Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε μια αντεπίθεση κατά του Ιράν, μια επιλογή που εξετάζει στενά το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου ύστερα από την ιρανική επίθεση στο ισραηλινό έδαφος, σύμφωνα με αξιωματούχους.
Η απειλή ενός ανοιχτού πολέμου μεταξύ των αρχέγονων εχθρών της Μέσης Ανατολής συμπαρασύροντας στη σύγκρουση και τις Ηνωμένων Πολιτειών προκάλεσε διεθνείς εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση από τις παγκόσμιες δυνάμεις και τα αραβικά έθνη.
«Η Μέση Ανατολή βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Οι λαοί της περιοχής αντιμετωπίζουν τον πραγματικό κίνδυνο μιας καταστροφικής σύγκρουσης πλήρους κλίμακας. Τώρα είναι η ώρα για εκτόνωση και αποκλιμάκωση», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες σε έκτκακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας την Κυριακή (14 Απριλίου) με αφορμή τα πλήγματα.
Ο αναπληρωτής πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Ρόμπερτ Α. Γουντ κάλεσε το Συμβούλιο να καταδικάσει απερίφραστα την επίθεση του Ιράν.
«Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: εάν το Ιράν ή οι πληρεξούσιοι του αναλάβουν δράση κατά των Ηνωμένων Πολιτειών ή περαιτέρω δράση κατά του Ισραήλ, το Ιράν θα θεωρηθεί υπεύθυνο», δήλωσε.
Παρόλα αυτά, ο Μπάιντεν είπε στον Νετανιάχου ότι οι ΗΠΑ δεν θα συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε ισραηλινή αντεπίθεση κατά του Ιράν για την επίθεση, σύμφωνα με όσα δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και ο υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν μίλησαν επίσης με ομολόγους τους στη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, τονίζοντας την ανάγκη αποφυγής της κλιμάκωσης, τη σημασία μιας συντονισμένης διπλωματικής απάντησης, ενώ παράλληλα τόνισαν ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την άμυνα του Ισραήλ.
Μικρή αλλά σοβαρή ζημιά
Το Ιράν εξαπέλυσε την επίθεση με αφορμή το πιθανόν ισραηλινό χτύπημα στο συγκρότημα της πρεσβείας του στη Συρία την 1η Απριλίου, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο κορυφαίων διοικητών των Φρουρών της Επανάστασης και ήρθε ύστερα από μήνες συγκρούσεων μεταξύ του Ισραήλ και των περιφερειακών συμμάχων του Ιράν στη Γάζα.
Ωστόσο, η επίθεση με περισσότερους από 300 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη προκάλεσε μόνο μέτριας κλίμακας ζημιές στο Ισραήλ. Οι περισσότεροι καταρρίφθηκαν από το αμυντικό σύστημα Iron Dome του Ισραήλ και με τη βοήθεια των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιορδανίας.
Ο μόνος σοβαρός τραυματισμός που αναφέρθηκε εντός του Ισραήλ ήταν ένας 7χρονος που τραυματίστηκε από θραύσματα.
Αναφέρθηκαν επίσης ελάχιστες σοβαρές υλικές ζημιές. Οι αρχές δήλωσαν ότι μια βάση της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας επλήγη αλλά συνέχισε να λειτουργεί κανονικά.
Ακόμα, οι ασιατικές μετοχές υποχώρησαν και οι τιμές του χρυσού αυξήθηκαν τη Δευτέρα, ενώ το άισθημα κινδύνου κορυφώθηκε με τις τιμές του πετρελαίου να υποχωρούν.
«Μια επίθεση φάνηκε σε μεγάλο βαθμό στις τιμές τις ημέρες που προηγήθηκαν. Επίσης, οι περιορισμένες ζημιές και το γεγονός ότι δεν υπήρξαν απώλειες ανθρώπινων ζωών σημαίνει ότι ίσως η αντίδραση του Ισραήλ να είναι πιο μετρημένη», δήλωσε ο Γουόρεν Πάτερσον, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων στην ING.
«Όμως είναι σαφές ότι εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα και όλα εξαρτώνται από το πώς θα αντιδράσει τώρα το Ισραήλ».
Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το πενταμελές πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου τάχθηκε υπέρ των αντιποίνων σε συνεδρίασή του την Κυριακή, αν και η ομάδα ήταν διχασμένη ως προς το χρονοδιάγραμμα και την κλίμακα μιας τέτοιας απάντησης.
Δύο ανώτεροι ισραηλινοί υπουργοί δήλωσαν ότι τα αντίποινα δεν θα είναι άμεσα και ότι το Ισραήλ δεν θα ενεργήσει μόνο του.
«Θα οικοδομήσουμε έναν περιφερειακό συνασπισμό και θα απαιτήσουμε το τίμημα από το Ιράν με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα που είναι σωστό για εμάς», δήλωσε ο κεντρώος υπουργός Μπένι Γκαντζ πριν από τη συνεδρίαση του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου.
Ο υπουργός Άμυνας Ιωάβ Γκάλαντ δήλωσε επίσης ότι το Ισραήλ έχει την ευκαιρία να σχηματίσει μια στρατηγική συμμαχία «ενάντια σε αυτή τη σοβαρή απειλή από το Ιράν».
