Ο έλληνας ξυλουργός Βασίλης Τσίγκας διερευνά τον σπηλαιώδη χώρο της οικογενειακής ξυλουργικής επιχείρησης, όπου μια χούφτα εργαζομένων φινιρίζουν μπαλκονόπορτες για ένα ξενοδοχείο σε νησί του Αιγαίου.
Η εταιρεία του, η οποία παράγει υψηλής ποιότητας εξαρτήματα από ξύλο για σπίτια και ξενοδοχεία, ήταν κάποτε μια ακμάζουσα επιχείρηση, αλλά ο ετήσιος κύκλος εργασιών μειώθηκε από 9 εκατομμύρια ευρώ κατά τη διάρκεια της έκρηξης κατασκευών πριν από μια δεκαετία σε μόλις 1,5 εκατομμύριο ευρώ πέρυσι.
«Μόλις που καταφέραμε να συνεχίσουμε. . . Έχουμε εντολές εξαγωγών από λίγους έλληνες αρχιτέκτονες που εργάζονται στο εξωτερικό επειδή μπορούμε να προσφέρουμε φθηνότερες τιμές», λέει ο κ. Τσίγκας.
Αλλά για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η κρίση σχεδόν πριν από μια δεκαετία, τα πράγματα άρχισαν να βελτιώνονται. Τον Ιούλιο, οι αδελφοί Τσίγκα εξασφάλισαν συμβόλαιο για την παροχή εξοπλισμού για ένα πολυτελές ξενοδοχείο στην Αθήνα υπό ανακαίνιση από ξένους επενδυτές. Θα παράσχει αρκετή δουλειά για την εταιρεία ώστε να επαναπροσλάβει μια δωδεκάδα εργαζομένων που απολύθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.
«Έχουμε δει μια παραλαβή παραγγελιών φέτος, κυρίως από ξενοδοχεία», λέει ο κ. Τσίγκας. «Είναι ενθαρρυντικό μετά από τόσα πολλά δύσκολα χρόνια.»
Μετά από μια δεκαετία οικονομικών σταγόνων από τους διεθνείς πιστωτές, η Ελλάδα διαβλέπει την έξοδο από το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της ΕΕ μέχρι τον προσεχή Αύγουστο. Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Κομισιόν σημείωσε την πρόοδο της χώρας και το γεγονός ότι η οικονομία είχε δείξει «μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από ό, τι αναμενόταν» ενώ η λιτότητα υπήρξε «έντονη και εξαιρετική».
Επίσης, την περασμένη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε ένα «κοινωνικό μέρισμα» ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα καταβληθεί τον επόμενο μήνα σε περισσότερους από 3 εκατομμύρια έλλληνες οι οποίοι έχουν πληγεί περισσότερο από την επταετή ύφεση της χώρας, ένα δελτίο που εγκρίθηκε από τους πιστωτές διάσωσης της χώρας.
Αυτό το έτος θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την έναρξη μιας πολυαναμενόμενης στροφής. Η οικονομία της Ελλάδας πρόκειται να αναπτυχθεί φέτος κατά 1,5% περίπου, φθάνοντας το 2,4% το 2018, σύμφωνα με τις προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας και των πιστωτών της χώρας. Η ανάκαμψη στηρίζεται στον τουρισμό, με ρεκόρ αφίξεων φέτος και έντονες πρόωρες κρατήσεις για το 2018, μαζί με αυξημένες επενδύσεις και αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης.
Μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις – όπως αυτές που διαχειρίζονται οι αδελφοί Τσίγκα – συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο έντονα επηρεασμένων από την ύφεση. Οι τραπεζίτες στην Αθήνα λένε ότι περίπου το 20 τοις εκατό των εταιρειών αυτών έχουν πέσει έξω. Οι μικρές μεταποιητικές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της εθνικής παραγωγής και απασχολούν περίπου 2 εκατομμύρια άτομα.
