Η οικονομία της Λεττονίας, η οποία έχει αναδειχθεί ως φάρος επιτυχημένων πολιτικών λιτότητας μετά την κρίση του 2008, έχει μόλις επανέλθει στο μέγεθος που είχε πριν από μια δεκαετία.
Προκαταρκτικά στοιχεία για το τέταρτο τρίμηνο υποδεικνύουν ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Βαλτικής χώρας πέρασε επιτέλους τον ρυθμό που είχε διαμορφωθεί, προσαρμόζοντας τον πληθωρισμό, το 2007. Επτά συνεχή χρόνια ανάπτυξης ακολούθησαν οδυνηρές περικοπές στους δημόσιους μισθούς και υπηρεσίες που επιβλήθηκαν από πρόγραμμα διάσωσης 7,5 δισεκατομμυρίων ευρώ και στη συνέχεια ξεκίνησε σε μέρη όπως η Ελλάδα.
«Οι συρρικνωτικές πολιτικές που απαιτήθηκαν για τη λήψη του δανείου πιθανότατα δεν έκαναν τίποτα καλό για την οικονομία», δήλωσε ο Κάρστεν Στάερ, καθηγητής διεθνών και δημόσιων οικονομικών στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ταλίν. «Από τη μια πλευρά, είναι πολύ ανησυχητικό να πούμε ότι χρειάστηκαν 10 χρόνια για να επανέλθουμε. Αλλά από την άλλη, εκεί που βρισκόταν η λετονική οικονομία πριν από 10 χρόνια ήταν μια μη βιώσιμη κορυφή – ήταν σε υπερθέρμανση.»
Η Λεττονία αντιμετώπισε εμπόδια ακόμα και μετά την έξοδο από τη λιτότητας και την επιστροφή στην ανάπτυξη. Μια ακόμη πιο αργή ανάκαμψη στην ευρωζώνη, τον κύριο εμπορικό εταίρο της χώρας, επιβάρυνε τις εξαγωγές. Η σύγκρουση στην Ουκρανία και οι κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ακολούθησαν περιόρισαν τη συνεργασία της με τη Ρωσία.
Και κάποιοι αμφισβητούν την εγκυρότητα της σύγκρισης της Λετονίας με τον εαυτό της πριν από την κρίση. Τα έτη μέχρι τη συντριβή χαρακτηρίστηκαν από ύφεση που βασίστηκε σε μη βιώσιμα κέρδη στις τιμές των ακινήτων, στους μισθούς και στις καταναλωτικές δαπάνες.
«Δεν νομίζω ότι το 2007 ή το 2008 ήταν ένα καλό σημείο αναφοράς – ήταν σαν κάποιος να έπαιρνε με ναρκωτικά, ενώ τώρα η οικονομία αναπτύσσεται χωρίς ντόπινγκ», δήλωσε τηλεφωνικά ο Μάρτινς Κάζακς, επικεφαλής οικονομολόγος της Λετονίας στη Swedbank AB.
Μια παρατεταμένη παρενέργεια που δεν αμφισβητείται αφορά τον πληθυσμό της Λεττονίας. Έχοντας ήδη συρρικωνθεί μετά την ανεξαρτητοποίηση από τη Σοβιετική Ένωση και την ένταξη στην ΕΕ, η κρίση – και η λιτότητα που ακολούθησε – έδιωξε ακόμη περισσότερους ανθρώπους από τη χώρα.
Ο πληθυσμός υποχώρησε σχεδόν κατά 12% μεταξύ του 2007 και του 2017, με τους υψηλότερους μισθούς να συνεχίζουν να δελεάζουν τους Λετονούς προς την πλουσιότερη δυτική ΕΕ. Αυτό έχει δημιουργήσει μια έλλειψη εργαζομένων παρόμοια με άλλα μέρη της πρώην κομμουνιστικής Ευρώπης.
Με την αντίθεσή τους προς τη μετανάστευση ακόμη ισχυρή, η έλλειψη εργασίας μπορεί να επιβαρύνει τώρα μια οικονομία που δείχνει μια υγιέστερη ανάπτυξη από ό, τι στο παρελθόν. Το ΑΕΠ σημείωσε ετήσια άνοδο 4,2% το τελευταίο τρίμηνο, ενώ βιομηχανίες όπως η τεχνολογία άρχισαν να ακλουθούν τους παραδοσιακούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών και των μεταφορών, στην ώθηση της επέκτασης.
«Δέκα χρόνια αργότερα, θα ήταν ωραίο να έχουμε αυτούς τους ανθρώπους εδώ επειδή έχουμε δουλειές», δήλωσε τηλεφωνικά ο Μάρτινς Αμπόλινς, οικονομολόγος της Citadele Banka AS.