Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ άσκησαν δριμεία κριτική σε πολωνικό νομοσχέδιο που προβλέπει τη δημιουργία επιτροπής για την προσχηματική διερεύνηση πιθανής ρωσικής επιρροή στην πολωνική πολιτική.
Το νομοσχέδιο που υπογράφηκε από τον Πολωνό πρόεδρο Αντρέι Ντούντα τη Δευτέρα, θεωρείται από πολλούς εμπειρογνώμονες και την αντιπολίτευση ότι αποσκοπεί στην απομάκρυνση των αντιπάλων του κυβερνώντος δεξιού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) από την πολιτική. Την άποψη αυτή επανέλαβε και ο πρώην πρωθυπουργός Donald Tusk ενόψει των επικείμενων εκλογών.
Στη χορωδία των επικρίσεων κατά του νέου νόμου προστέθηκαν και οι ΗΠΑ και οι Βρυξέλλες.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ συμμερίζεται τις ανησυχίες «ότι ο νέος νόμος […] θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εμποδίσει την υποψηφιότητα πολιτικών της αντιπολίτευσης χωρίς τη δέουσα διαδικασία», δήλωσε ο Matthew Miller, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ.
Η Ουάσινγκτον κάλεσε την Πολωνία να διασφαλίσει ότι δεν θα προκαταλάβει τη δυνατότητα των ψηφοφόρων να ψηφίσουν τον υποψήφιο της επιλογής τους και ότι δεν θα γίνει επίκληση ή κατάχρηση του νόμου με τρόπους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη νομιμότητα των εκλογών.
«Έχουμε ιδιαίτερη ανησυχία τώρα για την κατάσταση στην Πολωνία με τη δημιουργία με νόμο μιας ειδικής επιτροπής που είναι σε θέση να στερήσει από πολίτες, άτομα, το δικαίωμά τους να εκλέγονται σε δημόσια αξιώματα», δήλωσε ο Επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Didier Reynders.
«Θα είναι δυνατόν να γίνει αυτό με μια διοικητική απόφαση χωρίς καμία δικαστική επανεξέταση, οπότε πρόκειται για μια ιδιαίτερη ανησυχία και η Επιτροπή … δεν θα διστάσει να λάβει μέτρα, αν χρειαστεί, επειδή είναι αδύνατο να συμφωνήσουμε σε ένα τέτοιο σύστημα», δήλωσε κατά την είσοδό του στις συνομιλίες των υπουργών της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
Η Πολωνία εκτιμά τις απόψεις και τις παρατηρήσεις των συμμάχων μας σχετικά με την εθνική νομοθεσία, απάντησε το πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών στην κριτική με επίσημη ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι η Βαρσοβία «εκτιμά ιδιαίτερα» τη συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τονίζοντας ότι η νομοθεσία «παραμένει στην κυρίαρχη εθνική αρμοδιότητα του πολωνικού κοινοβουλίου», το υπουργείο εξέφρασε την ετοιμότητα «να διευκρινίσει και να εξηγήσει όλες τις πιθανές παρερμηνείες και αμφιβολίες σχετικά με αυτήν».
Η νέα επιτροπή που θα συσταθεί με το νομοσχέδιο θα διερευνήσει τη ρωσική επιρροή στην πολωνική πολιτική από το 2007 έως το 2022. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, ένα δημόσιο πρόσωπο που ενήργησε υπό ρωσική επιρροή μπορεί να απαγορευτεί να κατέχει άδεια ασφαλείας ή να εργάζεται σε ρόλους που σχετίζονται με τη διανομή δημόσιων πόρων.
Η νέα επιτροπή θα είναι πλήρως λειτουργική πριν από το καλοκαίρι, σύμφωνα με το PiS. Τα μέλη της θα επιλέγονται από το πολωνικό κοινοβούλιο, όπου το PiS και ο μικρότερος εταίρος του στον συνασπισμό, το Κόμμα της Κυρίαρχης Πολωνίας, διαθέτουν οριακή πλειοψηφία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναλύσει τον νέο νόμο, έγραψε στο Twitter η Katarzyna Szymańska-Borginon, δημοσιογράφος του ιδιωτικού ραδιοφώνου RMF FM, επικαλούμενη την εκπρόσωπο της Επιτροπής Sonya Gospodinova.
Το όργανο που θα δημιουργηθεί θα μπορεί να στερεί από πολίτες και άτομα τα δικαιώματά τους να είναι αιρετός αξιωματούχος – δημόσιος λειτουργός, ενδεχομένως με διοικητική απόφαση χωρίς δικαστικό έλεγχο, δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνης Didier Reynders.
Η Επιτροπή δεν θα διστάσει να λάβει μέτρα εάν χρειαστεί «διότι είναι αδύνατο να συμφωνήσουμε σε ένα τέτοιο σύστημα χωρίς πραγματική πρόσβαση στη δικαιοσύνη», προειδοποίησε.