Ο γεωργικός τομέας της Γερμανίας και οι περιβαλλοντικοί εμπειρογνώμονες διχάζονται σχετικά με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σταδιακή επαναφορά των καλλιεργούμενων τυρφώνων στη φυσική τους κατάσταση, με τους μεν να λένε ότι αυτό θα προκαλέσει απώλειες καλλιεργήσιμης γης και τους δε να το θεωρούν ωφέλιμο για την ασφάλεια των τροφίμων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόσφατα την πρότασή της για μια πράξη για την αποκατάσταση της φύσης.
Ένας από τους στόχους της πρότασης της Επιτροπής είναι να αποκατασταθεί στη φυσική τους κατάσταση έως το 2030 το 30% των τυρφώνων που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς, εκ των οποίων το ένα τέταρτο θα πρέπει να επανυδατωθεί.
Οι τυρφώνες είναι ένας από τους λίγους φυσικούς κλιματικούς καταβόθρες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δέσμευση του CO2.
«Οι αποξηραμένοι τυρφώνες ευθύνονται για το 5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ», δήλωσε την Πέμπτη (14 Ιουλίου) στη EURACTIV η Sabien Leemans, υπεύθυνη πολιτικής στην περιβαλλοντική οργάνωση WWF. Η αποκατάσταση των περιοχών «σταματά αυτές τις εκπομπές και στη συνέχεια δίνει στους τυρφώνες την ευκαιρία να τραβήξουν σταδιακά το CO2 από την ατμόσφαιρα και να το αποθηκεύσουν», πρόσθεσε.
Ωστόσο, οι στόχοι επαναφοράς της Επιτροπής είναι αμφιλεγόμενοι.
Ειδικότερα, ο γεωργικός τομέας της Γερμανίας αντιτίθεται σε τέτοιες προτάσεις, καθώς η επαναποστράγγιση τυρφώνων που είχαν αποξηρανθεί για γεωργική χρήση καθιστά δύσκολα δυνατή την καλλιέργεια γης.
Οι προτάσεις θα έχουν «μοιραίες επιπτώσεις στις αγροτικές περιοχές» και τα μέτρα θα επιβαρύνουν «μαζικά την ασφάλεια του εφοδιασμού», προειδοποίησε ο πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης Αγροτών, Joachim Rukwied, σε συνέντευξη Τύπου αυτή την εβδομάδα.
Τα κράτη μέλη θα φροντίσουν κυρίως για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του στόχου που έχει θέσει η Επιτροπή στην πράξη για την αποκατάσταση της φύσης.
Οφέλη για την επισιτιστική ασφάλεια;
Μέχρι το 2050, η Επιτροπή επιθυμεί την αποκατάσταση του 70% των ελών της ένωσης στη φυσική τους κατάσταση – ένα μέτρο που θα είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 350.000 εκταρίων γης για γεωργική παραγωγή στη Γερμανία, σύμφωνα με τον Rukwied.
Ενώ οι τυρφώνες καλύπτουν μεγάλο μερίδιο της συνολικής έκτασης στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, ειδικότερα η Γερμανία, με μερίδιο 4,3%, θα έχει μεγαλύτερο έργο στην επαναπορρόφηση των τυρφώνων από την Ιταλία ή την Ισπανία, για τις οποίες οι τυρφώνες καλύπτουν μόνο το 0,1% της συνολικής τους έκτασης.
Στη Γερμανία, η ένωση των αγροτών θεωρεί την πρόταση της Επιτροπής πολύ σημαντική, ιδίως δεδομένης της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις παγκόσμιες γεωργικές αγορές, η οποία προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Το λέω ξεκάθαρα: η ασφάλεια του εφοδιασμού, η επισιτιστική ασφάλεια στην Ευρώπη θα ήταν τότε παρελθόν», δήλωσε ο Rukwied.
Η Leemans, από την πλευρά της, δήλωσε ότι είναι ακριβώς η αποκατάσταση των τυρφώνων που συμβάλλει στη διασφάλιση ενός ανθεκτικού εφοδιασμού τροφίμων, αναφέροντας τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την πρόληψη των πλημμυρών λόγω των αποτελεσμάτων απορρόφησης των τυρφώνων που αποκαθίστανται στη φυσική τους κατάσταση.
«Ο επείγων χαρακτήρας είναι προφανής, τόσο για το περιβάλλον όσο και για το κλίμα», πρόσθεσε.
Ζωτικής σημασίας η αποζημίωση
Το περασμένο φθινόπωρο, η γερμανική κυβέρνηση εγκαινίασε το πρόγραμμα «Προστασία του κλίματος μέσω της προστασίας του εδάφους των τυρφώνων», διαθέτοντας 330 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ενέργειας και Κλίματος μέχρι το 2025.
«Ως ομοσπονδιακή κυβέρνηση, θα ενισχύσουμε την προστασία του κλίματος προστατεύοντας τα εδάφη τύρφης μας», δήλωσε ο υπουργός Γεωργίας Cem Özdemir την Τρίτη (12 Ιουλίου) σε συνέδριο για τους τυρφώνες.
«Ταυτόχρονα, βλέπω και καταλαβαίνω τις ανησυχίες όσων καλλιεργούν γη σε τυρφώνες – και των οποίων ο βιοπορισμός εξαρτάται από αυτές», πρόσθεσε.
Αλλά για να υποστηρίξουν οι ενδιαφερόμενοι φορείς την επαναδημιουργία τυρφώνων, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το ποσό και η μορφή της οικονομικής αποζημίωσης είναι καθοριστικής σημασίας.
«Πολλοί αγρότες είναι πρόθυμοι να διαχειριστούν υγρούς τυρφώνες, εφόσον λαμβάνουν μια δίκαιη ανταμοιβή για τις προσπάθειές τους για την προστασία του κλίματος και μια μακροπρόθεσμη προοπτική για τη διαχείριση», γράφουν εκπρόσωποι του Κέντρου Τυρφώνων του Γκρέιφσβαλντ και της Γερμανικής Ένωσης για τη Διαχείριση Τοπίων σε μια επιστολή που δημοσιεύθηκε πρόσφατα.
Σύμφωνα με την ένωση αγροτών, χρειάζονται επίσης ιδέες για το πώς οι περιοχές μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται για οικονομικούς σκοπούς παρά την επαναβύθιση – για παράδειγμα, μέσω της λεγόμενης καλλιέργειας ελωδών γαιών, όπως οι καλαμιώνες, οι οποίοι μπορούν επίσης να καλλιεργηθούν σε υγρές περιοχές, ή με τη χρήση των περιοχών για φωτοβολταϊκά συστήματα.
«Πρόκειται για τη θεμελιώδη προσέγγιση: Πώς φέρνουμε τη διατήρηση αυτών των καλλιεργούμενων τοπίων και την οικονομική τους χρήση (…) σε συνδυασμό με τους στόχους της μείωσης των εκπομπών και της βιοποικιλότητας;», κατέληξε ο Rukwied.