Οι ευρωπαϊκές θερινές καλλιέργειες έχουν πληγεί σοβαρά από την ξηρασία τους τελευταίους μήνες με επιπτώσεις στις αποδόσεις, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της υπηρεσίας παρακολούθησης καλλιεργειών (MARS) του ερευνητικού κέντρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Οι εξαιρετικά ζεστές καιρικές συνθήκες και οι ξηρασίες σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης συνέχισαν να μειώνουν σημαντικά τις προοπτικές απόδοσης των θερινών καλλιεργειών της ΕΕ», αναφέρεται στην έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη (22 Αυγούστου).
Οι θερμοκρασίες τον Αύγουστο ήταν 2-4°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2021 σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ιδίως στην Ιβηρική Χερσόνησο, τη νοτιοδυτική Γαλλία, την Ιταλία και τα δυτικά Βαλκάνια.
Οι περιοχές αυτές πλήττονται ήδη από μακροχρόνιες ελλείψεις σε βροχοπτώσεις: τον Ιούλιο, η Γαλλία γνώρισε το χαμηλότερο επίπεδο σωρευτικών βροχοπτώσεων των τελευταίων 30 ετών.
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προβλέψεις, οι αποδόσεις καλαμποκιού – που προορίζονται κυρίως για ζωοτροφές – θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 16% φέτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας (2017-2021). Οι αποδόσεις ηλιόσπορου αναμένεται να μειωθούν κατά 12%.
Ήδη από τον Ιούλιο, οι τελευταίες βραχυπρόθεσμες γεωργικές προοπτικές της Επιτροπής προέβλεπαν πτώση της παραγωγής σιτηρών λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Οι ειδικοί απέδωσαν τις χαμηλές αποδόσεις κυρίως στην ξηρασία, η οποία έπληξε τις καλλιέργειες που φυτεύτηκαν την άνοιξη στο στάδιο της ανθοφορίας και του γεμίσματος των κόκκων, προκαλώντας «μη αναστρέψιμες» ζημιές στα φυτά, παράλληλα με τους περιορισμούς στο νερό, το οποίο έχει ιδιαίτερη ανάγκη ο αραβόσιτος, και τους περιορισμούς στην άρδευση ορισμένων γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Στη Γαλλία, η παραγωγή καλαμποκιού μειώθηκε κατά 11% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας και κατά 19% σε σχέση με το 2022.
«Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο τέλος της σεζόν, τα αποτελέσματα δεν έχουν φανεί ακριβώς. Αλλά δεν περιμένουμε να γίνουν καλύτερα, μάλλον θα γίνουν χειρότερα. Ειδικά στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, όπου η κατάσταση είναι δραματική», δήλωσε στη EURACTIV η Anne Kettaneh, από τη Γενική Ένωση Παραγωγών Αραβοσίτου (AGPM).
Η κατάσταση δεν περιορίζεται μόνο στο καλαμπόκι. «Όλες οι ανοιξιάτικες καλλιέργειες έχουν υποφέρει εξίσου από την ξηρασία με το καλαμπόκι», δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι «για τον ηλίανθο υπήρξε καταστροφή».
Η παραγωγή ηλιόσπορων αναμένεται να μειωθεί κατά 7,9% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας – μειωμένη κατά 20% σε σύγκριση με το 2021.
Στη Γαλλία, οι περιορισμοί στην άρδευση που επιβλήθηκαν από τα μέσα Ιουλίου έχουν επηρεάσει έως και το 70% της γεωργικής γης.
Ως αποτέλεσμα, ορισμένα χωράφια αραβοσίτου μετατρέπονται σε ζωοτροφές, όπου ολόκληρο το φυτό τεμαχίζεται και ενσιρώνεται για ζωοτροφές.
«Αυτό συμβαίνει σε κακές χρονιές όπως η φετινή, ο κόκκος του καλαμποκιού χρησιμοποιείται για να γίνει ζωοτροφή. Σε καλές χρονιές, συμβαίνει το αντίθετο, καλλιεργούμε φυτά για να παράγουμε σιτηρά, τα οποία παρέχουν πρόσθετο εισόδημα στους αγρότες», δήλωσε η Kettaneh.
Πιο σταθερές χειμερινές καλλιέργειες
Ωστόσο, οι ζεστές και ξηρές συνθήκες ευνόησαν τις χειμερινές καλλιέργειες, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η ελαιοκράμβη, με την έκθεση MARS να επισημαίνει «μια μικρή βελτίωση των προβλέψεων για τις αποδόσεις» σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σύγκριση με την τελευταία πρόβλεψη του Ιουλίου.
Ο Philippe Heusele, καλλιεργητής σιτηρών και πρόεδρος της επιτροπής διεθνών σχέσεων της γαλλικής διεπαγγελματικής ένωσης Intercéréales, δήλωσε ότι όσον αφορά τις καλλιέργειες μαλακού σιταριού «οι αποδόσεις δεν είναι τόσο αρνητικές όσο φοβόταν», προσθέτοντας ότι η κατάσταση διαφέρει δραστικά σε όλη τη χώρα.
«Ό,τι παράγεται νότια του ποταμού Σηκουάνα έχει πληγεί σοβαρά από την ξηρασία και οι αποδόσεις είναι φτωχές. Ενώ στη βόρεια Γαλλία είναι καλές, ακόμη και πολύ καλές. Οι αποδόσεις ανά εκτάριο μπορεί επομένως να διαφέρουν κατά 1 έως 4 φορές», πρόσθεσε.
«Συνολικά, είναι σχεδόν μια μέση χρονιά», είπε, αναλογιζόμενος τα όσα παρατηρούνται σε όλη την Ευρώπη.
Ωστόσο, η υπηρεσία παρακολούθησης ανέφερε ότι στη Λετονία και τη Λιθουανία «οι υπερβολικές βροχοπτώσεις […] είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις χειμερινές καλλιέργειες κατά τα τελευταία στάδια της πλήρωσης και ωρίμανσης των κόκκων και ενδέχεται να καθυστέρησε την έναρξη της συγκομιδής».
Σύμφωνα με τη Γαλλική Ένωση Καλλιεργητών Καλαμποκιού (AGPM), μια πραγματική αξιολόγηση του καλοκαιριού για τις καλλιέργειες καλαμποκιού μπορεί να γίνει μόνο το φθινόπωρο, μετά τη συγκομιδή. Η μακροπρόθεσμη πρόβλεψη του καιρού για τον Σεπτέμβριο, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο δείχνει ότι «είναι πιθανό να επικρατήσουν θερμότερες από τις κανονικές συνθήκες σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης», αναφέρει η έκθεση.