Μία «σκυταλοδρομία» από σημαντικές αποφάσεις που θα καθορίσουν τον δημοσιονομικό «χώρο» των επόμενων μηνών ξεκινά σήμερα, με την προγραμματισμένη από την Κομισιόν ανακοίνωση των λεγόμενων ετήσιων «Κατευθύνσεων δημοσιονομικής πολιτικής». Γίνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή για να συνταχθούν τα προγράμματα σταθερότητας (πολυετείς προϋπολογισμοί) που θα καταθέσουν όλα τα κράτη (και η Ελλάδα) έως το τέλος Απριλίου στις Βρυξέλλες.
Η εν λόγω διαδικασία που στην Ελλάδα συμπίπτει με τον εκλογικό κύκλο, έχει έναν ενδιάμεσο «σταθμό»: τη διήμερη Σύνοδο των ΥΠΟΙΚ στις 13 και 14 Μαρτίου. Εκεί θα επιχειρηθεί πιο μεγάλη σύγκλιση στο (μετέωρο) θέμα των μελλοντικών δημοσιονομικών κανόνων για τους οποίους προς το παρόν δεν φαίνεται ορατή η συναίνεση και έτσι η εφαρμογή τους να θεωρείται πιθανό να αναβληθεί για το 2025.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς προς το παρόν η «μάχη» μεταξύ Βορρά και Νότου μαίνεται, η Επιτροπή σήμερα επιχειρεί στην ανακοίνωσή για τις «κατευθύνσεις» του 2024, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, σε όσα πεδία υπάρχει ήδη κάποια σύγκλιση. Δηλαδή, προσανατολίζεται σε μία μεταβατική πρόταση που θα συνδέει το «παρόν» της δημοσιονομικής ευελιξίας με το… μέλλον της επιστροφής σε κανόνες μείωσης του χρέους και ορίων δαπανών.
Η θέση της Αθήνας
Η Αθήνα επιθυμεί ο τελικός συμβιβασμός να οδηγήσει σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια (από 0,7% που είναι ο στόχος φέτος στον Προϋπολογισμό). Ο λόγος για μία επίδοση που έχει εκφραστεί και από το οικονομικό επιτελείο αλλά και από την ΤτΕ. Φαινομενικά φαντάζει υψηλή, αλλά στην πράξη τα δεδομένα, αν δεν δρομολογούταν η αλλαγή των κανόνων, θα ήταν… δυσκολότερα λόγω του πολύ υψηλού χρέους και του περίφημου κανόνα απομείωσής του κατά 1/20ο ετησίως που περιέχουν οι υφιστάμενοι ανενεργοί (λόγω της κρίσης) κανόνες.
Προς το παρόν, δεδομένο είναι ότι η περίφημη ρήτρα διαφυγής (που οδήγησε στο πάγωμα των εν λόγω κανόνων και στα μέτρα της πανδημίας αλλά και της ενεργειακής κρίσης) θα πρέπει να πάψει να ισχύει στο τέλος του έτους. Έτσι το 2024 θα τεθούν ξανά σε ισχύ δημοσιονομικοί κανόνες, για πρώτη φορά από το 2019. Και η Ελλάδα θα πρέπει να τους τηρεί.
Από την άλλη πλευρά, αναμένεται και στη σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής αλλά και στην πολιτική δήλωση των υπουργών Οικονομικών που επιχειρείται να συνταχθεί την άλλη εβδομάδα, να αποτυπώνεται το γεγονός ότι οι κανόνες τελούν υπό αναθεώρηση. Δηλαδή μία «ευελιξία» θα επιχειρηθεί να υπάρχει, ενσωματώνοντας τα στοιχεία στα οποία έχει φανεί ήδη σύγκλιση, όπως το δικαίωμα πιο μεγάλου «χώρου» σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις, αλλά και για δαπάνες που συνδέονται με πράσινες επενδύσεις και με την αμυντική θωράκιση. Βεβαίως, εξηγούν αρμόδιες πηγές, οι «παροχές» θα αντισταθμίζονται από τις απαιτήσεις του Βορρά για ανταλλάγματα σε όρους μεγαλύτερης εποπτείας και σε συγκεκριμένους στόχους δημοσιονομικής προσαρμογής.