Το Ισραήλ παρέμεινε σε κατάσταση υψηλού συναγερμού, αλλά οι αρχές ήραν ορισμένα μέτρα έκτακτης ανάγκης που περιλάμβαναν την απαγόρευση ορισμένων σχολικών δραστηριοτήτων και ανώτατα όρια για μεγάλες συγκεντρώσεις.
Ο αρχηγός του ιρανικού στρατού, ο υποστράτηγος Μοχάμαντ Μπαγκερί, δήλωσε στην τηλεόραση: «Η απάντησή μας θα είναι πολύ μεγαλύτερη από την αποψινή στρατιωτική δράση, εάν το Ισραήλ προβεί σε αντίποινα κατά του Ιράν», ενώ απευθυνόμενος στην Ουάσινγκτον δήλωσε ότι οι βάσεις της θα μπορούσαν επίσης να δεχθούν επίθεση εάν βοηθούσε το Ισραήλ να προβεί σε αντίποινα.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν δήλωσε ότι η Τεχεράνη είχε ενημερώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι η επίθεσή της στο Ισραήλ θα ήταν περιορισμένη και για αυτοάμυνα και ότι οι περιφερειακοί γείτονες είχαν ενημερωθεί για τα προγραμματισμένα χτυπήματα 72 ώρες πριν.
Τούρκοι, Ιορδανοί και Ιρακινοί αξιωματούχοι δήλωσαν την Κυριακή ότι το Ιράν έδωσε εκτενή προειδοποίηση ημέρες πριν από την επίθεση, αλλά Αμερικανοί αξιωματούχοι επισήμαναν ότι η Τεχεράνη δεν προειδοποίησε την Ουάσινγκτον και είχε στόχο να προκαλέσει σημαντική ζημιά.
Οι ηγέτες της Ομάδας των 7 κρατών (G7) καταδίκασαν επίσης την επίθεση του Ιράν και δήλωσαν ότι θα εργαστούν για τη σταθεροποίηση της κατάστασης, προειδοποιώντας σε ανακοίνωσή τους ότι η Τεχεράνη κινδυνεύει με «ανεξέλεγκτη περιφερειακή κλιμάκωση».
Τα κίνητρα της επίθεσης συζητούνται
Οι αναλυτές συζητούσαν αν η επίθεση του Ιράν ήταν βαθμονομημένη για να προκαλέσει πραγματική καταστροφή στο Ισραήλ ή για να σώσει τα προσχήματα στο εσωτερικό μετά από όρκους εκδίκησης, αποφεύγοντας παράλληλα έναν νέο μεγάλο πόλεμο.
«Νομίζω ότι οι Ιρανοί έλαβαν υπόψη τους το γεγονός ότι το Ισραήλ διαθέτει ένα πολύ, πολύ ισχυρό πολυεπίπεδο αντιπυραυλικό σύστημα και πιθανώς έλαβαν υπόψη τους ότι δεν θα υπάρξουν πολλές απώλειες», δήλωσε η Σίμα Σάιν, πρώην ανώτερη αξιωματούχος της Μοσάντ στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας στο Τελ Αβίβ.
Στη Γάζα, η επίθεση του Ιράν απέσπασε χειροκροτήματα ως σπάνια εκδίκηση για την ισραηλινή επίθεση που έχει σκοτώσει τουλάχιστον 33.000 ανθρώπους.
«Μας σφάζουν για πάνω από έξι μήνες και κανείς δεν τόλμησε να κάνει τίποτα. Τώρα το Ιράν, μετά το χτύπημα στο προξενείο του, ανταποδίδει το χτύπημα στο Ισραήλ και αυτό φέρνει χαρά στις καρδιές μας», δήλωσε ο Μάχεντ Αμπού Χάμζα από την πόλη της Γάζας.
Ο πόλεμος στη Γάζα, στην οποία το Ισραήλ εισέβαλε μετά από επίθεση της υποστηριζόμενης από το Ιράν Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, έχει εξαπλωθεί σε μέτωπα με ομάδες που πρόσκεινται στο Ιράν στο Λίβανο, τη Συρία, την Υεμένη και το Ιράκ.
Στο Ισραήλ, αν και υπήρξε συναγερμός για την πρώτη άμεση επίθεση από άλλη χώρα εδώ και τρεις και πλέον δεκαετίες, το κλίμα ήταν αντίθετο με το τραύμα μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.
«Νομίζω ότι μας δόθηκε η άδεια να απαντήσουμε τώρα. Εννοώ ότι ήταν μια σημαντική επίθεση από το Ιράν… Φαντάζομαι ότι το Ισραήλ θα απαντήσει και μπορεί να τελειώσει γρήγορα και να επιστρέψει στην κανονική ζωή», δήλωσε ο Τζέρεμι Σμιθ, 60 ετών.
Στο Ιράν, η κρατική τηλεόραση έδειξε μικρές συγκεντρώσεις σε διάφορες πόλεις που γιόρταζαν την επίθεση, αλλά σε ιδιωτικές συζητήσεις ορισμένοι Ιρανοί ανησυχούσαν για την απάντηση του Ισραήλ.
«Το Ιράν έδωσε στον Νετανιάχου μια χρυσή ευκαιρία να επιτεθεί στη χώρα μας. Αλλά εμείς, ο λαός του Ιράν, θα σηκώσουμε το βάρος αυτής της σύγκρουσης» δήλωσε η Σιμά, νοσοκόμα, από την Τεχεράνη.