Οι Ουκρανοί πρόσφυγες θα πρέπει να καλύπτουν οι ίδιοι τα μισά από τα έξοδα διαμονής τους από τον Μάρτιο και μετά, σύμφωνα με σχέδιο της πολωνικής κυβέρνησης για το οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι δεν είχε ενημερωθεί.
Από την 1η Μαρτίου, οι Ουκρανοί πρόσφυγες που παραμένουν στην Πολωνία για περισσότερες από 120 ημέρες και ζουν σε δημόσιες εγκαταστάσεις στέγασης θα πρέπει να καλύπτουν το ήμισυ των εξόδων διαμονής τους με ανώτατο όριο τα 40 ζλότυ (8,50 ευρώ) ανά ημέρα.
Οι ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των συνταξιούχων, των εγκύων γυναικών, των μονογονεϊκών οικογενειών, των γονέων με παιδιά κάτω των 12 ετών και των ατόμων που βρίσκονται σε ιδιαίτερα δύσκολη οικονομική κατάσταση, εξαιρούνται.
Οι πρόσφυγες θα πρέπει να καλύψουν το 75% των εξόδων διαμονής τους από τον Μάιο και μετά, εάν παραμείνουν στην Πολωνία για περισσότερο από 180 ημέρες. Το ποσό αυτό θα έχει ανώτατο όριο τα 60 ζλότυ (12,73 ευρώ) ανά ημέρα.
Τα χρήματα της ΕΕ δεν επαρκούν
Η Πολωνία υποδέχθηκε περίπου 500.000 Ουκρανούς πρόσφυγες από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022 και τους παρείχε κοινές εγκαταστάσεις στέγασης, συμπεριλαμβανομένων των δωματίων και της σίτισης.
Για τους 80.000 πρόσφυγες που βρίσκονται ακόμη στην Πολωνία, ωστόσο, η κυβέρνηση λέει ότι δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτήσει τη διαμονή τους στον βαθμό που το κάνει τώρα.
Εκτός από τη στέγαση, οι πρόσφυγες επωφελούνται και από άλλα προνόμια που χρηματοδοτούνται από το κράτος, όπως δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες και υγειονομική περίθαλψη, καθώς και πολλά από τα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας που είναι διαθέσιμα για τους Πολωνούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένου ενός μηνιαίου επιδόματος για παιδιά ύψους 500 ζλότυ (107 ευρώ). Αυτά δεν θα επηρεαστούν.
Το 2022, η Πολωνία δαπάνησε περίπου 8,36 δισεκατομμύρια ευρώ για τους Ουκρανούς πρόσφυγες 2022, σύμφωνα με τις προοπτικές μετανάστευσης του ΟΟΣΑ για το 2022, τις οποίες επικαλείται η πολωνική κυβέρνηση.
Η Πολωνία ξόδεψε έτσι τα περισσότερα χρήματα για τους Ουκρανούς πρόσφυγες, με κονδύλια που ανέρχονται στο ένα τρίτο των συνολικών δαπανών όλων των χωρών της έκθεσης, σημειώνει η έκθεση του ΟΟΣΑ.
Καθώς δέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό ουκρανών προσφύγων, η Πολωνία έλαβε 123 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF).
Στο πλαίσιο της παγκόσμιας εκδήλωσης δέσμευσης «Stand Up for Ukraine» που συγκέντρωσε 9,1 δισ. ευρώ, «η Πολωνία έλαβε 200 εκατ. ευρώ για την παροχή πρώτης βοήθειας (τρόφιμα, μεταφορά και προσωρινή στέγαση) σε όσους διαφεύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, για την αύξηση της ικανότητας διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, καθώς και για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της υποδοχής και της έγκαιρης ενσωμάτωσης των ατόμων που εκτοπίστηκαν από την Ουκρανία», σημειώνει η Επιτροπή.
Ωστόσο, αν και τα χρήματα που ελήφθησαν ήταν «μικρή βοήθεια», λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό κόστος της συντήρησης των προσφύγων, ο υπουργός Εσωτερικών Mariusz Kamiński δήλωσε ότι αυτό δείχνει ότι η ΕΕ εκτιμά την Πολωνία.
Ως άλλη εξήγηση για την κίνησή της, η κυβέρνηση δήλωσε ότι η βέλτιστη βοήθεια για τους πρόσφυγες δεν θα πρέπει να διαρκεί περισσότερο από ένα έτος, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του τομέα. Η παροχή βοήθειας θα τους αποσυντόνιζε και θα τους δυσκόλευε να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας.
«Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός (…) να στερήσουμε από οποιονδήποτε μια στέγη πάνω από το κεφάλι του. Οι ρυθμίσεις αυτές έχουν χαρακτήρα κινήτρων», δήλωσε ο Paweł Szefernaker, αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και πληρεξούσιος της κυβέρνησης για τους πρόσφυγες πολέμου, όπως αναφέρει το Πολωνικό Πρακτορείο Ειδήσεων (PAP).
