Ένας μήνας έμεινε προτού τεθεί σε εφαρμογή το πλαφόν στις τιμές του ρωσικού αργού που μεταφέρεται δια θαλάσσης. Οι χώρες του G7 θα είναι έτοιμες με όλες τις πρακτικές λεπτομέρειες για την επιβολή πλαφόν έως τις 5 Δεκεμβρίου, όπως διαβεβαίωσε την προηγούμενη εβδομάδα Αμερικανός αξιωματούχος.
Οι προθεσμίες που πλησιάζουν στην αγορά πετρελαίου είναι τρεις:
- Στις 5 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαγορεύσει τις περισσότερες εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου. Θα απαγορεύσει επίσης στις εταιρείες να ασφαλίζουν και να χρηματοδοτούν ρωσικό πετρέλαιο οπουδήποτε στον κόσμο.
- Την ίδια ημέρα, θα τεθεί σε ισχύ η πρόταση των ΗΠΑ για το πλαφόν στο ρωσικό αργό. Η επιβολή πλαφόν, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, τη Βρετανία, τον Καναδά και την ΕΕ, θα εμποδίζει τις ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες να συνεχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες στα τάνκερ που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, εκτός και εάν το πετρέλαιο πωλείται στην τιμή του πλαφόν ή χαμηλότερα από αυτό.
- Στη συνέχεια, στις 5 Φεβρουαρίου, η ΕΕ αναμένεται να επιβάλει τους ίδιους περιορισμούς στα ρωσικά προϊόντα διύλισης, όπως το ντίζελ και η βενζίνη.
Οι προτάσεις «συνομιλούν» η μία από την άλλη. Οι ΗΠΑ πίεσαν για το πλαφόν στις τιμές, σε μια προσπάθεια να επιτρέψει στο ρωσικό πετρέλαιο να ρέει στην παγκόσμια αγορά, καθώς ανησύχησαν ότι η απαγόρευση των ευρωπαϊκών ασφαλίσεων από μόνη της θα οδηγούσε σε άνοδο των παγκόσμιων τιμών ενέργειας.
Η αβεβαιότητα
Η ημερομηνία- ορόσημο πλησιάζει, ωστόσο, παραμένουν αρκετές λεπτομέρειες για την εφαρμογή του. Μέχρι στιγμής το μόνο που έχει γίνει γνωστό ότι έχει συμφωνηθεί είναι η μορφή του, ότι θα είναι δηλαδή ένα σταθερό πλαφόν. Μένει να αποσαφηνιστούν το ύψος του πλαφόν και ο τρόπος με τον οποίο θα εφαρμοστεί.
Η σύγχυση σχετικά με το πώς θα λειτουργήσουν τα μέτρα δυσκολεύει την προετοιμασία στην αγορά και αυξάνει την αβεβαιότητα για τους traders, τα διυλιστήρια και άλλους παράγοντες στην αγορά ενέργειας που επιθυμούν να αναπροσαρμόσουν τις παγκόσμιες ροές πετρελαίου. Παράλληλα, την αβεβαιότητα αυξάνει ο τρόπος με τον οποίο θα αντιδράσει η Μόσχα, καθώς έχει ήδη απειλήσει να αντεπιτεθεί σε ενδεχόμενη εφαρμογή του πλαφόν μπλοκάροντας τις προμήθειες.
Σε υψηλό 5 μηνών για τις θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου της Ρωσίας
Πάντως μέχρι στιγμής αυτό που διαφαίνεται για τη Μόσχα είναι ότι «τρέχει» για να προλάβει, με τις θαλάσσιες μεταφορές ρωσικού πετρελαίου να έχουν εκτοξευθεί σε υψηλό πενταμήνου την προηγούμενη εβδομάδα.
Ο χρόνος είναι περιορισμένος για τα πλοία που εγκαταλείπουν τα λιμάνια της Βαλτικής και της Αρκτικής για να φτάσουν σε βασικούς προορισμούς πριν από την έναρξη των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι ποσότητες που μεταφέρονται μέσω θαλάσσης υπολογίζεται πως έχουν ανέβει στα 3,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές Ιουνίου.
