φέρουν μία άνοδο στις τιμές των τροφίμων. Μακροπρόθεσμα είναι δύσκολο να δούμε πώς η μονομερής κατάργηση των δασμών θα μπορούσε να αντισταθμίσει άλλες πληθωριστικές πιέσεις και να καταστήσει τα τρόφιμα στο Ηνωμένο Βασίλειο φθηνότερα από ό,τι είναι τώρα. Στην καλύτερη περίπτωση οι τιμές θα παραμείνουν λίγο πολύ οι ίδιες. Στη χειρότερη, τα καθημερινά ψώνια θα γίνουν αισθητά πιο ακριβά.