Στην Ευρώπη δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση που πυροδότησε έπληξαν πρωτίστως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, όπως και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Κανείς δεν έμεινε αλώβητος, αλλά ο πόνος σε αυτές τις ομάδες είναι σαφώς μεγαλύτερος. Στις ΗΠΑ ωστόσο τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά.
Κολοσσοί τεχνολογίας και επενδυτικής τραπεζικής ανακοινώνουν απολύσεις, οι τιμές των κατοικιών και των μετοχών κλονίζονται και η Federal Reserve εξακολουθεί να αυξάνει τα επιτόκια. Οι Αμερικανοί ακούν συνεχώς τη λέξη recession (ύφεση). Θα έπρεπε να ακούν μία άλλη λέξη, σχολιάζει η Wall Street Journal και προτείνει το Richcession (από το rich = πλούσιος και recession = ύφεση). Ας δούμε τι εννοεί.
Ενώ οι υφέσεις επηρεάζουν την οικονομική ευημερία πολλών ανθρώπων, οι φτωχοί και τα κατώτερα μεσαία στρώματα πλήττονται συχνά περισσότερο. Συνήθως βιώνουν μεγαλύτερες απώλειες θέσεων εργασίας, έχουν λιγότερες αποταμιεύσεις για να στηριχθούν όταν οι μισθοί τελειώνουν και, μόλις ανακάμψει η οικονομία, οι δεξιότητες που έχουν να προσφέρουν ενδέχεται να μην είναι πλέον περιζήτητες.
Αυτό δεν συμβαίνει τώρα. Στις αρχές της πανδημίας, αρκετοί γύροι κρατικής ανακούφισης επέτρεψαν στους Αμερικανούς με χαμηλότερο εισόδημα ειδικότερα να δημιουργήσουν κάποιες αποταμιεύσεις. Στη συνέχεια, η αγορά εργασίας ανέκαμψε και οι φτωχότεροι εργαζόμενοι διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να πληρωθούν πολύ περισσότερο από ό,τι πριν. Πολλοί επαγγελματίες λευκού κολάρου δεν έχουν δει τους μισθούς τους να ξεπερνούν τον πληθωρισμό, αλλά οι άνθρωποι που κάνουν χαμηλότερα αμειβόμενη εργασία το έχουν δει, και ο πλούτος της τελευταίας ομάδας έχει επίσης αυξηθεί περισσότερο. Πρόκειται για κάτι παράδοξο. Η απόσταση συνεχίζει να είναι μεγάλη, αλλά η ψαλίδα, ύστερα από δεκαετίες διεύρυνσης, έχει μειωθεί.
Θα μπορούσε να μειωθεί ακόμη περισσότερο, σημειώνει η WSJ. Σκεφτείτε όλες αυτές τις ανακοινώσεις απόλυσης που έγιναν από τον Νοέμβριο. Περίπου οι μισοί από αυτούς προέρχονται από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας ύμφωνα με την εταιρεία outplacement Challenger, Grey & Christmas – αυτές που συχνά αποζημιώνουν τους εργαζομένους τους αδρά. Από το 2021, για παράδειγμα, η εταιρεία με την υψηλότερη αμοιβή στον S&P 500 ήταν η μητρική της Google, Alphabet, με μέση αμοιβή περίπου 296.000 $ τον χρόνο. Τον περασμένο μήνα, η Alphabet είπε ότι θα περικόψει 12.000 θέσεις εργασίας. Αυτοί οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας έχουν δεξιότητες χρήσιμες εκτός της Silicon Valley, αλλά μια ασφαλιστική εταιρεία ή μία εφημερίδα δεν είναι σε θέση να πληρώσει έναν επιστήμονα δεδομένων όσο η Alphabet.
Εν τω μεταξύ, εξακολουθεί να υπάρχει ανεκπλήρωτη ζήτηση για εργασία που συνήθως γίνεται από άτομα με χαμηλότερο εισόδημα. Η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων ή η βοήθεια στην καθαριότητα του σπιτιού δεν έχει ακόμη ανακάμψει από την πανδημία σε επίπεδο προσφοράς, την ώρα που οι αγγελίες «Ζητείται βοήθεια» αυξάνονται. Το Υπουργείο Εργασίας αναφέρει ότι, από τον Δεκέμβριο, ο κλάδος είχε περίπου ένα εκατομμύριο περισσότερες κενές θέσεις εργασίας από ό,τι πριν από την πανδημία.
