Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πιστεύει ότι πρέπει να απαγορευτεί η είσοδος στις δυτικές χώρες σε όλους τους Ρώσους πολίτες. Η πλήρης απαγόρευση των Ρώσων ταξιδιωτών δικαιολογείται επειδή ο ρωσικός λαός «επέλεξε [την κυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν] και δεν την πολεμούν, δεν διαφωνούν μαζί της, δεν της φωνάζουν», έχει πει ο Ζελένσκι.
Με την πρότασή του συμφωνούν οι χώρες της Βαλτικής. Βρήκε επίσης αναπάντεχα σύμφωνη την Τσεχία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Φινλανδία έχει επίσης ταχθεί υπέρ. Προς την ίδια κατεύθυνση φαίνεται να στρέφεται και η Δανία.
Χώρες όπως η Λετονία, η Εσθονία και η Φινλανδία έχουν δει μια εισροή Ρώσων τουριστών και μεταναστών από την αρχή του πολέμου και άρχισαν ανεξάρτητα να αυστηροποιούν τους κανόνες μετανάστευσης και να επιβάλλουν περιορισμένες απαγορεύσεις βίζας. Άλλες άτυπες προτάσεις που στοχεύουν στον περιορισμό του ρωσικού τουρισμού κατά τη διάρκεια του πολέμου περιλαμβάνουν την απαίτηση από τους Ρώσους να υπογράψουν μια δήλωση καταδίκης της εισβολής όταν εισέλθουν στην Ευρώπη. Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία Μάικλ ΜακΦόλ προτείνει στους Ρώσους επισκέπτες να υποχρεωθούν να πληρώσουν φόρο περίπου 100 ευρώ για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Το θέμα ενδέχεται να συζητηθεί στην προσεχή σύνοδο κορυφής της ΕΕ, στις 31 Αυγούστου. Ωστόσο, η πρόταση συναντάει αρκετές αντιδράσεις, με την Γερμανία και τον Όλαφ Σολτς να διαφωνούν καθέτως.
«Ο πόλεμος είναι του Πούτιν και όχι των Ρώσων και οι σκέψεις για γενική άρνηση βίζας θα μπορούσαν να δυσκολέψουν και όσους θέλουν να εγκαταλείψουν τη Ρωσία επειδή διαφωνούν με τον πόλεμο», δήλωσε ο Σολτς από τη Νορβηγία.
Η διάσταση απόψεων που παρατηρείται αναφορικά με το θέμα μεταξύ των ηγετών της ΕΕ, έχει στον πυρήνα της το επιχείρημα- όπως το διατύπωσε η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας- ότι το να μπορεί κάποιος να ταξιδεύει είναι προνόμιο και όχι δικαίωμα.
Τα επιχειρήματα υπέρ της απαγόρευσης
- Οι Ρώσοι ανέχτηκαν το καθεστώς Πούτιν
- Θα στοιχίσει σε όλους τους Ρώσους πολίτες
- Θα τους αναγκάσει να πάρουν θέση αναφορικά με τον πόλεμο
- Η ηθική αποδοκιμασία: «μην επιτρέψετε στους Ρώσους να απολαμβάνουν διακοπές στην Ευρώπη ενώ οι Ουκρανοί πεθαίνουν»
Όπως το θέτει ο καθηγητής στο Τζον Χόπκινς, Ευγκένι Φίνκελ, μιλώντας για συλλογική ευθύνη για τις κρατικές ενέργειες: «Το επιχείρημα ότι οι Ρώσοι δεν φέρουν ευθύνη επειδή ζουν σε ένα καταπιεστικό καθεστώς είναι αδύναμο. Είναι καταπιεστικό γιατί οι Ρώσοι πολίτες του επέτρεπαν για χρόνια να γίνει έτσι μένοντας εκτός πολιτικής με αντάλλαγμα υψηλότερα πρότυπα ζωής. Η αυτοκρατορία ήταν αποτέλεσμα, όχι δεδομένο».
Εδώ βέβαια το βρετανικό περιοδικό New Statesman απαντάει πως στη Ρωσία έχουν να γίνουν εκλογές «ελεύθερες και δίκαιες με βάση τα δυτικά πρότυπα» έχουν να γίνουν τουλάχιστον δύο δεκαετίες.
Τα επιχειρήματα κατά της απαγόρευσης
- Είναι αντιπαραγωγική γιατί αποκλείει το ενδεχόμενο συσπείρωσης των Ρώσων στο εξωτερικό
- Στοχεύει τους Ρώσους πολίτες ως αντίδραση στις αποφάσεις του Πούτιν
- Οι τουριστικές βίζες είναι ένα σημαντικό εργαλείο για όσους προσπαθούν να φύγουν από τη Ρωσία
- Το επιχείρημα για τη συλλογική ευθύνη αγνοεί τη φύση του ρωσικού καθεστώτος, και πόσο λίγο χώρο αφήνει στην έκφραση διαφωνίας και τις συνέπειες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες που εκφράζουν τη διαφωνία τους
- Δεν είναι πρακτική η απαγόρευση
Όπως το θέτει η διευθύντρια του Προγράμματος Ευρύτερης Ευρώπης του ECFR, Ντιμουλάν Μαρίν,: «Δεν έρχονται όλοι για να απολαύσουν τις καλοκαιρινές διακοπές στη Γαλλική Ριβιέρα και ακόμη λιγότερο για να πραγματοποιήσουν ειδικές επιχειρήσεις της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας (GRU). Υπάρχουν άνθρωποι που επισκέπτονται συγγενείς, καλλιτέχνες, ακαδημαϊκοί, φοιτητές, που όλοι έχουν δικαιολογημένους λόγους να επισκεφθούν την Ευρώπη. Δεν σκοπεύουν όλοι να εγκαταλείψουν οριστικά τη Ρωσία και να ζητήσουν άσυλο και δεν πρέπει να αναγκαστούν να κάνουν αυτή την επιλογή. Η ΕΕ δεν πρέπει να μπει στη λογική ‘’μαζί μας ή εναντίον μας’’».
–