Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για τις κορυφαίες τράπεζες της Ευρωζώνης αναφορικά με τους κινδύνους που διατρέχουν από το σκιώδες τραπεζικό σύστημα. Η ΕΚΤ προειδοποιεί ότι τα μεγάλα πιστωτικά ιδρύματα μπορεί να δεχθούν καίριο πλήγμα εάν οι πελάτες τους από τον χρηματοοικονομικό χώρο, όπως funds, ασφαλιστικές εταιρείες και οίκοι εκκαθάρισης, αποσύρουν τις καταθέσεις τους ή αντιμετωπίσουν πρόβλημα.
Σε σχετική μελέτη, η ΕΚΤ εξετάζει τους δυνητικούς κινδύνους που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις λεγόμενες σκιώδεις οντότητες, όπως τα funds και άλλες εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που παρέχουν διάφορες μορφές χρηματοδότησης, σε παραδοσιακές τράπεζες και αντιστρόφως.
Η EKT συμπεραίνει ότι o μεγαλύτερος κίνδυνος τόσο από πλευράς ενεργητικού τραπεζών, όπως δάνεια και παθητικό, όσο και από πλευράς καταθέσεων επικεντρώνεται στις 13 κορυφαίες τράπεζες της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένων των οκτώ σημαντικών συστημικών τραπεζών. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εντοπίζει η ΕΚΤ είναι η ξαφνική απόσυρση κεφαλαίων εκ μέρους του σκιώδους τομέα από τις τράπεζες – όπως καταθέσεις και repo (συμφωνίες επαναγοράς). Οι εκροές αυτές εκπροσωπούν το 13% του συνολικού παθητικού όλων των παραδοσιακών τραπεζών – με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά τις μεγαλύτερες τράπεζες.
Πρόβλημα θα μπορούσε να προκαλέσει και μία αναγκαστική πώληση ενεργητικού από τις σκιώδεις οντότητες, κάτι που εν δυνάμει θα προκαλούσε ζημίες στις παραδοσιακές τράπεζες, επειδή τα χαρτοφυλάκιά τους είναι συνήθως συνδεδεμένα. Αυτό σημαίνει ότι τα προβλήματα λειτουργούν και αντιστρόφως: τυχόν δυσπραγία από μία σημαντική συστημική τράπεζα θα μπορούσε να προκαλέσει πρόβλημα στις σκιώδεις τράπεζες.
Ωστόσο, η ΕΚΤ απέφυγε να κατονομάσει κάποιον σκιώδη παίκτη. Η ρύθμιση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος είναι κάτι που συζητείται κατά κόρον από τις διεθνείς ρυθμιστικές αρχές. Ενώ οι καταθέσεις από τους σκιώδεις χρηματοοικονομικούς ομίλους είναι μικρές συγκριτικά με αυτές των επιχειρήσεων ή των πελατών των τραπεζών, είναι ιδιαίτερα «ριψοκίνδυνες», σύμφωνα με την ΕΚΤ. Περίπου το ήμισυ της χρηματοδότησης σε repo των τραπεζών στο τέταρτο τρίμηνο του 2022 προήλθε από σκιώδεις οντότητες, όπως επενδυτικά ταμεία, με τις γαλλικές, γερμανικές και ολλανδικές τράπεζες να είναι οι μεγαλύτεροι αποδέκτες.
Τα βασικά σημεία της έκθεσης:
- 13 μεγάλες τράπεζες εκπροσωπούν το 80% του συνολικού δανεισμού σε repo από σκιώδεις οντότητες.
- Οι σκιώδεις οντότητες της Ευρωζώνης διακρατούν το 28% των υπό διαπραγμάτευση τραπεζικών ομολόγων.
- Οι πέντε κορυφαίες τράπεζες εκπροσωπούν το 50% των συνολικών δανείων και χρεογράφων που έχουν έκθεση στη σκιώδη τραπεζική, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει στο 80% για τις κορυφαίες 13 τράπεζες.