Κλειστές κρατούν τις «πύλες» του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ), που συνδέεται με τις πληρωμές των αγροτών, οι κρίσιμες εφαρμοστικές διατάξεις που παραμένουν σε εκκρεμότητα και αφορούν κυρίως στο νέο καθεστώς «πρασινίσματος» που προβλέπεται στην Κοινή Αγροτική Πολιτική για τη νέα προγραμματική περίοδο 2023-2027.
Προχθές δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οι δύο πρώτες εφαρμοστικές για την νέα ΚΑΠ που ορίζουν το βασικό κορμό του πλαισίου εφαρμογής του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου, βάσει του οποίου θα αξιοποιηθούν τα 19,3 δισ. ευρώ της νέας ΚΑΠ, ήτοι πλαίσιο εισροών 1,9 δισ. ετησίως για τον Πυλώνα Ι.
Με βάση τα προβλεπόμενα θα πραγµατοποιηθεί η δηµιουργία τριών περιφερειακών αποθεµάτων για τη χορήγηση δικαιωµάτων ενίσχυσης στους δικαιούχους (βοσκότοποι, αροτραίες και μόνιμες καλλιέργειες), ενώ η αξία των δικαιωμάτων από το Εθνικό Απόθεμα θα υπόκεινται σε ετήσιες σταδιακές προσαρµογές. Δεν προβλέπεται κανένα άλλου είδους διάθεσης δικαιωμάτων πέρα από το Απόθεμα. Η Ελλάδα μπήκε στη νέα ΚΑΠ με τα στρέμματα του 2019 και με αυτά θα πορευθεί. Με βάση αυτές τις εκτάσεις θα μοιράζονται τα χρήματα οι παραγωγοί, για να φτάσουμε στο 2027 σε πλήρη σύγκλιση και ενιαία δικαιώματα, στα αροτραία 21,5 ευρώ το στρέμμα, στις δενδρώδεις 27 ευρώ το στρέμμα και στα βοσκοτόπια 17 ευρώ/στρέμμα.
Σε επίπεδο ορισμών, ενεργός αγρότης νοείται κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που ασκεί γεωργική δραστηριότητα και είτε έλαβε κατά το προηγούµενο οικονοµικό έτος έως 5.000 ευρώ άµεσες ενισχύσεις είτε έλαβε άµεσες ενισχύσεις άνω των 5.000 ευρώ και αποδεικνύει ότι το ετήσιο ποσό των άµεσων ενισχύσεων είναι τουλάχιστον το 5% των συνολικών εσόδων, που αποκτήθηκαν από µη γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος, είτε αποδεικνύει ότι το εισόδηµα που απέκτησε από γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούµενο φορολογικό έτος είναι τουλάχιστον 10% έναντι των συνολικών εσόδων. ∆εν θεωρούνται ως «ενεργοί γεωργοί» όσοι λαµβάνουν ενισχύσεις άνω των 5.000 ευρώ και διευθύνουν εταιρείες που δεν έχουν κύριο στόχο τους τη γεωργία, εκτός εάν οι γεωργικές δραστηριότητες αποτελούν τουλάχιστον το 1/3 του κύκλου εργασιών της εταιρείας.
Ωστόσο, η εκκρεμότητα υπογραφής των διατάξεων που συμπληρώνουν το εφαρμοστικό πλαίσιο εμπεριέχει κινδύνους απώλειας ενισχύσεων για τον αγροτικό κόσμο καθώς θα κληθεί στο «και πέντε» να προσαρμόσει τις καλλιέργειες του στα νέα πρότυπα της ενισχυμένης αιρεσιμότητας που δημιουργεί η κατάργηση του «πρασινίσματος», με την μορφή που ίσχυε, μέσω του οποίου μοιράζονταν το 48% των άμεσων ενισχύσεων απευθείας στον κάθε παραγωγό.
Ενδεικτικά τα οικολογικά σχήματα -περίπου 425 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση – αφορούν σε πολύπλοκες δράσεις, με περιβαλλοντικές υποχρεώσεις εκ μέρους των παραγωγών τις οποίες και δεν γνωρίζουν.
Οι αγρότες μπορεί να χάσουν μέχρι και το 25% των άμεσων ενισχύσεων αν δεν επιλέξουν την ένταξή τους σε μία από τις παρεμβάσεις που προβλέπουν τα οικολογικά σχήματα, η οποία είναι μεν προαιρετική διαδικασία αλλά αν ένας αγρότης ή κτηνοτρόφος δεν τα εφαρμόσει τότε δεν θα εισπράξει την αντίστοιχη επιδότηση.
Γι’ αυτό με την υποβολή των νέων δηλώσεων ΟΣΔΕ 2023 οι αγρότες θα πρέπει να δηλώσουν επιπρόσθετα και μια δράση των οικολογικών σχημάτων προκειμένου να τους καταβληθεί η σχετική ενίσχυση. Ωστόσο τη δεδομένη περίοδο χωρίς το εφαρμοστικό πλαίσιο είναι αδύνατον ο αγροτικός κόσμος να υποβάλλει δήλωση ΟΣΔΕ.
Το ενδεχόμενο οι αιτήσεις ΟΣΔΕ 2023 να υποβληθούν όμοιες με αυτές του 2022 και στη συνέχεια να υπάρχουν βελτιώσεις, αφού για ένα εξάμηνο θα παραμείνει ανοιχτό το σύστημα, φέρεται να έχει πέσει στο τραπέζι, ωστόσο εμπεριέχει το κίνδυνο καθυστερήσεων και λαθών που μπορεί να κοστίσουν ακριβά στον αγροτικό κόσμο.