Μία μεγάλη μάχη αναμένεται να γίνει στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ που λαμβάνει χώρα την προσεχή Τρίτη 4 Οκτωβρίου στο Λουξεμβούργο η οποία, σύμφωνα με κοινοτικές πήγες, είναι και προπομπός των όσων θα ακολουθήσουν στο δημοσιονομικό πεδίο για το περιθώριο που θα έχουν τα κράτη μέλη να στηρίζουν αγορά και κοινωνία.
Η μάχη αφορά στον μηχανισμό REPowerEU, ο οποίος εκκρεμεί (ανακοινώθηκε η πρόταση κανονισμού τον Μάιο με στόχο την εφαρμογή του από τον Ιούλιο). Η αιτία, όπως φαίνεται από τα κείμενα που οδεύουν προς τη Σύνοδο της 4ης Οκτωβρίου, είναι οι αντιδράσεις που υπάρχουν, ειδικά από χώρες του «Βορρά» σε συγκεκριμένα πεδία που οδηγούν σε απόπειρα για μία συμβιβαστική πρόταση στην άρνηση για την ύπαρξη επιδοτήσεων, για την αλλαγή της κατανομής αλλά και για το μηχανισμό χρηματοδότησής του από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ.
Το όφελος για την Ελλάδα
Από το εν λόγω εργαλείο η ελληνική κυβέρνηση (σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Κομισιόν) θα μπορούσε να λάβει επιπλέον 1 δισ. ευρώ επιδοτήσεις και ένα πόσο ακόμα και πάνω από 5 δισ. ευρώ χαμηλότοκα δάνεια από τα σήμερα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης για να στηριχθεί από την ενεργειακή κρίση.
Πλέον, πρώτον η καθυστέρηση αναβάλλει και την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης με το οποίο συνδέεται καθώς προβλέπεται ότι θα ενταχθεί σε αυτό ως ξεχωριστός άξονας (όπως και σε όλα τα Σχέδια Ανάκαμψης των κρατών-μελών). Δεύτερον, υπάρχει κίνδυνος τελικά, αν εγκριθεί, να είναι λιγότερο ευνοϊκό για την Ελλάδα και για άλλα κράτη σε παρόμοια θέση.
Η διαπραγμάτευση
Γίνονται λοιπόν προσπάθειες να φέρει η τσεχική προεδρία μία συμβιβαστική πρόταση στο τραπέζι της συνόδου των υπουργών Οικονομικών η οποία θα πρέπει να απαντάς σε τρία «όχι» τα οποία σύμφωνα με έγγραφο του Ολλανδικού ΥΠΟΙΚ συνδέονται με τα εξής πεδία:
- Υπάρχει άρνηση στο σκέλος των επιδοτήσεων 20 δις που θα χρηματοδοτούνται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών και που σήμερα περιλαμβάνονται στο αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς της ΕΕ. Εναλλακτικά προτείνεται άλλος τρόπος χρηματοδότησης των επιδοτήσεων και όχι το αποθεματικό, μία πρόταση που αναλύεται σε μονοσέλιδη άτυπη επιστολή που «κυκλοφορεί» ανάμεσα στα κράτη.
- Επίσης υπάρχει ένσταση για τον τρόπο που θα γίνει η κατανομή και δεν θα πρέπει (όπως αναφέρεται) να ακολουθεί αυτή του Ταμείου Ανάκαμψης (πχ και με βάση το ΑΕΠ), αλλά θα πρέπει να γίνεται με βάση την εξάρτηση κάθε κράτους-μέλους από ορυκτά καύσιμα (πχ πετρέλαιο, φυσικό αέριο, λιγνίτης). Προτείνεται «μία κλείδα κατανομής που αντικατοπτρίζει με ακρίβεια την εξάρτηση των κρατών μελών από την ορυκτή ενέργεια» όπως αναφέρεται.
Τα κράτη περιμένουν την συμφωνία και την έγκριση των κανονισμών για να προχωρήσουν στην αναθεώρηση των σχεδίων τους που μπορεί να προβλέπουν ακόμη και μεταφορά πόρων από τα ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ. Η Αθήνα θέλει να προσαρμόσει το σχέδιό της (όπως και τα άλλα κράτη) και με βάση τις αλλαγές που έφερε η κρίση στα κόστη και στην πορεία υλοποίησης άλλων (και μη ενεργειακών) έργων.