Η ΕΕ είναι ενήμερη αλλά δεν έχει ενημερωθεί
Σε ερώτηση της EURACTIV Πολωνίας αν η Πολωνία είχε ενημερώσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα σχέδιά της να υποχρεώσει τους πρόσφυγες να πληρώνουν τέλη διαμονής, η Κομισιόν απάντησε αρνητικά.
Παρόλα αυτά, η Επιτροπή παραμένει ενήμερη για την υιοθέτηση του νέου νόμου και βρίσκεται σε επαφή με τις πολωνικές αρχές για το θέμα αυτό.
«Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά την κατάσταση στην Πολωνία και βρίσκεται σε τακτική επαφή με τις πολωνικές αρχές σχετικά με την πρακτική εφαρμογή της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, ώστε να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν οι σχετικές εγγυήσεις όσον αφορά τη στέγαση των εκτοπισμένων ατόμων που βρίσκονται υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Κριτική από οργανώσεις βοήθειας προσφύγων
Η κίνηση της Πολωνίας επικρίθηκε από την Κοινοπραξία Μετανάστευσης, μια ένωση που συγκεντρώνει 10 οργανώσεις οι οποίες αγωνίζονται για τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων.
«Η κυβέρνηση θα πρέπει να αποσύρει (την εισαγωγή) της υποχρέωσης των γυναικών προσφύγων να συμμετέχουν στην κάλυψη του κόστους διαβίωσης στις κοινές δομές φιλοξενίας», έγραψαν στην έκθεσή τους με όνομα «Πολωνικό σχολείο βοήθειας», που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα.
Η υποχρέωση αυτή «είναι ασύμβατη με τους νόμους της ΕΕ που υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να βοηθούν τους ανθρώπους που έχουν δεχθεί διεθνή προστασία. Αλλά πρωτίστως, είναι απάνθρωπη και παράλογη», δήλωσε ο καθηγητής Witold Klaus, συνιδρυτής της κοινοπραξίας μετανάστευσης, στο ερευνητικό μέσο ενημέρωσης OKO.press.
«Οι πρόσφυγες θα πρέπει να μετακομίσουν από τα κοινά κέντρα φιλοξενίας λόγω του κόστους. Αλλά δεν έχουν πού να πάνε. Εμείς (στην Πολωνία) δεν έχουμε επαρκές σύστημα βοήθειας για τους άστεγους ή ακόμη και οικονομικά προσιτά διαμερίσματα», είπε, εξηγώντας ότι ακόμη και όσοι εργάζονται συχνά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσουν ένα διαμέρισμα.
Σύμφωνα με τον Klaus, η κυβέρνηση θα πρέπει να δρομολογήσει πρωτοβουλίες που θα διευκολύνουν τη μετακίνηση από τα κέντρα κοινής στέγασης σε άλλους χώρους που συγχρηματοδοτούνται από το κράτος.
«Οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη δεν πρέπει να αναγκάζονται να πληρώνουν για κακής ποιότητας καταλύματα και να αντιμετωπίζουν άλλα εμπόδια. Αυτό το βήμα της κυβέρνησης βάζει τέρμα στις μακροχρόνιες προσπάθειες της κοινωνίας για την παροχή βοήθειας (στους πρόσφυγες)», πρόσθεσε.
Πιθανή περαιτέρω στήριξη της ΕΕ προς την Πολωνία
Σχετικά με την παροχή πρόσθετων κονδυλίων από την ΕΕ προς την Πολωνία για τους πρόσφυγες στο μέλλον, η Επιτροπή δήλωσε στη EURACTIV Πολωνίας ότι η νέα γενιά κονδυλίων για τις εσωτερικές υποθέσεις για την περίοδο 2021-27 θα ανοίξει επίσης την πόρτα για σημαντικούς πρόσθετους πόρους για τα κράτη μέλη προκειμένου να εξασφαλίσουν επαρκείς εγκαταστάσεις υποδοχής, συμπεριλαμβανομένης της εξειδικευμένης υποστήριξης σε ευάλωτα άτομα, και να διαχειριστούν τις διαδικασίες ασύλου.
Το ποσό στην Πολωνία ανέρχεται σε 237 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του AMIF και 162,4 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του μηχανισμού διαχείρισης συνόρων και θεωρήσεων (BMVI), τα οποία θα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων όπως αυτές εξελίσσονται, όπως ανακοίνωσε η υπηρεσία Τύπου.
Τα κονδύλια θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη με τις ανάγκες τους σε θέματα μετανάστευσης, και διαχείρισης των συνόρων για να βοηθήσουν όσους διαφεύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ιδίως όσον αφορά τις ανάγκες πρώτης υποδοχής, όπως καταλύματα έκτακτης ανάγκης, τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη και επιπλέον προσωπικό, εξήγησε.
«Η Επιτροπή είναι έτοιμη να στηρίξει την Πολωνία επιχειρησιακά και οικονομικά», κατέληξε η Επιτροπή.