Στις περιπτώσεις που οι απειλές αυτές προέρχονταν από δεξιούς ριζοσπάστες και λαϊκιστές, διατηρήθηκαν υπό έλεγχο ή νικήθηκαν (αλλά σε καμία περίπτωση δεν εξαλείφτηκαν) στις περισσότερες χώρες.
Οι πιο σοβαρές προκλήσεις για την καθιερωμένη πολιτική τάξη της Ευρώπης αποδείχτηκαν ότι είναι το λιγότερο αναμενόμενο. Από τη θετική πλευρά, αυτές περιλάμβαναν τη μεταρρυθμιστική εξέγερση του Εμανουέλ Μακρόν, η οποία κατέστρεψε το πολιτικό φεουδαρχικό κομματικό σύστημα της Γαλλίας και τον έστειλε στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Από την αρνητική πλευρά, συμπεριλάμβαναν ένα καταλανικό αυτονομιστικό κίνημα που έκανε μια απερίσκεπτη ώθηση για απόσχιση από την Ισπανία, κερδίζοντας τις περιφερειακές εκλογές καθώς το έτος έφτασε στο τέλος.
Τον Ιανουάριο του 2018, είναι λιγότερο προφανές ποιο θα είναι το μεγάλο μοτίβο του έτους. Κάποιοι από αυτούς που πιστεύουν ότι η Ευρώπη έφτασε πραγματικά στα άκρα το 2017 θα ήθελαν να είναι το έτος κατά το οποίο η ΕΕ λαμβάνει αποφασιστικά βήματα προς τα εμπρός στη 60ετή προσπάθειά της για στενότερη ενότητα. Υποστηρίζουν ότι οι γεωπολιτικές προοπτικές καθιστούν τα βήματα αυτά ενδεδειγμένα, ακόμη και απαραίτητα.
Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η Κίνα βρίσκεται σε άνοδο. Η Ρωσία είναι επιθετική. Η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή βρίσκονται σε αναβρασμό. Ακόμα και πριν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εισαγάγει το εμπορικό σήμα της σθεναρής εξωτερικής πολιτικής, το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ και Ευρώπης είχε γίνει απρόβλεπτο. Η ολοκλήρωση είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ΕΕ και για να καταστεί αντίβαρο στις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου.
Τέτοιες φιλοδοξίες συνδέονται κυρίως με τον κ. Μακρόν, ο οποίος μιλά για την ανάγκη της Ευρώπης να αναπτύξει «μεγάλα αφηγήματα» και «ένα είδος πολιτικού ηρωισμού». Τα λόγια του είναι εύκολο να χλευαστούν ως επιτηδευμένες φανφάρες, αλλά στην εποχή του κ. Τραμπ και του Brexit αξίζουν περισσότερη ώριμη προσοχή από τον αγγλόφωνο κόσμο. Τίποτα δεν καταδεικνύει καλύτερα τη σοβαρότητα του σκοπού της ΕΕ από το ξεκίνημα τον Νοέμβριο μιας πρωτοβουλίας άμυνας και ασφάλειας γνωστής ως Μόνιμη Δομημένη Συνεργασία ή Pesco. Περίπου 25 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υπογράψει.
Ομοίως, υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να αναμένεται πρόοδος το 2018 στο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό μέτωπο. Τα 19 κράτη της ευρωζώνης μιλούν για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της ΕΕ και για την αναμόρφωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για την καταπολέμηση των κρίσεων σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Προς το παρόν, είναι αμφίβολο αν οι γερμανοί, οι γάλλοι και άλλοι συμφωνούν για τις λεπτομέρειες. Αλλά και οι δύο στόχοι είναι επιθυμητοί και εφικτοί. Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν παραμελεί το αυτοπροσδιορισμένο της καθήκον να δημιουργήσει μια ένωση κεφαλαιαγορών.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα χρειαστεί να εφαρμόσουν ένα μέτρο ρεαλισμού όταν θέτουν τις θέσεις τους για μια πιο αποτελεσματική και ενωμένη ΕΕ. Οι εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το 2018 είναι πιθανό να είναι τόσο σοβαρές ως προς τις συνέπειές τους όσο και οι γαλλικές και γερμανικές ψηφοφορίες του περασμένου έτους. Ωστόσο, οι ιταλικές, ουγγρικές και σουηδικές εκλογές που θα διεξαχθούν από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο ενδέχεται να παρουσιάσουν ισχυρές επιδόσεις από συντηρητικούς εθνικιστές, λαϊκιστές κατά των μεταναστών και άλλες μη συμβατικές δυνάμεις. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, αυτές οι δυνάμεις σκοπεύουν να παίξουν μεγάλο ρόλο στα έργα της ΕΕ στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019.
Η πορεία προς την ενότητα της ΕΕ είναι γεμάτη με εμπόδια. Η Βόρεια και η Νότια Ευρώπη έχουν διαφορετικές απόψεις για την ένταξη στην ΕΕ. Περισσότερο ανησυχητικές είναι οι έντονες διαφωνίες μεταξύ δυτικής και μεγάλου μέρους της Ανατολικής Ευρώπης σχετικά με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τη μετανάστευση. Με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, αυτές οι διαμάχες εμφανίζονται ως ο πιο τρομερός φραγμός όλων σε μια στενότερη ένωση των 27 υπόλοιπων κρατών.