Ήταν ξεχασμένος για δεκαετίες, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες οικονομίες, και τώρα φαίνεται ότι ξύπνησε από τη λήθη και επανήλθε δριμύτερος. Για τις χώρες με ισχυρό νόμισμα και δυνατή ανάπτυξη ήταν κάτι σαν μια παλιά λοιμώδη αρρώστια που μπορεί μεν να αντιμετωπιστεί αλλά αν δεν τιθασευτεί έγκαιρα και επεκταθεί ανεξέλεγκτα είναι ικανή να εξολοθρεύσει οικονομίες και καταναλωτές.
Μιλάμε για την ύπουλη οικονομική ασθένεια που ακούει στο όνομα «Δείκτης Τιμών Καταναλωτή» ή πληθωρισμός ή με ακόμα πιο απλά λόγια… ακρίβεια.
Ποιος να το φανταζόταν ότι μετά από τόσα χρόνια ο πληθωρισμός που έπαιζε ακόμα και με αρνητικές τιμές θα ερχόταν τώρα να απειλήσει όλο το παγκόσμιο οικοδόμημα ισχυρών κρατών όπως των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γερμανίας ή ακόμα περισσότερο ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδος. Ο πληθωρισμός είναι μια ασθένεια που τρώει αργά αργά τα θεμέλια της οικονομίας και αν μείνει δίχως γιατρειά για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να την αποσαθρώσει σε σημείο μη επιστροφής.
Η σπορά είχε γίνει μεθοδικά επί δύο χρόνια υπό την επίβλεψη της πανδημικής κρίσης με τα έντονα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και την έλλειψη προϊόντων. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι κυρώσεις προς τη Ρωσία, η συμφόρηση άνευ προηγουμένου στα μεγάλα κινέζικα λιμάνια και οι εκτεταμένες πιέσεις στις τιμές της ενέργειας, των εμπορευμάτων και των τροφίμων τον πότισαν για τα καλά με αποτέλεσμα τώρα ο πληθωρισμός να εμφανίζεται θεριεμένος χτυπώντας νούμερα που οικονομικοί γίγαντες είχαν να τα δούνε για πάνω από σαράντα χρόνια.
Χαρακτηριστικό είναι το διάγραμμα τιμών του πληθωρισμού της Γερμανίας που πλέον στο 7,30% έχει φτάσει σε τιμές Φεβρουαρίου του 1974 ή σχεδόν 48 χρόνια πίσω. Το κακό είναι ότι υπάρχει πιθανότητα έως τον Ιούλιο, αν φυσικά δεν έρθει κάποια πολύ θετική είδηση από το μέτωπο των εχθροπραξιών στην Ουκρανία, ο δείκτης να σκαρφαλώσει πάνω και από το 9% χτυπώντας επίπεδα Δεκεμβρίου του 1951 (!).
Το μεν θετικό σενάριο θέλει τον πληθωρισμό να αρχίζει μετά τον Ιούλιο να αποκλιμακώνεται με το νούμερό του όμως να παραμένει σε υψηλά επίπεδα ακόμα και στο πρώτο τρίμηνο του 2023. Το δε δυσμενές σενάριο έχει να κάνει με τη διάρκεια του πολέμου και την ισχύ των κυρώσεων για πάνω από ένα έτος στοιχείο, που μπορεί να εξελιχθεί σε πληθωριστικό εφιάλτη μεγαλύτερο από τη κρίση που βίωσε η Ευρώπη το 1970.
Ακόμα και στο θετικό σενάριο ο καλπασμός των τιμών θα έχει αρκετή χρονική διάρκεια ικανή να προκαλέσει ευρύτερα προβλήματα στις οικονομίες των κρατών με την εμπλοκή παραγόντων που είθισται να ρίχνουν περισσότερο λάδι στη φωτιά, όπως για παράδειγμα η ώθηση των εταιρειών σε συνεχόμενη αυτοτροφοδοτούμενη αύξηση των τιμών των προϊόντων τους λόγω της αναγκαστικής αύξησης του κόστους από αυξήσεις μισθών και τιμών πρώτης ύλης.
Αυτή η κατάσταση αν δεν αναχαιτιστεί θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις από τη μια να πέσουν στο «σκοτάδι» μη γνωρίζοντας πόσο μπορούν να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους χωρίς αυτό να επηρεάσει τη καταναλωτική ζήτηση και από την άλλη τους εργαζόμενους να επιζητούν εναγωνίως νέες μισθολογικές αυξήσεις για να μπορέσουν να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναμη. Σε αυτό το σημείο οι δαπάνες, η αποταμίευση και οι επενδύσεις θα έρθουν σε δεύτερη και τρίτη μοίρα με αποτέλεσμα ο οικονομικός ιστός να καταστρέφετε οδηγώντας σε βαριά ύφεση.
Αυτό ακριβώς φοβούνται οι Κεντρικές Τράπεζες και έχουν αρχίσει και μαζεύουν την άπλετη ρευστότητα που έριχναν επί 14 χρόνια στο όνομα της ποσοτικής χαλάρωσης εκτελώντας χειρουργικές τομές ώστε από τη μία να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό και από την άλλη να μην επηρεάσουν την ανάπτυξη. Ένα έργο αρκετά δύσκολο καθώς βάση της οικονομικής θεωρίας η συγκράτηση του πληθωρισμού μέσω της αύξησης των επιτοκίων προκαλεί σχεδόν πάντα επιβράδυνση της οικονομίας.
Στα υπόλοιπα γραμμικά διαγράμματα βλέπουμε:
Tο πληθωρισμό στις ΗΠΑ να έχει προσεγγίσει με το σημερινό 8,5% τιμές Δεκεμβρίου του 1980
Tο πληθωρισμό στη χώρα μας που με το 8,9% έχει βρεθεί στο κατώφλι του καλοκαιριού του 1995, τότε δηλαδή που η Ελλάδα διοργάνωνε το Ευρωμπάσκετ και ήρθε τέταρτη. Άς όψονται ο Τζόρτζεβιτς, ο Σαμπόνις και ο Κούκοτς και
Τον πυραυλοκίνητο πληθωρισμό στη γειτονική χώρα, με τον άμοιρο Τούρκο πολίτη να έχει να αντιμετωπίσει δύο δεινά. Ένα νόμισμα που έχει χάσει τη μισή του αξία σε σχέση με το δολάριο και έναν καλπάζοντα πληθωρισμό που χτυπάει το καμπανάκι στα 61,1%.
www.chartwar.gr