Βουτιά στις πωλήσεις πολυτελών κατοικιών
Οι μετοχές είναι αυτό που σκέφτεται κανείς πρώτα όταν επιλέγει νικητές ή χαμένους σε μια ύφεση, αλλά οι περισσότεροι Αμερικανοί έχουν πολύ περισσότερα χρήματα δεσμευμένα σε ακίνητα. Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έφτασαν σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ μετά το χτύπημα της πανδημίας, αλλά η αύξηση της ζήτησης ευνόησε τους ανθρώπους που μπορούσαν να πληρώσουν σε μετρητά.
Καθώς η αξία των κερδοσκοπικών περιουσιακών στοιχείων, όπως οι μετοχές τεχνολογίας και τα κρυπτονομίσματα εκτινάχθηκαν στα ύψη το 2020 και το 2021, η αγορά κατοικιών έγινε λιγότερο δύσκολη για τους πλούσιους αγοραστές. Τώρα, ωστόσο, η αγορά κατοικίας αντανακλά την οικονομική πίεση που αντιμετωπίζουν αυτά τα είδη αγοραστών.
Οι πωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν συνολικά πέρυσι, αλλά η πτώση στις ακριβές κατοικίες ήταν πολύ μεγαλύτερη. Από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, τα στοιχεία της Zillow δείχνουν ότι οι πωλήσεις κατοικιών μειώθηκαν κατά μέσο όρο 25% στο πρώτο τρίτο της αγοράς, αλλά κατά μέσο όρο μόλις 11% στο τελευταίο τρίτο.
Και στροφή των πλουσίων σε οικονομικά σούπερ μάρκετ
Στην αρχή της κρίσης αλυσίδες όπως η Dollar General επλήγησαν καθώς οι καταναλωτές χαμηλού εισοδήματος συμπιέστηκαν από την απότομη αύξηση των τιμών των τροφίμων και της βενζίνης. Αργότερα, η αλυσίδα είδε μια εισροή νέων πελατών καθώς η ανεργία αυξήθηκε. Αυτή τη φορά οι πελάτες ήταν σαφώς υψηλότερου εισοδήματος. Η Dollar General είπε στην τελευταία παρουσίαση αποτελεσμάτων ότι σημειώνει άνοδο σε πελάτες με ετήσιο εισόδημα νοικοκυριών της τάξης των $100.000.
Ακόμη και οι πλούσιοι φαίνεται να έλκονται σε φθηνότερες επιλογές για τα είδη της καθημερινότητας. Η Walmart είπε ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα του μεριδίου της αγοράς που κέρδισε προήλθαν από νοικοκυριά που έχουν περισσότερα από 100.000 δολάρια σε ετήσιο εισόδημα. Εν τω μεταξύ, τα στοιχεία από το Placer.ai δείχνουν ότι η κίνηση στο πολυτελές σούπερ μάρκετ Whole Foods μειώθηκε περισσότερο από τον ευρύτερο κλάδο των σούπερ μάρκετ για έξι συνεχόμενες εβδομάδες έως τις 26 Δεκεμβρίου.
Το φαγητό σε εστιατόρια θα κοστίζει πάντα περισσότερο από το φαγητό που αγοράζεται από ένα από αυτά τα σούπερ μάρκετ και παρασκευάζεται στο σπίτι, αλλά είναι πιο ευχάριστο. Ωστόσο, οι τιμές των μενού έχουν αυξηθεί πολύ πιο γρήγορα από τον συνολικό πληθωρισμό, με το κόστος των τροφίμων να δημιουργεί πίεση. Σε έρευνα του Οκτωβρίου σε Αμερικανούς ενήλικες σχεδόν εννέα στους 10 είπαν ότι η αύξηση των τιμών έχει επηρεάσει τις δαπάνες τους στα εστιατόρια. Ενώ είναι λογικό το 58% των ερωτηθέντων που έβγαζαν λιγότερα από 50.000 δολάρια να δηλώσουν ότι επηρεάστηκαν σημαντικά από τον πληθωρισμό στη ζωή τους, ένα εκπληκτικά υψηλό 35% όσων έβγαζαν 150.000 δολάρια ή περισσότερα δήλωσαν ακριβώς το ίδιο.