Το υπουργείο Υγείας κρίνει τη δημιουργία ενός Πληροφοριακού Συστήματος Μεταμοσχεύσεων (ΠΣΜ) αναγκαία στην προσπάθεια ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας του τομέα των μεταμοσχεύσεων.
Στην ψηφιοποίηση του κρίσιμου τομέα των μεταμοσχεύσεων προχωρά το υπουργείο Υγείας, ακολουθώντας της εξελίξεις της σύγχρονης εποχής που επιτάσσουν ψηφιακά δεδομένα και διαλειτουργικότητα.
Ειδικότερα, δρομολογεί την ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Μεταμοσχεύσεων (ΠΣΜ) από τον Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), με στόχο αφενός την επιτάχυνση της επιθυμητής ψηφιοποίησης, αφετέρου την ενίσχυση του ρόλου των μεταμοσχεύσεων.
Το πληροφοριακό σύστημα μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των μεταμοσχεύσεων, ιδίως στον τομέα της οργάνωσης και της διαχείρισής τους, μέσω της ψηφιοποίησης των διοικητικών διαδικασιών του ΕΟΜ.
Συγκεκριμένα, μέσω του ΠΣΜ καθίσταται εφικτός ο προγραμματισμός, η παρακολούθηση και ιχνηλάτηση όλων των σταδίων της μεταμοσχευτικής διαδικασίας, καθώς και η πρόσβαση μόνο των εμπλεκόμενων μερών/επαγγελματιών υγείας στα σχετικά δεδομένα. Ταυτόχρονα διασφαλίζεται η διαφάνεια των διαδικασιών δωρεάς-συλλογής-μεταμόσχευσης, διευκολύνεται η λήψη αποφάσεων βασισμένων σε αμιγώς ιατρικά στοιχεία και βελτιώνεται η ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας.
Με βάση τα παραπάνω, το υπουργείο Υγείας κρίνει τη δημιουργία ενός ΠΣΜ αναγκαία στην προσπάθεια ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας του τομέα των μεταμοσχεύσεων.
Κεντρικός κόμβος
Με ανακοίνωση πρόθεσης χρηματοδότησης που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα (16/4), ο ΕΟΜ καλείται να υποβάλει τις προτάσεις του στο «ΤΠΑ Υγείας» για τη χρηματοδότηση και υλοποίηση του συστήματος. Η δημόσια δαπάνη (ΕΠΑ) που διατίθεται ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ.
Με την ανάπτυξη και τη λειτουργία του ΠΣΜ θα υποστηρίζεται το σύνολο των σχετικών με τη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων διαδικασιών (δωρεά, αφαίρεση, μεταμόσχευση), προς όφελος των ασθενών, των παρόχων υγειονομικής φροντίδας και του υπουργείου Υγείας στη χάραξη πολιτικής.
Το εν λόγω ΠΣΜ θα χρησιμεύσει ως κεντρικός κόμβος για τη διατήρηση κρίσιμων μητρώων, συμπεριλαμβανομένων των υποψήφιων ληπτών, των δυνητικών δοτών, των εθνικών μητρώων νεφροπαθών κ.ά.
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές που τίθενται, το σύστημα θα εξασφαλίζει ασφαλή διαλειτουργικότητα με τα πληροφοριακά συστήματα άλλων φορέων της Δημόσιας Διοίκησης (π.χ. νοσοκομεία, ΗΔΙΚΑ), ώστε να επιτρέπει την απρόσκοπτη ανταλλαγή δεδομένων. Παράλληλα, θα διαθέτει ένα ισχυρό υποσύστημα υποβολής εκθέσεων και στατιστικών δεδομένων, το οποίο θα παρέχει στους εμπλεκόμενους φορείς ολοκληρωμένες πληροφορίες, αποτελέσματα και δείκτες σχετικά με τα δεδομένα μεταμοσχεύσεων, διευκολύνοντας τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και την κατανομή πόρων.
Φως στο… τούνελ των μεταμοσχεύσεων
Παρότι η χώρα μας δεν έχει τις καλύτερες επιδόσεις στον τομέα των μεταμοσχεύσεων τα τελευταία έτη, η δωρεά και η μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων διαγράφει μια σταθερά ανοδική πορεία, επιτυγχάνοντας το μεγαλύτερο αριθμό αποβιωσάντων δοτών της τελευταίας 15ετίας και έχοντας διπλασιάσει τους δότες αυτούς μέσα σε μόλις μία 3ετία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ, 87 οικογένειες δοτών συναίνεσαν στη δωρεά των οργάνων τους το 2023, δίνοντας ζωή σε πάνω από 200 ασθενείς. Οι παραπάνω δότες συνέβαλαν στην διενέργεια 138 μεταμοσχεύσεων νεφρού στα ΓΝΑ «Λαϊκό», ΓΝΘ «Ιπποκράτειο», ΓΝΑ «Ευαγγελισμός», ΠΓΝ Πατρών και ΠΓΝ Ιωαννίνων, 40 μεταμοσχεύσεων ήπατος στα ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» και ΓΝΑ «Λαϊκό» και 14 μεταμοσχεύσεων καρδιάς και 12 πνευμόνων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Ειδικά οι μεταμοσχεύσεις πνευμόνων, ως νεοσύστατο πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε το 2020, δείχνουν μια ικανοποιητική δυναμική με πολύ καλά αποτελέσματα για τους ασθενείς.
Ρεκόρ ζώντων δοτών νεφρού
Παράλληλα, το 2023 σημειώθηκε ρεκόρ ζώντων δοτών νεφρού. Ειδικότερα, 101 ζώντες δότες, του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος ασθενών υπό αιμοκάθαρση, προχώρησαν σε δωρεά νεφρού χωρίς προβλήματα, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη ασφάλεια της χειρουργικής επέμβασης για τον δότη. Η πλειονότητα των επεμβάσεων αυτών πραγματοποιήθηκε στη Μονάδα Μεταμοσχεύσεων νεφρού του ΓΝΑ «Λαϊκό» (73 μεταμοσχεύσεις), ενώ ζώσες μεταμοσχεύσεις νεφρού πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία και στις άλλες εγχώριες Μονάδες Μεταμοσχεύσεων νεφρού.
Στις 141 οι μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών
Αναφορικά με τις μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (μυελού των οστών) από μη συγγενή δότη, η ανοδική πορεία που ξεκίνησε πριν από μία δεκαετία, συνεχίζεται σταθερά, προσφέροντας όλο και περισσότερες ελπίδες σωτηρίας στους ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα. Το 2023 πραγματοποιήθηκαν 141 μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (Α.Α.Κ.) σε ασθενείς στη χώρα μας, μεταξύ των οποίων 31 παιδιά.
Αξιοσημείωτο είναι, ωστόσο, και το γεγονός ότι σήμερα 30% των μοσχευμάτων προέρχονται από Έλληνες εθελοντές δότες. Επιπρόσθετα, Έλληνες εθελοντές δότες πρόσφεραν ζωή σε πάνω από 80 συμβατούς ασθενείς σε χώρες του εξωτερικού.