Η πρόοδος στην ανεύρεση των λειψάνων περίπου 6.000 ανθρώπων που εξακολουθούν να αγνοούνται μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Αλβανίας δεν είναι ακόμη απτή λόγω διαφωνιών μεταξύ των οργάνων επιβολής του νόμου, σύμφωνα με την Αρχή Αρχείων, η οποία υπέβαλε έκθεση στην Επιτροπή Νομικών την Τετάρτη (6 Ιουλίου).
Η Τζεντιάνα Σούλα, η εκτελούσα χρέη προέδρου του οργάνου, είχε αναλάβει να υποβάλει έκθεση σχετικά με τις συστάσεις της Συνέλευσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την τύχη χιλιάδων δολοφονημένων και αγνοουμένων από την περίοδο της βασιλείας του δικτάτορα Ενβέρ Χότζα.
«Υπάρχει συμφωνία μεταξύ της αλβανικής κυβέρνησης και της Διεθνούς Επιτροπής για τους Αγνοούμενους, ICMP, η οποία έχει επικυρωθεί από τη Συνέλευση. Εκείνη την εποχή, ο θεσμός μας δεν είχε μια ετικέτα για τους αγνοούμενους- αυτή θα μπορούσε να είναι μια νέα και φρέσκια αλλαγή στην οποία πρέπει να επενδύσει το κοινοβούλιο», είπε, ζητώντας να συμπεριληφθεί η αρχή στο σχέδιο νόμου που ρυθμίζει τη συμφωνία αυτή.
«Ζητήσαμε θεσμική συνεργασία για να έρθουν οι οικογένειες σε εμάς. Η εισαγγελία είχε τους δικούς της δισταγμούς» πρόσθεσε.
Στην πραγματικότητα, τα ζητήματα με τους εισαγγελείς είναι καλά τεκμηριωμένα.
Ο Αλβανός εισαγγελέας Σοκόλ Στόγιαν δήλωσε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι οι εισαγγελείς δεν έχουν κανένα ρόλο να διαδραματίσουν σε περιπτώσεις εξαφανίσεων ή εκτελέσεων. Πρόσθεσε ότι αυτό συμβαίνει επειδή «τιμωρήθηκαν σύμφωνα με τους νόμους της εποχής».
Πρόσθεσε ότι πρόκειται για διοικητικό πρόβλημα και παραδέχθηκε ότι ορισμένοι εισαγγελείς έχουν αρνηθεί να ασχοληθούν με υποθέσεις που πέφτουν στα γραφεία τους. Ο εισαγγελέας υποστήριξε επίσης ότι η παραγραφή σημαίνει ότι οι εισαγγελείς δεν μπορούν να ξεκινήσουν έρευνες για εξαφανίσεις που συνέβησαν πριν από δεκαετίες.
Ο Στόγιαν δεν σχολίασε τις υποθέσεις όπου άνθρωποι εκτελέστηκαν και δολοφονήθηκαν χωρίς δίκη, άρα δεν έχουν καμία σχέση με τους νόμους της εποχής.
Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα υποστήριξε ότι η κυβέρνησή του έχει κάνει «όσα περισσότερα μπορούμε» για να φέρει στο φως την ιστορία όσων υπέφεραν κατά τη διάρκεια του κομμουνισμού και συνεχίζουν να υποφέρουν σήμερα.
Η Σούλα δήλωσε ότι το ίδρυμά της έχει τη δυνατότητα να συνεργαστεί με τις οικογένειες και να εντοπίσει τους χώρους που χρησιμοποιήθηκαν για την εξόντωση και τη διάθεση των πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος.
Η διευθύντρια πληροφοριών της αρχής, Σελάμι Ζάλι, δήλωσε ότι η έλλειψη εκταφών αποτελεί σοβαρό ζήτημα. Σύμφωνα με την αλβανική νομοθεσία, οι ύποπτοι χώροι ταφής δεν μπορούν να εξερευνηθούν χωρίς άδεια από εισαγγελέα.
Πολλαπλές αιτήσεις για ανασκαφές εκκρεμούν στην εισαγγελία και καθυστερούν εδώ και χρόνια.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, η αλβανική εισαγγελία δεν διεξήγαγε καμία έρευνα για υποθέσεις αγνοουμένων από το κομμουνιστικό καθεστώς, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις διεθνών αξιωματούχων, ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πιο πρόσφατη έκθεση για τη χώρα.
Όσον αφορά το δικαίωμα στη ζωή, η Επιτροπή σημείωσε ότι η αποτυχία αυτή και ο μικρός αριθμός των επιλυμένων υποθέσεων «οφείλονται εν μέρει» στην έλλειψη ικανοτήτων και πόρων. Ζήτησαν πολιτική βούληση για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων θεσμικών οργάνων και για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού επί του θέματος.