Όσο περισσότερο κυλούν οι μήνες προς τον χειμώνα, τόσο θα γίνονται όλο και πιο ασφυκτικά τα περιθώρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να βρεθεί λύση με τον γρίφο της ενέργειας και της επάρκειας για τον χειμώνα.
Χωρίς λύση οι Ευρωπαίοι θα περάσουν δύσκολες ώρες, θα κρυώσουν και θα πεινάσουν, μη μπορώντας να εξοφλήσουν τους υπέρογκους λογαριασμούς – και αυτό όλοι το παραδέχονται και το φοβούνται. Αλλά, τι γίνεται να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο;
Σε επίπεδο προθέσεων και κυρίως σε αυτό των αποφάσεων, όπου η Ευρώπη πάντα χωλαίνει, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι η ΕΕ ετοιμάζει «έκτακτη παρέμβαση και διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
Will the rule of power replace the power of rules?
It depends on the power of democracy.
On our capacity to uphold core principles.
Resist aggression.Protect our values and our friends.
My address @BledStratForum ↓
https://t.co/AnBCgSfAqi— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) August 29, 2022
Η Φον ντερ Λάιεν παραδέχτηκε ακόμη ότι η λειτουργία της αγοράς έχει φτάσει στα όρια της γιατί σχεδιάστηκε για μια άλλη συγκυρία.
Παράλληλα, στις 9 Σεπτεμβρίου, στην Πράγα (η Τσεχία προεδρεύει αυτό το εξάμηνο στην ΕΕ) θα γίνει έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της Ένωσης. Στο επίκεντρο της συνόδου θα τεθεί το ζήτημα των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας, σε μία προσπάθεια να υπάρξει κοινή λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η σύνοδος θα εξετάσει προτάσεις όπως το πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρισμού ή παρεμβάσεις για να αποτραπούν δυσλειτουργίες στην αγορά.
Εκεί μπορεί να δούμε και μια σημαντική αλλαγή στάσης από τη γερμανική κυβέρνηση σε ό,τι αφορά την επιβολή ανώτατης τιμής στο φυσικό αέριο, θέση με την οποία συντάσσονται και άλλες χώρες. Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica έγραψε ότι θα πρέπει να περιμένουμε αν επαληθευθεί η αλλαγή στάσης στη σύνοδο της 9ης Σεπτεμβρίου.
Το Βερολίνο επιθυμεί εξάλλου και μια ευρύτερη αναδιάρθρωση του τρόπου λήψης αποφάσεων μέσα στην ΕΕ με κατάργηση του βέτο, μια άλλη συζήτηση που ίσως δεν είναι εφικτό να γίνει εν μέσω του αδιεξόδου της ενεργειακής κρίσης. Είναι όμως καλή στιγμή να τεθεί υπόψην όλων, δείχνοντας έμμεσα τα όρια και τις αδυναμίες του τρέχοντος συστήματος.
Πιεστικά διλήμματα
Οι τιμές βέβαια συνεχίζουν να αυξάνονται σε πρωτοφανή επίπεδα, χωρίς ορατή προοπτική αποκλιμάκωσης, πόσο μάλλον επιστροφής στα επίπεδα πριν από ένα χρόνο. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, για πρώτη φορά η τιμή ξεπέρασε τα 1000 ευρώ, στην Ελλάδα η μεγαβατώρα άγγιξε τα 700 ευρώ. Μέσα στην ημέρα το φυσικό αέριο υποχώρησε κατά 14%, σημαντική απώλεια που -ποιος μπορεί να το προβλέψει;- ίσως εξανεπμιστεί.
Το δίλημμα «θέρμανση ή φαγητό» έχει αρχίσει, λοιπόν να γίνεται πιεστικό και στη Βρετανία όπου ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού, περίπου ένας στους τέσσερις, δηλώνει ότι θα ιεραρχίσει αυτές τις δύο ανάγκες, προτιμώντας να μην ανάψει θέρμανση. Στη Γαλλία, η πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν μίλησε σαφώς και για δελτίο στην ενέργεια – αλλά μόνο σαν ακραίο σενάριο.
Και εν τω μεταξύ, η Ρωσία είναι πιθανόν να αυξήσει τις καύσεις φυσικού αερίου στους επόμενους μήνες καθώς οι δεξαμενές αποθήκευσης φυσικού αερίου της χώρας γεμίζουν. Την ώρα δηλαδή που στην ΕΕ μετρούν και το τελευταίο κυβικό μέτρο φυσικού αερίου, η Ρωσία έχει τόσο πολλοί που (κυριολεκτικά) θα το καίει.