Από όσες έχουν επιβιώσει, πολλές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πληρωμή των τραπεζικών δανείων και αντιμετωπίζουν πρόβλημα όταν προσπαθούν να αντλήσουν μετρητά. Χρειάζονται πρόσβαση σε νέα τραπεζική χρηματοδότηση, εάν η Ελλάδα θέλει να επιτύχει μεσοπρόθεσμα ρυθμούς ανάπτυξης 2-3% και να μειώσει το πρωτοφανές ποσοστό ανεργίας που ξεπερνά το 20%, αναφέρουν οι αναλυτές. Η ρευστότητα εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, καθώς οι τράπεζες παλεύουν με ρεκόρ μη εξυπηρετούμενων δανείων που αντιστοιχούν στο ήμισυ περίπου του συνολικού χαρτοφυλακίου τους, προσθέτουν οι αναλυτές.
«Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι κρίσιμες για την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, χρειάζονται οπωσδήποτε την πρόσβαση στη χρηματοδότηση μετά από αυτή τη δύσκολη περίοδο που έχουμε περάσει», λέει ο Χρήστος Μεγάλου, διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, της μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας.
Η Τράπεζα Πειραιώς σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει ετησίως 700 εκατομμύρια ευρώ επενδύσεων από μικρές και μεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις στον τομέα του τουρισμού, της μεταποίησης και των υπηρεσιών, επιπλέον του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ που έχει ήδη διατεθεί σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις από τις τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Η Πειραιώς εισήγαγε ένα ομόλογο 500 εκατομμυρίων ευρώ τον περασμένο μήνα για να στηρίξει το πρόγραμμα δανεισμού. Η έκδοση πωλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.
«Έχουμε τη μεγαλύτερη έκθεση [από οποιαδήποτε ελληνική τράπεζα] σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και την τεχνογνωσία που θα τους βοηθήσει να ξεπεράσουν την ύφεση και να ξεκινήσουν την ανάπτυξη», λέει ο κ. Μεγάλου.
Για τις μικρές επιχειρήσεις, τα νέα δάνεια δεν μπορούν να έρθουν αρκετά σύντομα. Ο Διόνυσος Βαλάσας, διευθυντής 100ετούς οπωροκαλλιέργειας στην περιοχή του Πηλίου, παραπονιέται ότι δεν μπορεί να εξασφαλίσει δάνειο ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ για να αναβαθμίσει τις εγκαταστάσεις του για να ενισχύσει μια αναπτυσσόμενη επιχείρηση εξαγωγής.
Ο συνεταιρισμός Zagorin, με 800 μέλη και οπωροφόρα δέντρα μήλων που καλύπτουν απότομες βουνοκορφές πάνω από το Αιγαίο Πέλαγος, υπέστη έντονη πτώση των πωλήσεων μετά το 2010, καθώς οι έλληνες που χτυπήθηκαν από τη λιτότητα μείωσαν την κατανάλωση.
«Διατηρηθήκαμε στη ζωή βρίσκοντας νέες αγορές στη Μέση Ανατολή. Οι πελάτες λένε ότι εκτιμούν τα μήλα μας επειδή είναι πιο γλυκιά από τις βορειοευρωπαϊκές ποικιλίες», λέει ο κ. Βαλάσσας. Περίπου το 30% της φετινής συγκομιδής θα πωληθεί στην Αίγυπτο, στις χώρες του Κόλπου και στη Σαουδική Αραβία. «Χρειαζόμαστε νέα εγκατάσταση ψύξης και μια νέα ηλεκτρονική μηχανή ταξινόμησης για να χειριστεί αυτή την αυξημένη ζήτηση. Αλλά οι τράπεζες είναι απρόθυμες να δανείσουν – θεωρούμε ότι είναι μια επικίνδυνη κατάσταση.»
Οι αδελφοί Τσίγκα αντιμετωπίζουν προβλήματα με την άντληση τραπεζικών κεφαλαίων εξαιτίας καθυστερημένων οφειλών ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ ου οφείλονται στην εταιρεία από τοπικούς εργολάβους που έχουν αποχωρήσει.
«Δεν έχουμε πολλά να κάνουμε με την τράπεζά μας τώρα», λέει ο κ. Τσίγκας. «Είναι απογοητευτικό αλλά ελπίζουμε ότι θα αλλάξει καθώς αυτά τα κακά χρέη θα καθαριστούν.»