Οι Τούρκοι επενδυτές παραμένουν προσκολλημένοι στα ξένα νομίσματα, υπονομεύοντας το σχέδιο του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να στηρίξει την τουρκική λίρα χωρίς να αυξήσει τα επιτόκια.
Σύμφωνα με το -, oι εταιρείες αύξησαν τις τοποθετήσεις τους σε ξένο νόμισμα κατά περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια τις επτά ημέρες έως τις 24 Δεκεμβρίου, εκμεταλλευόμενες το ράλι της λίρας που σχεδόν διπλασιάστηκε σε αξία εκείνη την εβδομάδα.
Ενώ τα νοικοκυριά μείωσαν τις θέσεις τους λίγο περισσότερο από τα 100 εκατομμύρια δολάρια, δεν σημειώθηκε σχεδόν καμία μείωση στις συνολικές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα, οι οποίες ανήλθαν στα επίπεδα ρεκόρ των 239 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.
Αυτή η ζήτηση για δολάρια στην Τουρκία αποτελεί σύμπτωμα μιας νομισματικής πολιτικής που για χρόνια παρέμεινε πολύ χαλαρή για να περιορίσει τον πληθωρισμό και ως αποτέλεσμα υποβάθμισε τη λίρα. Υπογραμμίζει επίσης τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχές για να πείσουν τους επενδυτές να μεταφέρουν τις αποταμιεύσεις τους στο τοπικό νόμισμα, το οποίο έχει χάσει περισσότερο από το 85% της αξίας του έναντι του δολαρίου από το 2012.
«Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι συσσώρευσαν ξένα νομίσματα μέχρι σήμερα ήταν η δυσπιστία και το ζήτημα της εμπιστοσύνης εξακολουθεί να υπάρχει», δήλωσε ο Εβρέν Κιρίκογλου, ανεξάρτητος στρατηγικός αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Αντί να αυξήσει το κόστος δανεισμού για να προσελκύσει τους αποταμιευτές στη λίρα, η κυβέρνηση λέει ότι θα αποζημιώσει τους κατόχους λίρας για τυχόν απώλειες συναλλάγματος που υπερβαίνουν το επιτόκιο των βραχυπρόθεσμων καταθέσεών τους — που επί του παρόντος υποχωρεί περίπου 19 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μετρούμενο πληθωρισμό.
Η επίσημη άποψη είναι ότι αυτό το νέο χρηματοπιστωτικό μέσο αλλάζει το παιχνίδι γιατί θα μειώσει τη ζήτηση για δολάρια και ευρώ που έχει επιβαρύνει το νόμισμα και ταυτόχρονα θα επιτρέψει στα επιτόκια να παραμείνουν χαμηλά και να τονώσουν την ανάπτυξη.
Περιορισμένο ενδιαφέρον
Μέχρι στιγμής πάντως η κίνηση αυτή δεν αποδίδει και η διάθεση για το προϊόν παραμένει χλιαρή, με 84 δισεκατομμύρια λίρες (6,3 δισεκατομμύρια δολάρια) από το σύνολο των καταθέσεων ύψους 5,2 τρισεκατομμυρίων λιρών, να μετακινούνται σε νέες καταθέσεις συνδεδεμένες με ξένο νόμισμα, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών και Οικονομικών, Νουρεντίν Νεμπάτι.
«Οι άνθρωποι φαίνεται να μην καταλαβαίνουν το νέο προϊόν και φοβούνται ότι κάποιες μελλοντικές αλλαγές θα μπορούσαν να τους εμποδίσουν να αγοράσουν πίσω το συνάλλαγμα που πούλησαν», υποστήριξε ο Κιρίκογλου.
Τον περασμένο μήνα, η λίρα αυξήθηκε κατά 79% από το χαμηλό ρεκόρ των 18,3633 δολαρίων που σημείωσε στις 20 Δεκεμβρίου, φτάνοντας στο υψηλό ενός μηνός, στα 10,2512. Αυτό συνέπεσε με την μείωση 3,53 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας την εβδομάδα που έληξε στις 24 Δεκεμβρίου.
Με τον πληθωρισμό να ξεπερνά το 36% και τα επίσημα αποθέματα της Τουρκίας να μειώνονται, το ερώτημα για ορισμένους είναι πόσο ακόμη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να σταθούν εμπόδιο στη ζήτηση δολαρίων.
Συναλλαγματικές παρεμβάσεις
Το μέγεθος των πρόσφατων παρεμβάσεων θυμίζει τις κινήσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2018 και 2020, όταν οι κρατικές τράπεζες πλημμύριζαν συστηματικά την αγορά με δολάρια απροειδοποίητα για να στηρίξουν τη λίρα. Η κυβέρνηση διέψευσε αυτές τις πληροφορίες.
Τα ακαθάριστα αποθέματα της Τουρκίας ανέρχονται σε 110,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, τα καθαρά αποθέματα – τα οποία πολλοί οικονομολόγοι χρησιμοποιούν ως μετρητή για να προσδιορίσουν πόση δύναμη έχουν στη διάθεσή τους οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής – είναι τώρα μόλις 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η αγορά ήδη παραπαίει, με τη λίρα να διολισθαίνει στις 13,33 τουρκικές λίρες ανά δολάριο την Τρίτη, επιστρέφοντας κοντά στο ιστορικό χαμηλό και αυξάνοντας την υποχώρηση της από το υψηλό του Δεκεμβρίου στο 23%.