Επίσης υψηλός ήταν ο λιγότερο ασταθής μέσος όρος τεσσάρων εβδομάδων, φθάνοντας στο μέγιστο από τον Αύγουστο.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πολλά πλοία εγκαταλείπουν τα ρωσικά λιμάνια χωρίς να δηλώνουν τον τελικό τους προορισμό. Συγκεκριμένα, έχει σημειωθεί μεγάλο άλμα στα πλοία που δείχνουν τον επόμενο προορισμό τους ως το Πορτ Σάιντ ή τη Διώρυγα του Σουέζ. Αυτό συνοδεύτηκε από μια πτώση του όγκου στα δεξαμενόπλοια που δείχνει ότι κατευθύνονται προς την Ινδία. Παραμένει πιθανό ότι τα περισσότερα από αυτά τα πλοία θα αρχίσουν να αναφέρουν τα λιμάνια της Ινδίας μόλις περάσουν από το κανάλι.
Στο μέσο όρο τεσσάρων εβδομάδων, οι συνολικές θαλάσσιες εξαγωγές αυξήθηκαν σε υψηλό 11 εβδομάδων, στα 3,18 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στις αποστολές που δεν ανάφεραν τελικούς προορισμούς.
Όσον αφορά τις μεταφορές προς την Ευρώπη, αυξήθηκαν σε υψηλό έξι εβδομάδων, στα 762.000 βαρέλια την ημέρα τις 28 ημέρες έως τις 4 Νοεμβρίου. Οι ροές αυξήθηκαν κατά 51.000 βαρέλια την ημέρα, ή 7%, από την περίοδο έως τις 28 Οκτωβρίου. Τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν αποστολές στην Τουρκία.
Ο πραγματικός αντίκτυπος
Οι τιμές του αργού κινούνται ανοδικά από τα μέσα Οκτωβρίου, με το μπρεντ να πλησιάζει τα 100 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από τον Αύγουστο. Πιθανότατα οι τιμές θα αυξηθούν περαιτέρω εάν ο Βλαντίμιρ Πούτιν πραγματοποιήσει την απειλή του, εκτιμούν οι traders. Ένας άλλος κίνδυνος, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, είναι η αντίδραση των ρωσικών εταιρειών που εξάγουν πετρέλαιο. Αυτές οι εταιρείες ενδέχεται να αποσύρουν αργό από την αγορά ανεξάρτητα από την αντίδραση του Κρεμλίνου.
Ο πραγματικός αντίκτυπος όμως, σύμφωνα με τους traders, αντικατοπτρίζεται στις εντυπωσιακές τιμές που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι για το ντίζελ καθώς:
· Η αγορά ντίζελ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στη διαθεσιμότητα ρωσικών προμηθειών, επειδή η Ευρώπη βασίζεται εδώ και πολύ καιρό σε ρωσικά διυλιστήρια για τα καύσιμα στη γεωργία, τη βιομηχανία και τις μεταφορές (καύσιμα φορτηγών).
· Το ντίζελ τροφοδοτεί ούτως ή άλλως μεγαλύτερο μερίδιο των αυτοκινήτων στην Ευρώπη από ό,τι στις ΗΠΑ.
· Η Ευρώπη δεν κατάφερε να αναβαθμίσει τα διυλιστήρια της για να παράγει περισσότερο ντίζελ και έκλεισε πολλά εργοστάσια κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αυξάνοντας την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προμηθεύεται με 200 εκατ. βαρέλια ντίζελ ετησίως από την Ρωσία.
Μέσα σε όλα αυτά, τα πράγματα έγιναν χειρότερα με τα αποθέματα να περιορίζονται μετά τις απεργίες στα γαλλικά διυλιστήρια.
