Ο μήνας Σεπτέμβριος ήταν συνήθως «ζωηρός» για τις αγορές, αλλά αυτή την φορά θα είναι «καυτός», καθώς οι δύο μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, κινούνται με πολύ απότομο τρόπο σε νέα αύξηση του κόστους του χρήματος.
Τόσο για τις επενδύσεις, όσο και για την αναχρηματοδότηση του χρέους, κρατικού και ιδιωτικού, οι επικείμενες αυξήσεις των επιτοκίων σε συνδυασμό με τον περιορισμό της νομισματικής ρευστότητας, δημιουργούν προϋποθέσεις για μια πρωτοφανή από το 2008 – 2009 πίεση στο τραπεζικό σύστημα.
Στις 8 Σεπτέμβρη η ΕΚΤ και στις 21 Σεπτέμβρη η Fed πρόκειται να κινηθούν με αυξήσεις επιτοκίων της τάξης του 0,50% έως και 0,75% πυροδοτώντας ένα νέο κύκλο αβεβαιότητας για τους ρυθμούς ανάπτυξης ειδικά για την Ευρωζώνη.
Η ΕΚΤ ετοιμαζόταν για μία αύξηση επιτοκίων της τάξης του 0,5%, παρά το γεγονός ότι ορισμένα από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της, έχουν αρχίσει να μιλάνε για το ενδεχόμενο ακόμα μεγαλύτερης αύξησης, έως και 0,75%.
Ο Τζ. Πάουελ (Fed) την περασμένη Παρασκευή ξεκαθάρισε τις προθέσεις του, κάνοντας μία λεπτομερή αναφορά στην νομισματική ιστορία από το 1950 μέχρι και σήμερα, για να πει με σαφή τρόπο ότι η αύξηση του κόστους του χρήματος θα είναι η πολιτική της Fed στον ορατό ορίζοντα.
Πόσο; Όσο χρειασθεί, για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός με παρέμβαση της Fed στην πλευρά του περιορισμού της ζήτησης…
Όμως στις ΗΠΑ η οικονομία εν μέρη μόνο και όχι καθοριστικά, εξαρτάται από την εισαγωγή ενεργειακών προϊόντων, που σημαίνει ότι δεν εξαρτάται με καθοριστικό τρόπο από τις συνθήκες που επικρατούν στην πλευρά της προσφοράς. Με συνέπεια η παρέμβαση της Fed ακόμα και αν προκαλέσει, όπως ο ίδιος ο Πάουελ επισήμανε, «πόνο» στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, θα έχει κάποια στιγμή αποτέλεσμα, όπως μετά την παρέμβαση Βόλκερ το 1981…
Για την Ευρωζώνη και την ΕΚΤ η «δυσκολία» είναι περισσότερο σύνθετη και πολυ-παραγοντική.
Για αρχή πρέπει να επισημανθεί ότι δεν μπορεί να «παίξει» την Fed στα… ίσια, καθώς λόγω της κατάστασης και της ανισορροπίας στις οικονομίες της Ευρωζώνης, δεν μπορεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς αύξησης του κόστους του χρήματος όσο, ή και περισσότερο από την Fed.
Ακόμα και αν αυξήσει τα επιτόκια στις 8 του μήνα όσο και η Fed, το ευρώ θα εξακολουθήσει να κινείται κάτω της ισοτιμίας ένα προς ένα, ενώ για να ενισχύσει και πάλι το ευρώ θα πρέπει να κάνει το αδιανόητο, να αυξήσει τα επιτόκια πάνω από το επίπεδο που τα αυξάνει η Fed.
Αυτό είναι αδύνατο να συμβεί καθώς θα οδηγούσε τις υπερχρεωμένες οικονομίες και το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης στην… άβυσσο σε χρόνο «dt».
Το «σορτάρισμα» επανεμφανίζεται
Ήδη η αγορά των CDS (ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοστασίου) στην ζώνη του ευρώ έχει πάρει «φωτιά» με ολοένα και περισσότερα hedge funds να διαλέγουν υποψήφια θύματα και να σορτάρουν τα ομόλογά τους…
Κατά δεύτερο λόγο η Ευρωζώνη ήταν και παραμένει δέσμια της ενεργειακής κρίσης, ανήμπορη να βάλει σε έλεγχο την «προσφορά» στο βασικότερο προϊόν για την οικονομία της, την ενέργεια…
Και σ’ αυτό το κομμάτι, της προσφοράς, η δυνατότητα παρέμβασης της ΕΚΤ είναι μηδενική καθώς η «παραγωγική» της δυνατότητα αφορά μόνο το «χρήμα» και στην τρέχουσα συγκυρία ούτε αυτό, όντας υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει τις σφοδρές πληθωριστικές πιέσεις…
Αυτή μάλιστα η πλευρά, της προσφοράς, ίσως αποδειχθεί και η πλέον κρίσιμη, γιατί όταν η Fed, κάποια στιγμή, μέσα από την οδυνηρή συμπίεση της ζήτησης καταφέρει να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό και αρχίσει να «χαλαρώνει» την νομισματική της πολιτική, η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να την ακολουθήσει καθώς οι πιέσεις στις τιμές από την πλευρά της προσφοράς θα συνεχίζουν να τροφοδοτούν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Στο μεταξύ το «φθηνό» ευρώ θα συνεχίσει να αποτελεί την κερκόπορτα των πληθωριστικών πιέσεων, σε οικονομίες που συμπιέζονται από την ενεργειακή κρίση, την οικονομική επιβράδυνση από το αυξημένο κόστος του χρήματος και τον εγγενή πλέον πληθωρισμό, που ήδη σε κάποιες από τις οικονομίες της Ευρωζώνης έχει πυροδοτήσει την σπείρα μισθών – τιμών. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η επανεμφάνιση της απειλής των Npls στο τραπεζικό σύστημα είναι ήδη ένας νέος εφιάλτης για την ΕΚΤ.
Αυτός ο Σεπτέμβρης είναι πολύ πιθανό ότι θα καταγραφεί στην οικονομική ιστορία, με χειρότερο τρόπο από εκείνον του 2019 και του 2020.