Το οικονομικό επιτελείο στην Αθήνα βρίσκεται πλέον σε θέση άμυνας, ξεχνώντας τους πανηγυρισμούς για την «καθαρή» έξοδο και τα σχέδια για έκδοση 10ετών ομολόγων, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι μέσα στον Σεπτέμβριο η απόδοση του 10ετούς ομολόγου θα εκτοξευθεί και πάλι κοντά στο 4,8%, που είχε «χτυπήσει» στις αρχές Ιουνίου, και ήταν η υψηλότερη απόδοση της φετινής χρονιάς. Τα δυσμενέστερα σενάρια, μάλιστα, κάνουν λόγο ακόμη και για απόδοση πάνω από το 5%.
Το γενικότερο κλίμα στις αγορές αυτή την περίοδο περιέγραψε άριστα, μιλώντας στο “-”, ο επικεφαλής αναλυτής για ομόλογα της Danske Bank, Άρνε Λομαν Ράσμουσεν. Αναφερόμενος στις συνεχείς εκροές κεφαλαίων από αναδυόμενες αγορές και «ασθενείς» οικονομίες, τόνισε: «Βρισκόμαστε σε ένα περιβάλλον όπου οι “αδύναμοι” τιμωρούνται. Αν κλιμακωθεί η κρίση στις αναδυόμενες αγορές, μπορεί να δούμε ένα spread 300 μονάδων βάσης μεταξύ ιταλικών και γερμανικών ομολόγων».
Η αγορά ομολόγων συνδέει ευθέως τους δύο «αδύναμους κρίκους» της ευρωζώνης και οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων κινούνται συντονισμένα με τις αντίστοιχες των ιταλικών. Στις 31 Αυγούστου, η απόδοση του ιταλικού 10ετούς ομολόγου εκτινάχθηκε στο 3,239%, που είναι και το υψηλότερο φετινό επίπεδο, και τις επόμενες ημέρες τα ελληνικά 10ετή συντονίσθηκαν, φθάνοντας χθες το 4,449%.
Ο Σεπτέμβριος είναι ο κρίσιμος μήνας, όπου θα φανεί αν θα τεθεί σε κίνηση το ιταλικό ντόμινο. Ως το τέλος του μήνα, η ιταλική κυβέρνηση θα παρουσιάσει το σχέδιό της για την προϋπολογισμό του 2019, αποκαλύπτοντας αν και σε ποιο βαθμό θα εφαρμόσει τα σχέδιά της για ελαφρύνσεις και παροχές, που έχουν προκαλέσει νευρικότητα στην αγορά ομόλογων, αλλά και στις Βρυξέλλες.
Οι επενδυτές της αγοράς ομολόγων φοβούνται ότι η λαϊκιστική κυβέρνηση της Ρώμης θα παρουσιάσει ένα προϋπολογισμό που θα «ξεχειλώνει» το έλλειμμα πάνω από το ευρωπαϊκό όριο του 3%, με άμεση συνέπεια την υποβάθμιση της Ιταλίας από τους οίκους αξιολόγησης. Ήδη ο οίκος Fitch έθεσε την Ιταλία σε παρακολούθηση για υποβάθμιση, ενώ στην ίδια κατεύθυνση αναμένεται να κινηθούν Moody’s και S&P.
Ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης προανήγγειλε ουσιαστικά την επερχόμενη σύγκρουση Ρώμης – οίκων αξιολόγησης, δηλώνοντας, την Κυριακή, ότι η κυβέρνηση «δεν θα ακούσει τις υποδείξεις των οίκων αξιολόγησης, μαχαιρώνοντας στην πλάτη τους Ιταλούς πολίτες», αλλά θα εφαρμόσει τις υποσχέσεις της, όπως η καθιέρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για όλους τους πολίτες.
Η Αθήνα παρακολουθεί το εξελισσόμενο ιταλικό δράμα, επιχειρώντας να κρατήσει μια λεπτή ισορροπία: αφενός, να εξαγγελθούν, δια στόματος του πρωθυπουργού από την ΔΕΘ, ελαφρύνσεις φόρων και εισφορών και ορισμένες κοινωνικές παροχές, αλλά, αφετέρου, να αποφευχθούν πρόωρες εξαγγελίες για αναστολή της μείωσης συντάξεων το 2019, που θα σηματοδοτούσαν την απομάκρυνση από ανειλημμένες δεσμεύσεις και θα προκαλούσαν την τιμωρητική διάθεση των αγορών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να διαπραγματευθεί την αναστολή της μείωσης συντάξεων με τους θεσμούς των δανειστών, με το επιχείρημα ότι το μέτρο δεν είναι αναγκαίο για να επιτευχθεί ο στόχος για το πλεόνασμα, ώστε, στις 5 Νοεμβρίου, το Eurogroup να εγκρίνει την αναστολή της εφαρμογής του και να μην τεθεί ζήτημα αθέτησης δεσμεύσεων, που θα προκαλούσε νέες επιθέσεις στα ελληνικά ομόλογα.
Το πρόβλημα σε αυτό το σχεδιασμό είναι ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να εγκρίνει για οποιοδήποτε λόγο την αναστολή της μείωσης συντάξεων και είναι πολύ πιθανό να εκφράσει δημόσια τη δυσαρέσκειά του, ακόμη και αν οι Ευρωπαίοι συμφωνήσουν με την ελληνική κυβέρνηση. Σε αυτή την περίπτωση, η πολιορκία στα ελληνικά ομόλογα δεν θα λυθεί και η έξοδος με τα νέα 10ετή θα πρέπει να πάει ακόμη πιο πίσω…