Πώς θα μοιραστεί η «πίτα» του ντίζελ
«Στην Ευρώπη, υπάρχει μικρό περιθώριο λάθους, ιδιαίτερα όταν όσον αφορά για διυλισμένα καύσιμα. Εκτός από τις απεργίες στα γαλλικά διυλιστήρια… η ζήτηση αυξάνεται καθώς τα εργοστάσια άναψαν τους καυστήρες πετρελαίου για να εξοικονομήσουν χρήματα από το φυσικό αέριο. Η ήπειρος διεκδικεί τις παγκόσμιες προμήθειες που είναι σε έλλειψη από κοινού με αγοραστές στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική και την Ασία», σχολιάζει η WSJ.
Τα αποθέματα ντίζελ είναι πολύ κάτω από τα τυπικά επίπεδα του φθινοπώρου και στις ΗΠΑ, γεγονός που κίνησε ανοδικά τις τιμές του καυσίμου τον περασμένο χρόνο κατά 58% στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Η έλλειψη σε ντίζελ είναι πιο έντονη στην Ανατολική Ακτή, η οποία βρίσκεται «στην κόντρα» με την βορειοδυτική Ευρώπη για την διεκδίκηση φορτίων με προμήθειες.
Οι τιμές στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 60% τον περασμένο χρόνο και έφτασαν σε υψηλά ρεκόρ την άνοιξη. Τα διυλιστήρια έχουν ελάχιστα περιθώρια να καλύψουν την παραγωγή τους για να αντικαταστήσουν τα ρωσικά καύσιμα, πέρα από την επαναλειτουργία των εργοστασίων στη Γαλλία που ήταν σε απεργία. Και πάλι, οι αναλυτές εκτιμούν ότι τα εργοστάσια θα δυσκολευτούν να καλύψουν την εκτιμώμενη στα 25 εκατ. βαρέλια χαμένη παραγωγή.
Οι απεργίες ανάγκασαν τη Γαλλία να εισάγει περισσότερο ντίζελ και εξάντλησαν τα αποθέματα σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Ακόμη και πριν από τις απεργίες, τα αποθέματα ντίζελ στην Ολλανδία είχαν μειωθεί κατά 40% σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.
Μια άλλη «παρενέργεια» των απεργιών, σύμφωνα με τους traders, είναι ότι «έκαψαν» πετρέλαιο που θα μπορούσε να ηρεμήσει την αγορά όταν τεθούν σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου οι κυρώσεις.
Τα διυλιστήρια, τα πρατήρια καυσίμων και άλλοι αγοραστές θέλοντας να εξασφαλίσουν προμήθειες προτού ισχύσει το μέτρο, εισάγουν περισσότερο ντίζελ από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ινδία. Ακόμα κι έτσι, η Ευρώπη εισάγει 400.000 βαρέλια ντίζελ την ημέρα από τη Ρωσία, μαζί με 1,7 εκατ. από άλλους παραγωγούς, σύμφωνα με τον Janiv Shah, αναλυτή της Rystad Energy.
Η αντικατάσταση των ρωσικών καυσίμων θα είναι δύσκολη, εκτίμησε ο αναλυτής. Γι΄αυτό και «η Ευρώπη θα πληρώσει ό,τι ζητήσουν οι παραγωγοί, και θα είναι πολύ, πολύ υψηλές τιμές», δήλωσε από την πλευρά του ο Benedict George της Argus Media, αναφερόμενος στα διυλιστήρια στην Ακτή του Κόλπου των ΗΠΑ και στη Μέση Ανατολή και την Ινδία. «Αν συμβεί κάτι απροσδόκητο, η τιμή θα ανέβει πολύ ψηλά, πολύ γρήγορα, γιατί κανείς δεν έχει να βασιστεί σε κάτι».
Υψηλές τιμές παγκοσμίως προέβλεψε και ο Rick Joswick της S&P Global Commodity Insights. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη θα προχωρήσει με περισσότερες εισαγωγές από τις ΗΠΑ και την Ασία και θα περικόψει τις εξαγωγές της σε ντίζελ στην Αφρική και την Αμερική.