Με μια κίνηση που ήταν αναμενόμενη από αναλυτές και τις αγορές, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να μην αλλάξει τα επιτόκιά της για πέμπτη συνεχόμενη φορά. Όλα τα βλέμματα βρίσκονται πλέον στη συνεδρίαση του Ιουνίου, καθώς ψάχνουμε για πρώτα σημάδια για το πότε θα γίνει κλικ στο “κουμπί” και -κυρίως- τι θα συμβεί μετά, πόσο μεγάλη θα είναι η μείωση, πόσο συχνά θα επαναληφθεί και πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για τις περικοπές.
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων παραμένουν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντιστοίχως, ενώ και τα τρία έχουν «γαντζωθεί» σε επίπεδα – ρεκόρ, με ελληνικές πηγές να επαναλαμβάνουν στο - πως κάθε απόφαση της ΕΚΤ μέχρι το τέλος της χρόνιας θα είναι «data-dependent», δηλαδή θα λαμβάνεται με βάση τις τότε συνθήκες που θα επικρατούν, σε μία πολύ προσεκτική αξιολόγηση των «δεδομένων», με προσήλωση στην σταθερότητα των τιμών, ήτοι στο όριο του 2%.
Και τούτο με κεντρικό γνώμονα την ανάγκη να διασφαλισθεί η νομισματική σταθερότητα, χωρίς όμως να συρρικνωθεί η ζήτηση στην οικονομία, πέραν του αναγκαίου για την επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου των τιμών κατά 2% γιατί τούτο, εξηγούν πηγές της αγοράς, μπορεί να δημιουργήσει άλλους είδους ανάγκες παρέμβασης από την πλευρά της ποσοτικής χαλάρωσης.
Στην ανακοίνωση του ΔΣ επισημαίνεται πως ο πληθωρισμός συνέχισε να υποχωρεί, καθοδηγούμενος από τις χαμηλότερες πιέσεις των τιμών των ειδών διατροφής και των αγαθών. «Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού υποχωρούν, ο ρυθμός αύξησης των μισθών μετριάζεται σταδιακά και οι επιχειρήσεις απορροφούν μέρος της ανόδου του κόστους εργασίας στα κέρδη τους. Οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικές και οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να επιδρούν ανασταλτικά στη ζήτηση, συμβάλλοντας στην ώθηση του πληθωρισμού προς τα κάτω. Όμως οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές είναι ισχυρές και διατηρούν τον πληθωρισμό των τιμών των υπηρεσιών σε υψηλά επίπεδα» υπογραμμίζεται.
Παράλληλα, τονίζεται πως το ΔΣ θα παραμείνει πιστό στο δόγμα «higher for longer» ενώ εάν η επικαιροποιημένη αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική ενίσχυε περαιτέρω την πεποίθησή του ότι ο πληθωρισμός συγκλίνει προς τον στόχο κατά τρόπο διαρκή, θα κρινόταν ενδεδειγμένο να μειωθεί το τρέχον επίπεδο περιορισμού της νομισματικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής, και δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων, όπως αναφέρεται.
ΑΡΡ και ΡΕΡΡ
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, σκοπεύει να μειώσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία» διευκρινίζεται.
Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες δανειοδοτικές πράξεις και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
«Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών» καταλήγει.
Το αδιέξοδο της ΕΚΤ
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΚΤ βαδίζει σε… λεπτό πάγο με τις επικείμενες μειώσεις επιτοκίων (3 ή 4 έχει «προβλέψει» ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας) να κρίνονται αναγκαίες, καθώς οι οικονομίες της Γηραιάς Ηπείρου και ευρωαγορές έχουν «γονατίσει» από την αφόρητη «πίεση» που ασκεί το αυξημένο κόστος δανεισμού εδώ και μήνες, όπως αποτυπώνεται από τη διολίσθηση ισχυρών χωρών σε υφεσιακά μονοπάτια και από την επί τα χείρω αναθεώρηση των αναπτυξιακών προβλέψεων και στόχων για το τρέχον έτος.
Ο «ασφυκτικός» κλοιός για τις οικονομίες της ζώνης του ευρώ από τα επιτόκια σε ιστορικό υψηλό, δυσχεραίνει τόσο την αναχρηματοδότηση των χρεών τους όσο και την στήριξη επενδύσεων, κρατικών προϋπολογισμών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Βεβαίως, το τοπίο για την Ευρώπη μπορεί να καλυτερεύσει ή να χειροτερεύσει από ένα ακόμη «όπλο» στην «φαρέτρα» της ΕΚΤ, που δεν είναι άλλο από την διάθεση ή απόσυρση ρευστότητας.
Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι το γεγονός πριν μπει το 2025, η ΕΚΤ σκοπεύει να «στερήσει» 800 δισ. ευρώ ρευστότητα, με τα μη επανεπενδυόμενα κεφάλαια των λήξεων από τα προγράμματα APP και PEPP και τα επιστρεφόμενα κεφάλαια των προγραμμάτων TLTROs από τις τράπεζες, τα οποία με την μόχλευση που έχουν υποστεί μετά την εισαγωγή τους στο σύστημα, φέρνει την απόσυρση να προσεγγίζει -συντηρητικά- τα 10 τρισ. ευρώ!
Ένας ακόμη «πονοκέφαλος» για την ΕΚΤ και το ψαλίδισμα των επιτοκίων συνιστά η Fed: Ειδικότερα, εάν η ΕΚΤ μειώσει το κόστος δανεισμού πριν την Fed, θα προκαλέσει μια «καταβαράθρωση» της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου, που μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, συγκρατείται «ασθμαίνοντας» στο 1,07 δολάρια. Μια «κατακρήμνιση» της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ με το δολάριο, εν μέσω φόβων για αναζωπύρωση της πληθωριστικής λαίλαπας, ιδίως από ενεργειακά προϊόντα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που σε μεγάλο βαθμό η ΕΕ δεν παράγει αλλά εισάγει, θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για την ΕΚΤ.
Μιλώντας για commodities και forex, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς τη διασύνδεση των νομισμάτων με τα εμπορεύματα: Το πετρέλαιο κατακτά τα 90 δολάρια το βαρέλι και προχωρά αργά αλλά σταθερά προς τα 100 δολάρια, ενώ η ισοτιμία με τον χρυσό έχει πάει… περίπατο καθώς μια ουγγιά του πολύτιμου μετάλλου φλερτάρει τα 2.355 δολάρια, γεγονός που συνεπάγεται με μια σχεδόν οριζόντια «αόρατη» νομισματική υποτίμηση.