Αποκαλυπτική της απροθυμίας χιλιάδων ιδιοκτητών να νοικιάσουν το σπίτι τους, έναντι εκείνων που προτιμούν την πώλησή του, είναι η εικόνα που προκύπτει με βάση τον αριθμό των διαθέσιμων αγγελιών. Συγκεκριμένα, όπως δείχνουν τα νούμερα, ο αριθμός των διαθέσιμων ακινήτων προς πώληση είναι πολλαπλάσιος του αντίστοιχου αριθμού των διαθέσιμων ακινήτων προς ενοικίαση στις περιοχές που έχουν και το μεγαλύτερο απόθεμα κατοικιών (είτε προς πώληση είτε προς ενοικίαση).
Με βάση τα σχετικά στοιχεία από τις αγγελίες του δικτύου Spitogatos.gr, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα δυτικά προάστια, που είναι και τα πιο προσιτά οικονομικά για μεγάλη μερίδα ενδιαφερομένων. Στη συγκεκριμένη περιοχή της Αττικής, τα διαθέσιμα προς ενοικίαση σπίτια είναι μόλις 867, αριθμός που αντιστοιχεί σε μόλις 8,3% του αντίστοιχου αριθμού των διαθέσιμων προς πώληση κατοικιών στην ίδια περιοχή (10.358).
Πολύ χαμηλή είναι η προσφορά κατοικιών προς ενοικίαση και στις υπόλοιπες περιοχές. Για παράδειγμα, στο κέντρο της Αθήνας, βρίσκουμε μόλις 5.039 αγγελίες ενοικίασης, έναντι 32.268 αγγελιών πώλησης κατοικιών.
Στα νότια προάστια, που εμφανίζουν και τη μεγαλύτερη προσφορά μεταξύ των υπόλοιπων περιοχών του λεκανοπεδίου, τα διαθέσιμα προς ενοικίαση ακίνητα ανέρχονται σε 8.365, έναντι 41.567 κατοικιών που διατίθενται προς πώληση.
Ασφαλώς στις περιοχές αυτές οι τιμές είναι ιδιαίτερα υψηλές, κάτι που λειτουργεί ως επιπλέον κίνητρο, τόσο για όσους πωλούν όσο και για όσους νοικιάζουν το σπίτι τους.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα βόρεια προάστια, όπου τα διαθέσιμα προς ενοικίαση ακίνητα είναι 5.610, έναντι 26.526 αγγελιών πωλούμενων ακινήτων.
Στον Πειραιά, θα συναντήσει κανείς μόλις 756 ακίνητα προς εκμίσθωση, έναντι 5.272 κατοικιών που πωλούνται, κάτι που εξηγεί εν μέρει και τις μεγάλες αυξήσεις των τιμών (σε συνδυασμό βέβαια και με τη μεγάλη άνοδο του αγοραστικού ενδιαφέροντος από το εξωτερικό). Στη Θεσσαλονίκη, τα πωλούμενα ακίνητα ανέρχονται σε 39.768, τη στιγμή που τα προς ενοικίαση διαμερίσματα δεν ξεπερνούν τις 8.893.
Τα παραπάνω στοιχεία αποτυπώνουν με τρόπο ξεκάθαρο μια πραγματικότητα που καταγράφεται στην αγορά κατοικίας και αφορά την έλλειψη προσφοράς ακινήτων προς ενοικίαση. Αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο όπου το μισθωτικό ενδιαφέρον βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα περισσότερα νοικοκυριά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ακίνητο.
Τα υψηλά επιτόκια, η χαμηλή αγοραστική δύναμη, τα αυστηρά κριτήρια πιστοληπτικής ικανότητας και ασφαλώς οι υψηλές τιμές πώλησης υποχρεώνουν τους περισσότερους Ελληνες στην επιλογή της ενοικίασης, τη στιγμή όμως που οι ιδιοκτήτες προτιμούν ξεκάθαρα να πωλήσουν το ακίνητό τους αντί να το νοικιάσουν.
Οπως εξηγεί ο κ. Ηλίας Παπαγεωργιάδης, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου εταιρειών MORE Group, με εμπειρία δεκαετιών στην αγορά ακινήτων, «ενώ η πλειονότητα των Ελλήνων δεν έχει τα χρήματα για να αγοράσει ακίνητο και προτιμά ή αναγκάζεται να ενοικιάσει, παρατηρούμε ότι ο αριθμός των ακινήτων που είναι διαθέσιμα προς πώληση είναι σαφώς μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό των ακινήτων που διατίθενται προς ενοικίαση».
Σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργιάδη, ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι ξεκάθαρος, καθώς «έχει χαθεί η εμπιστοσύνη πολλών ιδιοκτητών, ότι θα μπορέσουν μέσω της μακροχρόνιας μίσθωσης να αποκομίσουν σοβαρές αποδόσεις, συχνά ακόμη και να προστατεύσουν την περιουσία τους».
Ετσι, πολλοί ιδιοκτήτες προτιμούν την οδό της πώλησης, όπου μπορούν να πάρουν το κεφάλαιό τους και να το διαθέσουν όπου επιθυμούν.
Δεν θέλουν να «μπλέξουν» με ενοικιαστή
Πρόσφατα, η Opinion Poll πραγματοποίησε πανελλαδική έρευνα για την αγορά ακινήτων, για λογαριασμό της MORE («Βαρόμετρο της αγοράς ακινήτων»).
Σε αυτήν, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για τα κίνητρα που απαιτούνται για την επιστροφή των κλειστών ακινήτων στην κτηματαγορά. Η πρώτη απάντηση ήταν η μείωση της φορολογίας των εισοδημάτων από ενοίκια και του ΕΝΦΙΑ (40,9% του συνόλου του δείγματος, 42,4% μεταξύ των ιδιοκτητών που συμμετείχαν στην έρευνα). Η αμέσως επόμενη απάντηση ήταν η λήψη μέτρων για την καλύτερη προστασία του ιδιοκτήτη (15,6% στο σύνολο και 22,4% μεταξύ των ιδιοκτητών) απέναντι σε ενοικιαστές που αφήνουν απλήρωτα ενοίκια ή άλλες υποχρεώσεις (π.χ. κοινόχρηστα, ρεύμα, νερό κτλ.) ή προκαλούν σοβαρές φθορές/ζημιές στα ακίνητα που νοικιάζουν.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργιάδη, «η προσφορά είναι σαφώς μικρότερη, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες θεωρούν πως είναι απροστάτευτοι απέναντι σε τυχόν κακόβουλους ενοικιαστές και ζητούν έλεγχο και ασφάλισή τους, φτάνοντας στο σημείο να ζητούν ακόμη και “Τειρεσία” ενοικιαστών. Επίσης, ζητούν επιτάχυνση στην απονομή δικαιοσύνης για την επίλυση διαφορών σε ενοικιαστήρια».
Πολλοί ιδιοκτήτες θεωρούν πως είναι απροστάτευτοι απέναντι σε τυχόν κακόβουλους μισθωτές.
Μία λύση θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός ξεχωριστού δικαστικού σώματος, που να ασχολείται αποκλειστικά με εξώσεις και γενικά τις ιδιοκτησιακές διαφορές, ώστε να μην προκύπτουν οι μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται σήμερα.
«Αν κάποιος ενοικιαστής είναι συνειδητά κακοπληρωτής κι έχει καλό δικηγόρο, συχνά μπορεί να παρατείνει την (δωρεάν) παρουσία του για πολλούς μήνες, ίσως και πάνω από ένα χρόνο. Την ίδια ώρα, οι υποθέσεις επίλυσης ιδιοκτησιακών διαφορών που λιμνάζουν στα δικαστήρια είναι δεκάδες χιλιάδες και στερούν πολύτιμα ακίνητα από την αγορά», σημειώνει ο κ. Παπαγεωργιάδης.
Κατά τον ίδιο, θα έπρεπε να προχωρήσει και μια νομοθετική ρύθμιση για την καλύτερη προστασία των ιδιοκτητών από «στρατηγικούς κακοπληρωτές». «Αν οι ιδιοκτήτες φοβούνται ότι δεν θα βγάλουν άκρη βάζοντας στο σπίτι τους “λάθος ενοικιαστή”, τότε απλώς θα το κρατήσουν κλειστό. Αν δεν δώσουμε λύση για να ξεμπλέξουμε τις τόσες δικαστικές εκκρεμότητες πολλών ακινήτων, θα συνεχίσουμε να τα βλέπουμε κλειστά», καταλήγει.